Sean Penn bedoelde het niet zo
Het interview met drugsbaas El Chapo pakte helemaal verkeerd uit, zegt filmster Sean Penn nu ook zelf op de Amerikaanse televisie. Maar wilde hij echt de oorlog tegen drugs steunen?
Sean Penn beschouwt zijn interview met de Mexicaanse drugsbaas Joaquín Guzmán, alias El Chapo, als mislukt. De Amerikaanse acteur en regisseur heeft "verschrikkelijke spijt" dat hij zelf het onderwerp van de discussie is geworden, en niet de oorlog tegen de drugs.
Penn zegt in 60 Minutes van CBS, gisteravond op tv, dat hij met zijn artikel de hele drugsketen aan de orde wilde stellen. Volgens hem dragen de consumenten net zo veel verantwoordelijkheid als de producenten. "Laten we naar het grotere plaatje kijken", zegt de tweevoudig Oscar-winnaar. "Wij zijn de consument. Daar zit een zekere medeplichtigheid. We richten al onze aandacht, al onze energie, al onze miljarden dollars op de badguy, en wat gebeurt er? De volgende dag gaat er gewoon weer iemand op dezelfde manier dood."
Penn, bekend om zijn karakterrollen en linkse activisme, is sinds de publicatie van zijn artikel vorige week in het tijdschrift Rolling Stone het mikpunt van spot geworden. "Het is toch raar dat je na het lezen van een interview met de grootste drugsbaas ter wereld blijft zitten met een verschrikkelijke hekel aan Sean Penn", aldus Peter Sagal zaterdagochtend tijdens het komische programma Wait Wait Don't Tell Me op National Public Radio.
Hoofdrolspeler in zijn eigen artikel
De kritiek is ingegeven door afgunst, denkt Penn. "Als je het verhaal krijgt dat elke journalist in de wereld wil hebben, dan krijg je een hoop jaloerse reacties." Hij denkt dat een reguliere journalist geen toegang zou hebben gekregen tot de drugsbaas.
Maar Guzmán had Penn helemaal niet als interviewer gekozen vanwege zijn ongebruikelijke journalistieke aanpak. Guzmán had hem überhaupt niet gekozen: Guzmán had geen idee wie Penn was. Dat blijkt uit sms'jes die door de Mexicaanse politie zijn afgetapt en donderdag naar buiten kwamen. Het was de drugsbaas in de eerste plaats om de Mexicaanse actrice Kate del Castillo te doen, een bewonderaarster die hij graag wilde ontmoeten. Als zij voorstelt om dan ook Penn mee te nemen, weet Guzmán in eerste instantie niet wie dat is. "De beroemdste acteur van Amerika", zegt zijn advocaat. "Die jongen van 21 Grams." "Was dat zijn jongste film?", vraagt Guzmán.
De telefoontaps schetsen verder een beeld van een beginnende affaire: van een zwijmelende drugsbaas en een actrice die haar bewondering voor de crimineel ook niet onder stoelen of banken steekt. Guzmán probeert een roze blackberry voor haar te regelen, maar komt erachter dat die niet bestaan en moet uiteindelijk genoegen nemen met een zwarte.
Overigens is de liefde volgens Penn vooral "vaderlijk". Tijdens de ontmoeting in de jungle zou Guzmán Del Castillo wel naar haar slaapkamer brengen, schrijft Penn, maar is volgens hem verder niets voorgevallen. Penn schreef over de ontmoeting een artikel van 10.000 woorden, dat een dag na de arrestatie van Guzmán verscheen. In het verhaal is Penn zelf prominent aanwezig. Hij beschrijft een wind die hij moet laten en ook de penis die hij vastheeft tijdens het plassen ('Ik werp er een laatste liefdevolle blik op voordat ik hem terugstop in mijn broek').
Maar navelstaren is nog het minste verwijt. Penn zou ook onbetrouwbare journalistiek hebben bedreven en de grootste drugshandelaar ter wereld te welwillend hebben bevraagd. Veel media nemen het hem en Rolling Stone kwalijk dat zij vooraf hebben ingestemd met autorisatie van de tekst door Guzmán. Uitgever Jann Wenner noemde die toezegging "een kleine prijs" die moest worden betaald voor het verhaal. Penn schrijft dat Guzmán geen woord heeft veranderd (hij spreekt nauwelijks Engels). Maar dat betekent volgens de critici niets. Penn zou al bij voorbaat te aardig zijn geweest voor zijn gesprekspartner.
Het artikel in Rolling Stone heeft bij vlagen een relativerende toon. "Deze eenvoudige man... komt niet direct op me over als de grote slechterik." Penn schrijft dat "El Chapo allereerst een zakenman is, en slechts zijn toevlucht neemt tot geweld als dat in het belang is van zijn zaken". Wel beweert Guzmán in het artikel dat hij "meer heroïne, methamfetamine, cocaïne levert dan wie dan ook ter wereld". Dat wordt nu betwist door Guzmáns advocaat.
Weinig context of samenhang
Verder bevat het stuk weinig incriminerende uitspraken. Tijdens de ontmoeting had Penn geen pen en papier bij de hand en daarom stelt hij weinig vragen. Hij schrijft vooral over de setting. Pas in een nagezonden video van 17 minuten beantwoordt Guzmán wat vragen, maar bijna allemaal ontkennend. Of hij zichzelf als gewelddadig persoon beschouwt? "Nee, meneer." Volgende vraag.
Als Penn inderdaad een discussie wilde aansnijden over het drugsprobleem, dan bevat het artikel daarvoor weinig aanknopingspunten. Penn blijft erg dicht bij het avontuur van Sean Penn in de jungle. Penn verdedigt die aanpak door zich een 'ervaringsjournalist' te noemen, die vooral dingen beschrijft waar hij zelf aanwezig was - en dus weinig context of samenhang.
Het meest concrete gevolg van het artikel is dat er een stormloop is ontstaan op het hemd dat El Chapo aanhad tijdens de ontmoeting.