'Paard van Troje' doet hopen op kankervaccin
Onderzoekers beweren dat ze een manier hebben gevonden om ons immuunsysteem ervan te overtuigen tumoren aan te vallen als was het een virus. Met 'het Paard van Troje' tegen tumoren, menen de wetenschappers een hoopgevende stap te nemen richting een vaccin tegen kanker. Al werd de behandeling nog maar op drie patiënten getest.
In vakblad Nature omschrijft een internationaal team van vorsers hoe ze stukjes van de genetische RNA-code (ribonucleïnezuur, met DNA en eiwitten een van drie macromoleculen die essentieel zijn voor alle bekende levensvormen)van kanker in nanodeeltjes vet stopten en die vervolgens in de bloedbaan injecteerden van drie patiënten met vergevorderde kanker. Het immuunsysteem van die patiënten reageerde met het aanmaken van T-cellen die de kanker aanvallen.
Het vaccin bleek ook werkzaam in de strijd tegen agressief groeiende tumoren in muizen, aldus de onderzoekers onder leiding van professor Ugur Sahin van de Johannes Gutenberg-universiteit in Duitsland.
"Dergelijke vaccins kunnen snel en goedkoop aangemaakt worden, en zowat elk antigen van tumoren (een eiwit dat wordt aangevallen door het immuunsysteem; red.) kan met RNAgecodeerd worden", schrijven de vorsers. "Deze nieuwe immunotherapie kan gezien worden als een universeel inzetbaar nieuw vaccin voor kanker."
Nauwelijks neveneffecten
Het artikel stelt dat de drie patiënten lage dosissen van het vaccin kregen. Hoewel het immuunsysteem van de patiënten reageerde, was er geen sluitend bewijs dat hun kankers erdoor verdwenen.
In één patiënt werd een tumor kleiner na toediening van het vaccin. Een andere patiënt, bij wie tumoren operatief waren verwijderd, was zeven maanden na de vaccinatie kankervrij. De derde patiënt had acht tumoren die vanuit huidkanker waren verspreid naar de longen. Die tumoren bleven na toediening van het vaccin 'klinisch stabiel'.
Het vaccin activeerde vertakte cellen die doelwitten kiezen om het immuunsysteem te laten aanvallen. Daarop volgde een sterke respons van de dodende T-cellen die zich normaal op infecties richten.
De kankerimmunotherapie zorgt momenteel voor hoopvolle opwinding in de medische wereld. Ze wordt reeds aangewend bij enkele kankers en een aantal patiënten is meer dan tien jaar na de behandeling nog steeds kankervrij. De traditionele behandeling van bepaalde vormen van de ziekte kan tot een volledige genezing leiden. Maar long-, huid- en bepaalde hersenkankers zijn nog altijd moeilijk te behandelen.
Het injecteren van een doeltreffende behandeling zou een enorme stap vooruit betekenen. Wat neveneffecten betreft: het vaccin veroorzaakte griepachtige klachten, in tegenstelling tot de zwaardere neveneffecten van chemotherapie.
Dokter Helen Rippon, hoofd van Worldwide Cancer Research: "We weten dat het manipuleren en activeren van het immuunsysteem mogelijkheden biedt in de strijd tegen kankercellen. Dat is ook de reden waarom we dergelijk onderzoek al vijftien jaar financieel ondersteunen. Deze resultaten zijn hoopgevend en houden de belofte in van een vaccin dat tegen kanker strijdt."
De reactie van het immuunsysteem van de drie patiënten noemt ze "positief. Toch is meer onderzoek nodig, over langere periodes en bij een groter aantal patiënten met verschillende types kanker, vooraleer we kunnen stellen dat we een 'universeel kankervaccin' hebben ontdekt. Maar dit onderzoek is een zeer positieve stap in die richting."