Open Vld staat klaar om te depanneren
De combinatie van een centrumrechtse coalitie aan Vlaamse kant en een linkse aan Franstalige kant heeft voor Open Vld het grote voordeel dat ze een ‘weerspiegeling van de Belgische realiteit is’. Maar dat scenario wordt zowel bij N-VA als bij CD&V eerder koeltjes onthaald.
In de alternatieve onderhandelingsformules die de voorbije maanden circuleerden, was steevast een hoofdrol weggelegd voor de MR. Logisch: de Franstalige liberalen toonden zich bijzonder gretig om mee aan te schuiven, terwijl hun Vlaamse tegenhangers van Open Vld van meet af aan voor de oppositie kozen. Maar het tij is aan het keren. MR is zichzelf met de interne verdeeldheid tussen de twee voorzitterskandidaten uit de markt aan het prijzen, en Open Vld krijgt duidelijk met de dag meer zin om toch maar te onderhandelen.
“De regeringsonderhandelingen zijn klinisch dood”, stelde voorzitter Alexander De Croo gisteren in De Ochtend vast. “Ofwel tonen de zeven partijen dat het hart weer begint te kloppen, ofwel is het tijd voor iets anders.” Versta: een nieuwe formule mét Open Vld. Terwijl de voorzitter zich nog hoedt voor al te veel gretigheid, geven andere liberalen off the record toe dat de partij helemaal klaar is om mee te onderhandelen. De Croo herhaalde wel nog eens dat hij alleen maar mee aanschuift als er niet langer enkel over de communautaire problemen wordt gepraat, maar ook over de sociaal-economische uitdagingen.
Als die worden aangesneden, ziet De Croo wel een nieuwe breuklijn: “niet zozeer een Vlaams-Waalse tegenstelling, maar wel een links-rechtstegenstelling. De onderstroom in Vlaanderen is helemaal niet gereflecteerd.” Maar er bestaat al een scenario om daar een mouw aan te passen. Bij Open Vld gaan stemmen op voor een coalitie met N-VA en CD&V. Aan Franstalige kant zouden PS en cdH gewoon blijven zitten, al dan niet aangevuld met Ecolo. “Dat is dan de weerspiegeling van de realiteit dat Vlaanderen centrumrechts denkt en de Franstaligen centrumlinks”, verduidelijkt een partijkopstuk. “Het is een logische uitweg uit de impasse, een formule met enige inhoudelijke homogeniteit.”
Er waren recentelijk discrete contacten tussen kopstukken van Open Vld, N-VA en CD&V om van gedachten te wisselen over de situatie. Dat betekent echter niet dat de formule zonder sp.a en zonder Groen! op veel enthousiasme kan rekenen. De twee uitverkoren partners twijfelen aan de motieven van Open Vld, ze vrezen dat de liberalen aansturen op een coalitiewissel in de Vlaamse regering. N-VA en CD&V hebben weinig zin om sp.a te dumpen en chaos te riskeren op het Vlaamse niveau. Zeker niet als de slaagkansen op federaal niveau amper vergroten.
Stank voor dank
Want ook al wil Open Vld niet inbreken in de Vlaamse regering - de liberalen zeggen zelf geen enkele ambitie in die richting te koesteren - dan nog is het hoogst twijfelachtig of een andere samenstelling aan Vlaamse kant zoden aan de dijk brengt. Dat beseffen N-VA en CD&V perfect. PS-voorzitter Elio Di Rupo zal zijn zusterpartij niet zomaar overboord gooien, zeker niet na het titanenwerk waarmee bemiddelaar Johan Vande Lanotte nog altijd volop bezig is. Dat zou stank voor dank zijn. Sociaal-economische onderhandelingen waarbij een rechts front en een links front lijnrecht tegenover mekaar staan, lijken bovendien weinig kans op slagen te hebben. Di Rupo benadrukte gisterochtend op de radio dat “gaan anti-sociale regering” gaat vormen, en geen zin heeft in “de ultraliberale recepten die sommigen opnieuw willen opdienen”.
De Croo zal nog even geduld moeten uitoefenen. Alle partijvoorzitters hameren erop dat ze zich alleen focussen op de huidige werkzaamheden, op de missie van Vande Lanotte dus. “Het is niet aan ons om de huidige formule open te breken”, klinkt het bij CD&V-voorzitter Wouter Beke. “Wij hebben ons ingeschreven in het systeem-Vande Lanotte met de zeven partijen, wij blijven constructief meedoen. Het is aan de N-VA en de PS, de twee verkiezingsoverwinnaars, om te beslissen of de formule veranderd moet worden, en wie vervolgens uitgenodigd wordt.”