Buitenlander met diploma? Dat gaat u geld kosten

Veel buitenlandse hoger-onderwijsdiploma's worden in Vlaanderen niet automatisch erkend. Migranten moeten een dossier indienen bij NARIC-Vlaanderen, dat oordeelt over de kwaliteit van het behaalde getuigschrift. Vooralsnog is dat gratis, maar daar komt verandering in.

De Vlaamse regering plant in een nieuw decreet 90 euro te vragen om een diploma te erkennen zonder dat er naar de inhoud gekeken wordt. Als bijvoorbeeld een Roemeense master in de rechten die titel hier wilt voeren, moet hij 180 euro neertellen. Een doctorstitel kost 300 euro.

"Daarmee worden we van de duurste in Europa (zie kader, RA)", zegt Vlaams Parlementslid Fientje Moerman (Open Vld). "En dat terwijl het minstens vier maanden duurt voordat NARIC een oordeel velt."

Het decreet bevat ook een voorrangsregeling. Als een migrant 500 euro neertelt, krijgt hij of zij voorrang en wordt de erkenning sneller afgeleverd. Moerman en Elisabeth Meuleman, Vlaams fractieleider voor Groen, noemen het een Walibimaatregel. "De peperdure versnelde procedure is als een Speedy Pass", meent Meuleman. "Het maakt de wachtrij voor de minder gegoeden langer en zorgt voor een beleid met twee snelheden. Een voor arme en een voor rijke nieuwkomers."

Vreemdelingentaks

Drie groepen migranten hoeven niets te betalen: asielzoekers, vluchtelingen en subsidiair beschermden ontlopen de tarieven. Ook uitkeringsgerechtigden en werkzoekenden ontspringen de dans. Naima Charkaoui, directeur van het Minderhedenforum: "Een goede zaak, maar wij hebben het principieel moeilijk met deze maatregelen. Niet alleen de migranten zijn hiervan de dupe, maar ook de maatschappij. Die is gebaat bij een vlotte doorstroming van hoogopgeleide buitenlanders naar de arbeidsmarkt, zeker daar we medisch personeel en ingenieurs tekort komen. Nu werpt de regering absurd genoeg juist extra drempels op."

Er zijn in Vlaanderen duizenden hoogopgeleide buitenlanders die ver onder hun niveau werken of zelfs zonder job thuis zitten. Een econoom uit Egypte vindt geen werk, terwijl een ingenieur uit Rusland hier huizen schoonmaakt. Het zijn verhalen van verloren dromen en weggegooide talenten, meent ook Meuleman. "Vlaanderen heeft er alleen maar baat bij dat immigranten hun kwalificaties ten volle kunnen benutten. Deze nieuwe maatregel is evenwel weer een nieuwe vreemdelingentaks die de toegang tot arbeid zwaar zal bemoeilijken."

Maatregelen nodig

Dinsdag wordt het decreet besproken in het Vlaams Parlement, donderdag volgt een stemming. Meuleman en Moerman hopen met amendementen in te grijpen. Zij stellen voor om de Speedy Pass te schrappen. Ook willen zij respectievelijk 90 euro en 75 euro per diploma te vragen. Een stuk minder dan de 180 euro zoals de Vlaamse regering voorstelt.

"De erkenningsprocedures duren nu te lang", meent Moerman. "De regering wil daar terecht wat aan doen, maar ik stel voor dat er met precedenten wordt gewerkt. Als nu twee mensen uit Congo komen die aan dezelfde universiteit hetzelfde vak hebben gestudeerd, zal NARIC twee aparte adviezen uitbrengen. Dat is nergens voor nodig."

Minister van Onderwijs Pascal Smet (sp.a) stelt dat de maatregelen nodig zijn om de erkenning vlotter te laten verlopen. Die mag voortaan nog maar maximaal vier maanden in beslag nemen. "Deze wijziging is breed gedragen. In de toekomst gaan we de gelijkwaardigheid van buitenlandse diploma's vastleggen. Zo voorkomen we individuele aanvragen. Daarbij kiezen de meeste buurlanden voor een betalend systeem. We volgen hen, omdat we met experts gaan werken en we zo indieners willen aanzetten om hun dossier compleet te presenteren. Bovendien moet een burger voor andere diensten, zoals het verlengen van een identiteitsbewijs, ook betalen."

Essam Hassan

- 37 jaar
- economische wetenschappen in Egypte
- werkloos

"Zes jaar heb ik economie gestudeerd. Hier heeft het NARIC dat gelijkgesteld aan een bachelordiploma, omdat we in Egypte een stage doen aan het einde van onze opleidingen en geen thesis schrijven. Ik had een eigen marketingbureau en omdat ik al had gewerkt met multinationals dacht ik hier snel een baan te kunnen vinden. Dat valt zwaar tegen. Mijn diploma wordt als minderwaardig gezien en door mijn werkervaring ben ik voor veel jobs overgekwalificeerd."

Alexandra Coman

- 24 jaar
- internationale betrekkingen in Roemenië
- werkt als administratief medewerker

"De lange wachttijd voordat mijn universitair diploma zou zijn erkend, schrikte me tot nu toe af. Het duurt minstens vier maanden en vaak langer. Bovendien zou het veel geld kosten om de documenten te vertalen, geld dat ik niet bezit. Omdat ik niet bij de pakken wou neerzitten, heb ik een baan gezocht. Dat de regering nu een vergoeding wil vragen voor een erkenning lijkt me geen goed idee. Veel migranten zullen de stap nu niet meer durven of kunnen zetten."

Elena Hendrickx

- 37 jaar
- burgerlijk ingenieur in Rusland
- werkt als poetsvrouw

"Twee keer heb ik al geprobeerd om mijn diploma's te laten erkennen, tot nu toe tevergeefs. Voordat ik naar België kwam, werkte ik als ingenieur. Natuurlijk moest ik hier eerst Nederlands leren. Maar ook daarna bleef het moeilijk. Ik werkte in winkels, totdat ik een job als poetsvrouw vond. Ik dacht dat het tijdelijk zou zijn, maar het interimkantoor zegt dat mijn Nederlands niet perfect genoeg is. Ik wil niet mijn hele leven blijven schoonmaken. Ik kan meer dan dat."

Ronald Sarmiento

- 28 jaar
- academische lerarenopleiding in Colombia
- werkt als diversiteitsconsultant

"Honderden euro's heeft het gekost om mijn diploma te laten erkennen. De procedure was gratis, maar elk document moet door een professional worden vertaald. Het NARIC verleende na acht maanden goedkeuring, maar ik moest wel een tweejarige cursus volgen om een pedagogisch attest te halen. Dat was onmogelijk, want ik had geld nodig. Het viel me zwaar, omdat ik in Colombia een goede job had. Ik had het gevoel dat mijn talenten hier niets waard waren."