Kleine triomf voor Rubio
Zagen we de definitieve doorbraak van Marco Rubio? Hij maakte een sterke indruk tijdens het derde Republikeinse debat, en deelde een subtiele maar misschien vernietigende klap uit aan zijn voormalige mentor Jeb Bush. Donald Trump kwam pas tegen het einde van het debat op dreef, en Ben Carson was zijn normale bedeesde zelf.
Vooral Bush had een slechte avond. Hij kwam weinig aan het woord, en wat hij zei werd lauw ontvangen. Daarmee heeft hij de twijfels over zijn kandidatuur bij zijn financiers en de partijleiding verder vergroot. Vorige week al moest hij bezuinigen op zijn campagnestaf, wegens achterblijvende resultaten.
Een van de sleutelmomenten van de avond kwam na een kritische vraag van de debatleiders aan Marco Rubio. Die is als senator veel afwezig in Washington; hem wordt verweten dat hij daar eerst zijn werk moet afmaken. Maar Rubio draaide dat handig in zijn voordeel. "Moet ik op mijn beurt wachten voordat ik presidentskandidaat kan worden? Dat zegt de partijleiding ook. De tijd is nu."
Toen Bush hem ook probeerde te pakken op zijn gespijbel, keerde Rubio zich tegen hem. "De enige reden dat je me aanvalt is omdat iemand je ervan overtuigd heeft dat dat je zal helpen. Ik doe dat niet. Ik val niemand aan." En de doodsteek: "Ik zal enorm respect en bewondering houden voor gouverneur Bush. Ik ben niet in de race tegen gouverneur Bush. Ik ben in de race voor het presidentschap."
Het was een koningsdrama. Natuurlijk, Rubio en Bush staan in de peilingen ver verwijderd van koplopers Trump en Carson. Maar zodra er kandidaten wegvallen uit het achterveld, zullen de overblijvers procenten gaan sprokkelen. Wie het het langst volhoudt, maakt serieuze kans op de Republikeinse nominatie. Rubio staat nu eerste in de politieke aandelenmarkten, een spel waarin deelnemers kunnen 'beleggen' in de kandidaat die volgens hen de meeste kans maakt.
Aanval op Clinton en media
Rubio scoorde ook punten (bij Republikeinen) met de aanval die hij inzette op Clinton en de mainstream-media. Volgens hem is Hillary Clinton tijdens de hoorzitting in het parlement vorige week ontmaskerd als leugenaar, maar negeren de media dat. Met dat argument pareerde hij het verwijt dat Republikeinen worden gesteund door mistige 'superPACs', politieke actiecomités met veel geld, die de kandidaten een bepaalde richting op sturen. "De Democraten hebben het ultieme superPAC. Dat zijn de mainstream-media."
Grote verliezer van het debat was de organiserende zender CNBC. Tot twee keer toe werden de debatleiders uitgejouwd door het publiek, wegens suggestieve vragen. De conservatieve Texaanse senator Ted Cruz legde hen het vuur aan de schenen, door te suggereren dat Republikeinen veel relleriger worden ondervraagd dan Democraten. "De vragen die worden gesteld in dit debat illustreren waarom het Amerikaanse volk de media niet vertrouwt."
Ook gouverneur Chris Christie van New Jersey deed een duit in het zakje. Toen een van de debatleiders hem onderbrak terwijl hij bezig was met een antwoord: "Wil je dat ik de vraag beantwoord of doe jij dat? Zelfs in New Jersey noemen ze dat wat jij doet onbeschoft."
Wat dit voor de peilingen betekent is nog lastig te zeggen. In de internetpeilingen meteen na het debat kwam Donald Trump als absolute winnaar bovendrijven, zoals dat ook na het tweede debat het geval was. Die peilingen zijn echter nauwelijks representatief te noemen. De effecten van een debat zijn meestal pas een paar dagen later merkbaar in de telefonische enquêtes.