'Open Vld heeft mij verlaten, niet omgekeerd'

Dinsdagmiddag valt bij de lokale Open Vld-afdeling in Koksijde een aangetekende brief in de bus. De afzender, voormalig spoorbaas Marc Descheemaecker, geeft zijn ontslag als partijlid. Een dag eerder gaf hij zijn woord aan N-VA-voorzitter Bart De Wever. Ja, hij wil de Europese lijst van N-VA wel duwen.

Over uw overstap wordt al maanden gespeculeerd. Hoe lang was dit gepland?

Marc Descheemaecker: "Zelf heb ik pas zondag een besluit genomen. Bart De Wever benaderde mij voor het eerst in oktober 2013, toen ik net was vertrokken bij de NMBS. Er was toen contact met meerdere partijen, maar ik heb de boot afgehouden. Een dag na het N-VA-congres in februari werd ik opnieuw door N-VA benaderd. Ik heb toen opnieuw geweigerd, omdat ik volop bezig was aan mijn boek over de NMBS. Vorige week woensdag, een dag na de publicatie, heeft De Wever mij een derde keer gecontacteerd. We hebben toen afgesproken. Vijf dagen later heb ik toegezegd."

Wist u bij de voorstelling van uw boek dat u naar de N-VA zou overstappen?

"Neen. Sommige mensen vermoeden een groot complot, maar Bart De Wever heeft mij pas de volgende dag opgebeld. Ook de uitgeverij wist trouwens van niets. André Van Halewyck viel uit de lucht. Hij dacht dat ik mij had afgekeerd van de politiek. Niet dus."

Waarom laat u Open Vld in de steek?

"Als de twee grootste partijen van Vlaanderen voorstander zijn van een confederaal model, vind ik het onbegrijpelijk dat Open Vld om tactische redenen beslist om plotseling niet meer voor confederalisme te zijn. Ik was lid van een partij die het confederalisme in haar programma had staan. De partij heeft mij verlaten, niet omgekeerd."

Aan elke politieke overstap hangt een zweem van opportunisme.

"Ik kan alleen maar zeggen dat een mens recht heeft op voortschrijdend inzicht."

Bent u boos omdat u geen baas van de NMBS mocht blijven?

"Mijn vertrek had niets met Open Vld te maken. In 2002 ben ik ondanks een veto van VLD bij de NMBS gekomen. Dat had ik uitsluitend aan Karel Vinck te danken. En de reden waarom ik moest vertrekken is het persoonlijke veto van sp.a'er Johan Vande Lanotte. Waarom? Omdat ik wilde opboksen tegen het socialistische systeem van politieke benoemingen. Soit. Geen rancune, het leven gaat verder."

Hoe groot schat u de kans om verkozen te worden?

"Bijna nul. Ik maak mij geen illusies: een plaats als lijstduwer is eerder symbolisch. Ik ben geen politieke topper. Als ik een paar honderd mensen kan overtuigen om op N-VA te stemmen, dan is mijn missie geslaagd. Ik heb nooit de populariteit gezocht.

"Ik ben een heel eenvoudige lijstduwer die zonder enige garantie de twaalfde man gaat spelen op de Europese lijst. De Wever heeft mij niets beloofd, en ik heb er ook niet om gevraagd. Als ik niet verkozen word, zou dit geen impact hebben op mijn functie als voorzitter van Brussels Airport. Die functie zou ik dus gewoon blijven vervullen."

Gaat u het geld van uw afscheidspremie bij de NMBS in de partijkas van N-VA storten?

"Dat vind ik echt een belachelijke vraag. Totaal irrelevant."

Bent u eigenlijk wel een Vlaams- nationalist?

"Laat ons zeggen dat ik een bewuste Vlaming ben. Ik ben een voorstander van het confederalisme. Als dat betekent dat ik een Vlaams-nationalist ben, dan is dat maar zo. Ik ben ervan overtuigd dat België zal verdampen. Je kunt maar op twee benen lopen: het Vlaamse niveau en het Europese niveau.

"Ik voel mij ook nog geen politicus. Een politicus is voor mij iemand die een politiek mandaat heeft. Tot nader order betwijfel ik of dat ik dat ooit zal hebben. Ik zit in een soort vervellingsfase, van ondernemer tot politiek kandidaat."

Hoe moet Europa er volgens u uitzien?

"Ik ben een overtuigd Europeaan, maar ook een kritische. We hebben geen nood aan meer Europa, wel aan een beter Europa. De snelle uitbreiding tot 28 lidstaten heeft veel economische problemen gecreëerd. We hebben wel een monetaire unie, maar het fiscale en sociale beleid is versnipperd. In plaats van uit te breiden, moeten we die beleidsdomeinen nu zo goed mogelijk harmoniseren."

U verzette zich jarenlang tegen de opdeling van het spoor. Nu pleit u plotseling wel voor een regionale opdeling. Een verplicht nummertje?

"Ik pleit niet te allen koste voor een regionalisering van de NMBS. Ik zeg wel dat het huidige systeem wankelt. De komende jaren staat de NMBS voor grote uitdagingen. De jaarlijkse steun van drie miljard euro kunnen we niet eeuwig volhouden.

"We moeten de NMBS depolitiseren, efficiënter maken en moderniseren. Als we dat niet doen, stort het systeem in. Een mogelijke oplossing is dan om tee regionale entiteiten te creëren die samengaan met De Lijn en de TEC. Alles moet gewoon goedkoper: geen statutaire werknemers meer, geen faraoistische stations, iets hogere tarieven."

U bent wel erg kritisch voor het beleid van de NMBS. U hebt wel jarenlang zelf aan de top gestaan. Is dat niet hypocriet?

"Alles wat ik in het boek heb geschreven: de hoge kosten, de verkeerde structuur, etc. Al die elementen heb ik ook in het parlement aangekaart. Het is niet de eerste keer dat ik kritiek uit, alleen heb ik die nu gebundeld. Ik heb heroïsche discussies gehad met mijn voogdijministers. Ze kennen mijn visie. Op een bepaald moment vonden ze mij zo vervelend dat ze mij ook niet meer wilden behouden. Is dat hypocriet? Neen. Ik heb het altijd gezegd. Sorry, ik geloof niet dat ik hypocriet ben."

Kent u de Vlaamse Leeuw?

"Ja, maar ik ga hem niet zingen. Mijn vrouw heeft mij doen zweren dat ik niet zou zingen in het openbaar."