Een Tyrannosaurus rex voor op de schouw
Wie droomt van een prehistorisch restant om zijn dressoir op te leuken kan nog tot morgen bieden op schedels, hoorns, tanden en volledige geraamtes van dinosaurussen op veilingsite Catawiki.
Een Hypselosaurus-ei voor een duizendtal euro, de tand van een Tyrannosaurus rex voor 750 euro en een intact Hongshanosaurus-skelet uit China vanaf 3.600 euro. In de ogen van de leek lijken dit absurd lage bedragen voor een stukje prehistorisch erfgoed. Maar blijkbaar mikt veilingsite Catawiki zelfs iets boven de marktprijs tijdens zijn eerste grote dinosaurusveiling.
Bovendien blijkt de verkoop van deze oeroude vondsten erg gebruikelijk. "De handel in fossielen is even oud als de zoektocht ernaar", knikt Stijn Goolaerts, paleontoloog van het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen. "Sotheby's hield onlangs nog een veiling met nog meer uitzonderlijke stukken. Daarnaast bestaan er ook beurzen waar zo nu en dan grotere exemplaren onder de hamer gaan. Zeker sinds de film Jurassic Park nam de belangstelling voor ons vak toe en ik begrijp wel dat sommigen graag een fysiek fossiel in handen willen houden. Al hebben de meeste stukken die op dit soort veilingen verkocht worden ook een inferieure wetenschappelijke waarde."
Het ene bot is om het cru te stellen het andere niet. Toen Catawiki in 2013 een pop-upshop opende in de Antwerpse Stadsfeestzaal met dinosaurustanden en dergelijke, kregen de eerste dertig bezoekers zelfs een gratis fossiel mee naar huis. Wanneer het om bepaalde restanten van veel voorkomende soorten gaat, hebben wetenschappers daar volgens Goolaerts geen problemen mee.
"Maar de toegenomen economische belangstelling voor die vondsten zorgt ook voor illegale plunderingen van sites die anders belangrijke wetenschappelijke informatie konden opleveren. Ook neemt een wetenschappelijke opgraving, waarbij we de fossielen onderzoeken, veel meer tijd in beslag dan een opgraving die wordt uitgevoerd met verkopen als einddoel. Sommige informatie gaat op die manier voorgoed verloren."
De verkoop van fossielen is legaal, maar verschillende landen vaardigden volgens de paleontoloog een exportverbod uit. "China, Mongolië en Marokko hebben bijvoorbeeld zo'n wet. Aan exemplaren die uit die landen komen, hangt dus meestal een luchtje. Wanneer ik kijk naar de herkomst van de fossielen op Catawiki komt toch twee derde van de loten uit plekken in China, Marokko en Mongolië."
Veilingmeester Luc Hennion vertelt dat de website grootgrondbezitters vertegenwoordigt die gebieden bezitten waar de prehistorische vondsten werden opgegraven. Een eenduidig profiel schetsen van het soort verzamelaar dat de veiling aantrekt, vindt hij moeilijk. "Dinosaurussen interesseren alle leeftijdscategorieën en zowel mannen als vrouwen contacteren mij. Ik kreeg onlangs nog een telefoontje van een 70-jarige dame."
Een dino in een zak
Wie besluit op een prehistorische veiling zijn slag te slaan, houdt best rekening met een aantal zaken. "Fossielen moeten op een bepaalde manier worden geprepareerd", legt Hennion uit. "Dat vraagt verschillende stappen."
Wanneer zo'n dinosaurusbot vanop de bodem van de Noordzee wordt opgevist en niet op de juiste manier wordt behandeld en ontzilt, riskeert de koper immers dat er binnen een paar jaar slechts een hoopje stof overblijft van zijn pronkstuk.
Ook de coördinaten van je aankoop kennen is een must. Botten waarvan de herkomst niet bekend is, zijn waardeloos.