Altijd fun in de Fin Shop

Het was een Cossetti Solbri Piemonte Cortese. Lichtjes sprankelend. Beetje zuur en bitter. Vleugje Marokkaanse citroen. Te serveren bij 10 tot 12 graden. Winkelprijs: 4,96 tot 8 euro, afhankelijk van land en wijnjaar.

Dan is 3,5 euro een schijntje, dacht de onfortuinlijke Rudy uit het Waalse Gembloers. Hij nodigde zaterdagavond een bevriend koppel uit voor de aperitief. Hij had een lekker flesje staan. Italiaans. Ontdekt in de Fin Shop. Ja, de Fin Shop. Iets nieuws. Daar stonden twee van die flessen in de aanbieding, allebei aan 3,5 euro. Hij dacht: ik neem er eentje en zie dan later nog.

"Betrokkene is inmiddels buiten levensgevaar", kon de Naamse procureur Vincent Macq ons maandag via het persagentschap Belga geruststellen. "De persoon wordt voorlopig wel nog in een artificiële coma gehouden."

Twee anderen die zaterdagavond ook even aan de wijn hadden genipt, kwestie van bevestigd te hebben dat die inderdaad wat raar smaakte, mochten inmiddels het ziekenhuis verlaten.

Voor de plaats des onheils staan vier ambtenaren van het ministerie van Financiën te roken.

"U komt wellicht voor die zaak met de wijn", zegt een van hen. "De Fin Shop is dicht. De winkel is maar twee woensdagen in de maand open."

De eerste Fin Shop werd vijf jaar geleden ingehuldigd in Haren, bij Brussel. Er werd een logo ontwikkeld, er kwamen uniforme vloermatten en een huisstijl. Wit. Er is sinds 2013 ook een webshop. Het ministerie van Financiën werkt hard aan wat nooit echt z'n sterkste punt was. Laagdrempeligheid.

Fin Shopje doen

De Fin Shop in Gembloers ligt langs de drukke Waversesteenweg, naast de Tom & Co en de Brico. Het beoogde effect lijkt te zijn dat iemand zegt: 'Hey, laten we nog ook even een Fin Shopje doen.' Want met de Troc en de Kringloopwinkel hebben we het nu zo stilaan wel gehad.

"Eigenlijk waren we in de Vlaamse en Waalse vestigingen, in Bornem en Gembloers, nog aan het proefdraaien", zegt Francis Adyns van de FOD Financiën. "De winkels waren nog niet echt open. Dat gebeurt volgende week pas."

Stel de vraag aan jezelf: wanneer hoorde je voor het eerst over de Fin Shop? Niet toch, tot voor heel kort? Ondanks alle goede bedoelingen moest er net geen dode vallen om de merknaam een beetje in de markt te zetten.

Adyns deelt de herkomst van de koopwaar in de Fin Shops voor ons op in vijf categorieën: "Gerechtelijke verbeurdverklaringen, afgeschreven goederen van federale en gewestelijke overheidsdiensten, goederen die niet zijn opgehaald bij De Post, onbestemde nalatenschappen en verloren voorwerpen bij De Lijn, de TEC of de Brusselse vervoersmaatschappij. Het kan dus van alles zijn. Een auto, een woning, een lot wijn. Een paar schoenen. Vroeger veilden wij al die spullen. Als het gaat om kleinere dingen, en die zijn er steeds meer, willen mensen die liever even van dichtbij kunnen bekijken. Daarom de Fin Shop."

De fles Piemonte kwam van bij De Post. Besteld en betaald door de bestemmeling, maar die was ondanks een herinnering zijn pakket niet komen ophalen. De kans dat hij zich alsnog spontaan gaat melden, mag onbestaande worden geacht.

"Het gaat om zeer hoge hoeveelheden MDMA (vloeibare XTC, DDC) en methanol", zegt procureur Macq. "We kennen de exacte doseringen nog niet, maar voor een menselijk lichaam gaat het om een explosieve cocktail. Gelet op de resultaten van de analyses kunnen wij ons zelfs afvragen of deze fles wel enige wijn bevatte."

Rudy had het geluk dat hij niet zo iemand is die weleens in z'n eentje een fles wijn soldaat maakt. Had zijn vriendin niet meteen de hulpdiensten gebeld, dan had de overdosis hem fataal kunnen worden.

Valérie Verneylen, de vriendin, vertelde maandag aan RTL-TVi hoe ze zelf maar een nipje nam: "Ik begon meteen alles dubbel te zien. Mijn tanden begonnen te klapperen. En ik begon heel hard te zweten. Ik heb liters waters gedronken. Rudy kon niet meer staan. Hij transpireerde, hij werd helemaal gek. In de ziekenwagen leken zijn ogen op ontploffen te staan."

Zoals het Kinder Surprise-ei door cocaïne-smokkelaars wereldwijd wordt gezien als veiligste manier om het spul tot bij de klant te krijgen, lijkt de MDMA-business nu de wijnfles per postpakket te hebben ontdekt. Francis Adyns: "Die tweede fles is uiteraard meteen uit het rek gehaald. We hebben tijdelijk alle verkoop van alcohol in onze Fin Shops opgeschort. Wij hopen dat het parket van Namen via De Post de verzender van deze twee flessen kan opsporen, zodat we kunnen inschatten hoe we hier in de toekomst mee moeten omgaan. Elke fles opendoen en eens testen is natuurlijk ook geen optie."

Dure parfum

Bornem, donderdagochtend.

De winkel is dus ook hier (nog) niet open, maar er is een ouderwetse veiling aan de gang die een hoop volk op de been heeft gebracht. Ergerlijk veel volk, vanuit het perspectief van de habitués. "Ik heb gehoord dat hier heerlijke wijn wordt verkocht", zegt een man die even later twee kolossale Chesterfield-stoelen achterin z'n auto staat te laden. Hij is naar hier gekomen uit nieuwsgierigheid, na dat gekke nieuwsbericht, en is zonder daar zelf goed bij stil te staan mee beginnen bieden. Helaas was er nog iemand in de zaal met een plotse opstoot van adoratie voor kolossale Chesterfields. Van 15 euro naar 90 euro, uiteindelijk. Per stuk.

"Wat ik met die stoelen ga doen? Ik denk dat mijn dochter, die op kot zit, hier heel erg blij mee gaat zijn."

Jacques Leemans is een habitué. Hij is deze ochtend helemaal uit Putte-Kapellen gekomen omdat dit nu eenmaal is hoe hij graag de dag doorkomt. Rommelmarkten, veilingen, 2dehands.be. "Ik heb hier in Bornem ooit - en dat was nog voor de euro - een doos parfumflesjes gekocht voor 900 frank. Er zat één flesje Must de Cartier tussen dat in de winkel op zich al voor 5.600 frank gaat. Mijn vrouw gebruikt het nu nog altijd."

Jacques acht zich ervaren genoeg om het te merken als het bieden en tegenbieden in de veilingzaal ontspoort, zoals eerder op de ochtend met een gammele Ikea-kast. Twee echtparen hadden er hun zinnen op gezet. Met het roepgeld erbij is de gelukkige winnaar meer geld kwijt dan als hij gewoon naar de Ikea was gereden.

Jacques: "Ik zag laatst twee mannen tegen elkaar opbieden voor een stroomgroep. Eén ging uiteindelijk weg voor 10 euro meer dan in de winkel. Je moet voorbereid naar zo'n veiling komen. Vooraf prijzen opzoeken en noteren in je catalogus. Die mens heeft niet alleen te veel betaald voor zijn stroomgroep, hij heeft ook geen garantie. Ik kocht ooit eens een machine op een veiling, stak de stekker in en vlam: de machine stond in brand. Ik heb het ook allemaal moeten leren."

Degoutant

Tegen de middag zal Jacques naar Putte-Kapellen terugkeren als trotse eigenaar van een partij ventilatoren, een scheermes en nogmaals een doos parfumflesjes. Hij kan niet wachten om de doos te openen en prijzen te gaan opzoeken.

Er hangt een wolk van materiële begeerte in de veilingzaal van de Fin Shop. Van afkeer ook, als steeds dezelfde mannen achteloos hun hand opsteken voor alweer een hoger bod.

"Ik vind het degoutant", zegt een vrouwenstem achter ons als twee mannen simultaan hun zinnen hebben gezet op een massief houten zitzetel waarop is ingezet met 20 euro.

Even later: "Honderdvijftig euro! Eenmaal, andermaal!"

Dit zijn opkopers. Buikige heren met een Oost-Europees stemgeluid die voor de beoogde waren vooraf online al een koper hebben gevonden en precies weten tot welk bedrag ze kunnen gaan. Als de veiling voorbij is, manoeuvreren ze hun witte bestelwagens - meestal ook afkomstig uit de Fin Shop - achterwaarts naar het magazijn. Daar staat nu iemand zich te realiseren dat je zelfs met plat gelegde koffers geen vijf mountainbikes in een 4x4 krijgt.

Een twintiger verlaat het magazijn met de Specialized-racefiets van zijn dromen. "Duizend euro", grijnst hij. "Ik wou 'm al zo lang, maar hij lag boven mijn budget. In de winkel kost ie zeker tweeduizend euro."

Iemand vraagt wat de reden zou kunnen zijn waarom zo'n dure racefiets ooit verbeurd is verklaard.

Jacques: "Misschien zit er een moteurke in."

Inbrekersmateriaal

Wat de Fin Shop zo leuk maakt, zo anders, is dat boven nagenoeg elk voorwerp een geurtje hangt, een zweem van illegaliteit. Weze het nu een fles wijn, een racefiets of een vishengel.

De magazijnier leidt ons rond, wijst een lot koevoeten, schroevendraaiers en metaalscharen aan. "Zoiets herken ik direct. Inbrekersmateriaal. En u gaat zien: dat geraakt zo weer verkocht. We hebben hier ook ooit eens de buit van een Roemeense koperdief geveild, 1,6 ton koper. Die vent was door de mand gevallen. Letterlijk: de vloer van zijn bestelwagentje had het onderweg begeven."

De man doet deze job al 25 jaar, meent maatschappelijke evoluties te kunnen lezen in wat er vanuit de diverse gerechtelijke arrondissementen allemaal in de richting van zijn magazijn wordt gestuurd. "Heel veel gereedschap. Dus dat betekent een enorme toename van zwartwerk. Klopboormachines, ladders, gereedschapskisten... die blijven maar komen. Kijk hier, twee kinderwagens. U vraagt zich misschien af hoe een kinderwagen door een rechter verbeurd kan zijn verklaard. Simpel: deze komen van Roma-zigeunerinnen die ermee in winkels zijn gaan stelen. Een lot visnetten, hengels en dobbers? Mensen die hebben zitten vissen zonder ergunning.

"Als een voorwerp is gebruikt bij een misdrijf, dan wordt het verbeurd verklaard. Dat is de wet. En als ik zo kijk naar wat voor figuren er allemaal op afkomt, heb ik soms de indruk dat het meeste gewoon terugkeert naar waar het vandaan kwam. We hebben hier ook al eens drie paarden gehad, en een Ferrari."

Hij wijst een emmer vol baseballbats aan: "Als het gerecht twintig van die dingen in beslag neemt, denk ik niet dat ze afkomstig zijn van een honkbalclub. Volgens de letter van de wet zijn het geen wapens. Wapens worden vernietigd. Maar kijk dan weer hier: een lot met een knipmes, een matrak en een verdacht echt lijkend speelgoedpistool. Moeten wij dat nu echt doorverkopen?"

Vroeger, vertelt hij, toen er nog geen Fin Shops waren, veilden de diensten der Domeinen hoofdzakelijk metalen Mewaf-archiefkasten en typemachines, allemaal afkomstig uit ministeries en administraties.

"Dat loopt nu ook op z'n eind", zucht hij. "De informatisering van de overheid. Van de hele samenleving. Ik zie eigenlijk niet zo'n grote toekomst voor de Fin Shop. Ik denk dat wij beter zouden inzetten op de webshop."

Benzinefiets

Er zit niet bepaald een logische ordening in de webshop. Je kunt eindeloos blijven scrollen en jezelf afvragen of hier iets tussen zit dat je werkelijk nodig hebt: een Melitta-onderhoudsset voor een espressomachine (20 euro), een Chinees koksmes (39 euro), een inktpatroon voor een HP-laserjet 646x (99 euro), een handtas van Charles et Charlu (139 euro), Vijftig tinten grijs in het Italiaans (19 euro).

Ergens achteraan in de hangar treffen we een eenzame schrijfmachine. Volgens de magazijnier geraakt die aanstaande woensdag, dag 1 van de Fin Shop in Bornem, gegarandeerd direct verkocht: "Wij vergeten soms dat in bepaalde delen van de wereld nog wordt geleefd zonder stroom. Schrijfmachines worden áltijd opgekocht. Door Afrikanen, die ze dan naar hun land sturen. Hoe ze aan inktlint moeten geraken, is een zorg voor later."

Dit hadden we nog niet gezien. Een plooifiets met een benzinemotor. Het lijkt doe-het-zelfwerk van een handige Harry. De nieuwe eigenaar, een en al geluk, monstert bij het verlaten van het magazijn zijn buitenkansje. Hij opent het piepkleine brandstoftankje boven het achterwiel, ruikt eens en besluit dat er geen diesel in moet, maar loodvrije.

Iemand vraagt: "Gij gaat daarmee fietsen of wat?"

"Ja, het is een fiets, toch?"

"Waarom denkt gij dat de rechtbank die verbeurd heeft verklaard? Ge moogt daar niet mee op de openbare weg."

Het gat in de begroting is hoe dan ook weer met 120 euro gedicht.