'Dit project was van levensbelang'

Los Angeles, oktober 2012. Laan na laan, mijl na mijl wordt duidelijk dat de stad der engelen geen echt centrum kent. Iedereen lijkt er over een eigen auto te beschikken. En over een persoonlijke stylist. Een geel-oranje zon strekt zich uit over de Big Orange en heerst over palmbomen, heuvels en filmstudio's. Hier leeft The California Dream als nergens anders. De gangsterbuurten Compton, Long Beach en Inglewood, waar Snoop Dogg en Ice-T geïnspireerd over rappen, liggen er vredig bij. Ook daar is alles mogelijk.

Middernacht, de lobby van het Hollywood Hotel aan North Vermont Avenue is verlaten. Bent Van Looy waait binnen, vrolijk en opgeruimd. De opnamen van zijn eerste soloplaat, halfweg intussen, verlopen rimpelloos. Hij klinkt opvallend tevreden over het resultaat tot nog toe.

"Ik weet nog goed hoe dit soloproject begon. Ik was net verhuisd naar Parijs, zo'n zeven jaar geleden. We woonden in een kamertje op de zevende verdieping, in de buurt van Gare du Nord. Er was een wenteltrap waarlangs ik mijn Wurlitzer-piano, die absoluut uit België mee moest, naar boven sleurde. Er was amper plaats voor, het appartement was piepklein, 25 vierkante meter, maar we keken uit over heel Parijs. Het gevoel van ruimte was immens. Daar ben ik songs gaan schrijven, nummers waar ik op het eerste gezicht geen raad mee wist. Wat wel duidelijk was: voor Das Pop werkten ze niet. Ik liet ze links liggen, wist niet waar ik ermee heen moest.

"Dat eerste jaar in Parijs was opwindend. Ik moest een nieuw leven opbouwen, mij iedere avond een weg banen door de stad, door die nieuwe omgeving. Een vriendin had me uitgenodigd voor een salon, in de Marais. Een verzameling van dichters en schrijvers hield er een bijeenkomst. Iemand zei: 'Jij bent toch muzikant, speel eens iets.' Ik dacht: help, wat kan ik doen, ik ben wel aan die nummers bezig maar het is allemaal zo prematuur. Ik zonderde me af in een slaapkamer, pende enkele teksten neer en speelde dan twee nummers, voor de allereerste keer. Ik weet het nog goed: 'Young Man' en 'Flowers and Balloons'.

"Ik speel al vijftien jaar muziek voor een publiek, telkens geruggensteund door mijn vrienden in de band. Het contrast kon niet groter zijn: ik zat daar plots achter een piano iets volledig nieuws te spelen, voor een handjevol mensen dat muisstil luisterde. Dat gevaar, dat balanceren op een koord zonder vangnet, was zo opwindend dat het finaal de aanzet vormde van deze soloplaat. Alle nummers zijn ontstaan op straat, al wandelend. Zelfs wanneer ik bananen ga kopen kan het gebeuren dat ik impulsen krijg. Vooral in Parijs, een dankbare stad om in rond te lopen."

Tegengif voor angst

Toch gaan vooral in Los Angeles muzikantenharten sneller slaan. Hier krioelt het van zowel onafhankelijke indieplatenlabels als van mastodonten als Universal. De lijst van legendarische albums die er het levenslicht zagen, is oneindig. De beweegredenen om zijn plaat hier op te ne- men? Die verklapt Van Looy niet meteen.

"In een fractie van een seconde besliste ik of iets voor Das Pop of voor mijn persoonlijke plaat bestemd was. Het zijn geen overblijfsels, ook geen betere songs die ik voor mezelf heb achtergehouden, ze zijn gewoon anders. Narratiever, persoonlijker, kleiner: die drie woorden vatten het mooi samen. Bij Das Pop waren we altijd op zoek naar de popsong als stijlfiguur, in de beste zin van het woord. We duwden onze songs in een keurslijf. We pasten ze in een raamwerk van drie minuten. Deze songs zijn amorfer en verhalender: ik kies dat niet, ik zou deze nummers ook niet in een Das Pop-vorm kunnen gieten.

"Ik ben opgetogen omdat ik het in de wereld kan zetten; zonder deze uitlaatklep zou mijn geluk gehypothekeerd worden. Het maakt mijn leven de moeite waard en in die zin is het van levensbelang. Ik ben er zo intens mee bezig geweest dat het soms vervelend kon worden voor mensen om me heen. Tijdens wandelingen met mijn vriendin Martena kan ik plots volledig off switchen, dan gebeurt er iets wat alleen van mij is, wat ik met niemand kan delen. Tot ik het opneem, of tot ik ergens op een podium piano speel.

"Muziek is mijn tegengif voor de angst. Eigenlijk is het een heel geruststellend medium. Ik word er zowaar een 'fysiek mens' van. Muziek heeft een impact, ook bij het maken. Uit het niets iets creëren wat kan ontroeren: het blijft heel bijzonder. Nee, dat is geen talent. Talent is vormgeven wat komt. De oorsprong ervan is abstract. Iets plukken uit de lucht. De drang naar songs is er nooit, of toch zelden. Ze komen aanwaaien."

Vandaag hangt de smog als een vale deken over de stad. Zonlicht weerkaatst onwerelds in mauve tinten. We bezoeken een barbershop, zowat de enige waar we toestemming krijgen om te filmen en te fotograferen. En waar een kapper geen kapper is, maar een hair stylist.

Zoals bijna iedereen in L.A. heeft ook deze barbier een hoge profileringsdrang. Wanneer Bent aangeeft dat hij enkele weken in deze stad vertoeft om er zijn eigen nummers op te nemen, is zijn enige reactie: 'Let's do a video together, I have my own hair dressing channel. A million hits on YouTube. I will put you out there.' In Los Angeles is iedereen voortdurend aan het netwerken, krijg je businesskaartjes nog voor je erom vraagt.

"Round the Bend legt zichzelf uit, denk ik. Initieel wou ik niets specifieks vertellen, er was geen agenda. Pas nu merk ik een duidelijk thema: een onbestemde nostalgie, niet naar een jeugd, maar naar een plaats. Een soort verlangen, het spreekt uit bijna alle teksten. Volgens mij heeft het te maken met steeds onderweg zijn. Plaatsen achterlaten, op naar de volgende. Ik slaap nooit tien nachten in hetzelfde bed.

"Ik ben naar L.A. gekomen voor producer Jason Falkner. Die samenwerking is héél bijzonder geworden. Hij wist mijn vertrouwen meteen te winnen. In het begin was er die angst: 'oei, gaan we niet te veel afwijken van de bron', van de spartaanse aanpak die ik voor ogen had. Dat is finaal wel gebeurd, maar ten goede. Strengheid was niet nodig voor deze nummers, dat voelde Jason goed aan. Dat blijkt ook uit de eindmix. Hij had me snel door, heeft me veel geleerd. Veel intense gesprekken gehad, over hoe we leven als muzikant. De volgende keer wil ik zonder songs aankomen. Ik schat hem bijzonder hoog in. Weinig muzikanten hadden zo'n impact op mijn leven als hij, ik volg hem al sinds het begin van zijn carrière. Daarom is het zo raar dat ik die plaat nu net met hém maak.

"Jason maakt prachtige dingen, maar niemand weet er van. Er zijn weinig mensen die hem überhaupt kennen. Hij heeft nul talent om zijn werk te 'exterioriseren'. Zonde. Bij mij raakte hij onmiddellijk een snaar, en die is blijven trillen." (lacht)

De L.A.-nonchalance

Het contrast tussen de kleine studio en het weidse L.A. valt dag na dag meer op. Nooit heerst het gevoel in een wereldstad te leven. Alleen down- town, ten noordoosten van L.A., is er echte hoogbouw aan, de drukte die je met een miljoenenstad associeert. Bent voelt zich hier duidelijk als een vis in het water. Iedere avond bezoekt hij musea of stand-upcomedy, of Amoeba Records, een paradijs voor vinylliefhebbers.

"Als ik niet in de studio moest zijn, zocht ik bewust de openheid van L.A. op. Dan reed ik zo ver mogelijk weg, door de Hollywood Hills, of richting Venice Beach. Non-stop in West Hollywood blijven was niet aan de orde. Ik heb er veel naar de radio geluisterd, de geluiden van de stad, ook dat heeft de sound gevormd. Ons werkritme was niet streng. Voor half twee 's middags zagen we elkaar niet. Daarna namen we op tot 21 uur, ongeveer. Er was dus tijd genoeg om uit te vliegen, terug naar de studio te komen, ons nest, en alles weer verder vorm te geven. Dat was vroeger wel eens anders. Met Das Pop kampeerden we vaak van zeven uur 's morgens tot twee uur 's nachts in de studio. Een paar uur slapen, 's anderendaags weer verder, op het militaristische af ja. (lacht)

"Deze nummers had ik ergens anders kunnen opnemen, maar niet als dusdanig. Deze plaat is een document, een afdruk van het moment dat ik daar was, van die plaats, van de mensen waarmee ik me omringde. Zoiets valt uiteraard niet te kopiëren. Er sloop een onbezorgdheid in de muziek, die typische L.A.-nonchalance.

Wat ook opvalt: de snelheid waarmee opgenomen wordt. Een ander instrument en hop, Jason draait een statief de andere richting uit. Geen tierelantijntjes, 't gaat vooruit. De deur staat op een kier, straatlawaai knispert binnen. Hoorbaar in de verte gonst een helikopter over, de ventilator zoemt. Dit is geen steriele opnamestudio, maar gewoon Jason Falkners huiskamer, zo lijkt het wel. Is het eigenlijk ook.

"Ik werk graag heel snel, om Het Moment niet verloren te laten gaan. In alles wat ik doe, trouwens: tekenen, songs schrijven... Will Sweeney, een tekenaar-illustrator, werkt maanden aan één tekening. Dat zou ik nooit kunnen. Jason ook niet, we hebben bliksemschichten op band opgenomen. Razendsnel en onverstoorbaar. In Japan bijvoorbeeld gaat veel aandacht naar de schijnbaar onbelangrijke details. Details die maken dat iets banaals iets bijzonders wordt.

"Even terzijde, ik heb dat met appels. Appels, daarin ben ik heel nerdy. Ken je die Jazz-appels? Die hebben een perfecte balans, alles wat een appel moet hebben.

Round the Bend komt ook uit op vinyl. De exacte dikte van het karton, de lay-out, ook daar ben ik intensief mee bezig. Samengevat: de romantiek voor het detail spreekt me enorm aan. Er schuilt een kinderachtige bezetenheid in mij om de perfectie te benaderen.

"Popmuziek is per definitie vluchtig. Maar geen ander medium kan mensen zo voor het leven veranderen. Bij sommige mensen glijdt het als druppels water van hen af, bij anderen haakt het diep in de ziel, gaat het voor het leven mee. Het is een magisch medium. Alle nummers op Round the Bend hebben dat potentieel. Het heeft puur met lotsbeschikking te maken, geen enkele song op de plaat is vrijblijvend.

"Het hoogst haalbare? Dat deze plaat belangrijk wordt. Dat de nummers echt zijn. Als ze echt goed zijn, overstijgen ze het puur persoonlijke. Iemand die naar mij komt en zegt: dat nummer heeft dát en dát betekend. Zulke momenten blijven in mijn geheugen gegrift. Alles wat je hoopt dat popmuziek kan betekenen komt dan uit."

Dansende woorden

Laatste dag in de studio. In z'n vertrouwde zetel leunt Bent ontspannen achterover. Op zijn schoot een tijdschrift dat hij al duizend maal uit heeft. Het lijkt hem focus te geven, lezen tijdens de opnamen. Alsof hij letters nodig heeft om zich te concentreren. "Ik doe eigenlijk alsof. Ik heb echt dansende woorden nodig om me op mijn gemak te voelen. Als ik lees, lees ik niet. Dat is als een trui die me makkelijk zit en waardoor ik goed kan opletten. Net zoals tekenen, ook een manier om mijn aandacht vast te houden.

"De plaat blijkt gevarieerder dan ik zelf vermoedde. Het opstellen van de running order was aartsmoeilijk. Sommige nummers hebben de neiging rond elkaar te hangen, door de arrangementen. Sommige zijn naakt, sommige iets barokker gearrangeerd. De volgorde is belangrijk, achter iedere bocht moet iets nieuws te beleven vallen. Dat kan, die variatie is er.

"Ik ga nu live oefenen. Rond de release enkele optredens geven, een uur achter de piano. Ik, alleen met mijn nummers. In relatief kleine zalen. Ik wil de confrontatie met piano en publiek aangaan. Een worsteling, ondanks mijn liefde voor het instrument. Spannend. Het veilige wil ik niet opzoeken. Dat kan later. Eerst zo helder en naakt mogelijk alles vertellen. Daarna zien we wel.

"Ieder concert kan alle kanten op. Dat ga ik toelaten. Mensen mogen ook vragen stellen, interactie uitlokken. Maar niets hoeft. Gewoon luisteren mag ook. (lacht) Nu ik er zo over nadenk: het is griezelig, want het staat fel in contrast met alles wat ik hiervoor deed. Ik ga me niet verschuilen. Daar word ik 's morgens wel eens wakker van. Maar dat is goed. Daar heb ik het voor gemaakt.

"Jezelf in vraag stellen is zo cruciaal. Nu een concert geven van een uur, alleen op piano, is onbekend terrein. En dus gevaarlijk, alles kan fout gaan. Zál misschien ook fout gaan. Maar zo'n avond die in het honderd loopt, daar ben ik niet bang voor. Ik wil het zo goed en mooi mogelijk spelen, mijn best doen. Ik wil ook de mogelijkheid openhouden dat er níéts gespeeld wordt, dat er iets helemaal anders gebeurt. Als de piano spontaan verbrandt, zoek ik naar een alternatief. De avond zal dan niet voorbij zijn, maar een begin vormen. Het begin van iets onbekends. Dat trekt mij aan in dit soloproject. Het gaat echt om het vertellen van een verhaal waarin ik geloof, dat mij ontroert, dat ik belangrijk vind. De vorm doet er niet toe. Sommige dingen worden beter verteld met een trui, andere met een song."

Vorig jaar ontwierp Bent een wijnetiket éneen eigen kledinglijn, The Jante Law. Toch vindt hij het verschrikkelijk dat mensen álles willen doen, omdat dat zo hoort. "Sommige media blijken niet geschikt om er bepaalde dingen mee te vertellen. Dan vind ik het opportuun om me te verdiepen in andere. Bijvoorbeeld die wijn. Wat vind ik aantrekkelijk aan wijn? Wat roept het bij mij op? Ik heb dat geduid via een etiket. Bij die kleren kan het om iets veel abstracters gaan. Over een geur die ik rook toen ik vijf was, toen ik met mijn moeder mee op zolder mocht. Iets abstracts dat nu naar boven komt, dat zich het best laat vertellen in een wollen trui met een bepaalde kraag, met die bepaalde afwerking van knopen. Dat is waarom ik het doe, ook omdat ik me graag in die modewereld ophoud. Dat oog voor detail, die liefde voor goed gemaakte dingen. Een pot Chinese inkt opendoen, een penseel vastnemen... Daar word ik zo gelukkig van. Sinds mijn achtste draag ik dat mee, dat is mijn fetisj, een voorwerp dat ik mijn hele leven bij me draag. Honderden tekeningen liggen achter mij."

Het surrealistische decor van Halloween vormt de setting van de videoclip voor 'Shadow of a Man'. Santa Monica Boulevard is afgezet, tienduizenden hebben zich zo gewaagd mogelijk uitgedost. Aalst-carnaval tot de honderdste macht. Overal uitzinnigheid, afgetrainde body's, zinsverbijstering. Uit alle straten komen feestvierders, de stroom decadentie is onstuitbaar.

"In mijn oeuvre is dit mijn scharniermoment. Ik sta voor de poort, maar ben er nog niet doorheen. Dat zijn de mooiste momenten: wanneer alles kan maar niets al vastligt. Het enige wat ik ooit nog hoop te doen is een roman schrijven. Ik heb laatst een kortverhaal geschreven: een openbaring en een overwinning. Het stond haaks op gebalde songteksten schrijven. Ik dacht nooit dat het me zou lukken. Fysieke dingen wil ik niet per se achterlaten. Misschien wil ik vooral dat mensen me gekend hebben. Een indruk achterlaten. Via welk medium maakt me niet zo veel uit."

Enkele dagen later vliegt Bent terug naar Parijs. Er zijn zorgen over de bagage. Zal er ruimte zijn voor de tientallen vinylplaten en andere trofeeën?

Weken later treffen we elkaar weer, in de Parijse club Silencio. De geest van David Lynch waart er rond. Allerlei kunstenaars, cineasten, couturiers, musici, modellen en chef-koks bevolken dit ondergrondse labyrint, 46 treden diep.

"Niets is zo mooi als iets wat je nét beleefd hebt. L.A. is nu een gouden herinnering. Alle negatieve dingen worden dan weggegomd. En dat is vals, uiteraard, want niet de echte sensatie. Net daarom verliezen zo veel mensen zich in nostalgie, in het verleden.

"De mening van mijn groepsleden, zowat broers, over de plaat was cruciaal. Het was een kwetsbaar moment: iets laten horen wat je weg van huis hebt gemaakt. Toen ik hier in Silencio voor het eerst 'Young Man' speelde, was Niek ontroerd. Toen wist ik: het is oké. Dat soort reacties maken het de moeite waard. David Dewaele van Soulwax is ook zo'n toetssteen. Iemand die constant zei: 'Maak nu die plaat.' Reinhard hielp bij de strijkersarrangementen, ook bijzonder. Van drama was geen sprake. Terwijl het toch 'uitbreken' was.

"Welke vlucht deze soloplaat neemt, zien we wel. Dat het mensen verrast heeft, sterkt me in de overtuiging dat het een goed idee was. Niemand zal zeggen: dit is de volgende Das Pop-plaat. Dat zou ik de ergste kritiek vinden. Dat iemand zegt: 'Tiens, dit is totaal niet anders.' En toch, wat ik echt niet wil, is de vergelijking gaan opzoeken. Dit is geen reactie op mijn werk bij Das Pop. Gewoon een andere hoek van het plein."

Round the Bend (EMI) ligt sinds gisteren in de platenwinkel.

Bent Van Looy in L.A. 'Als ik niet in de studio moest zijn, zocht ik de openheid van de stad op. De autoradio en de geluiden van Los Angeles hebben mee de sound van de cd gevormd.'

Hiernaast: de foto van Dimitri Van Zeebroeck die werd gebruikt voor de hoes van Bent Van Looys nieuwe solo-cd.

De hair stylist in Los Angeles heeft een eigen 'channel' en 'a million hits on YouTube'. 'Let's do a video together!'