'De eurocrisis heeft Dexia genekt'
'Dexia is geen bank, maar een hedgefonds.' Voorzitter Jean-Luc Dehaene vindt dat hem niks te verwijten valt nu Dexia met steun van de overheid van de ondergang wordt gered. 'Het was zo goed als onmogelijk om Dexia weer gezond te maken. Toch was het bijna gelukt.'
"Een moeilijk moment voor wie in 2008 gevraagd werd om de verantwoordelijkheid over de groep te nemen", zo omschreef Dexiavoorzitter Dehaene de beslissing van zijn raad van bestuur om, na een marathonvergadering van meer dan 12 uur, het licht op groen te zetten voor de verkoop van Dexia Bank België aan de Belgische overheid.
De nationalisering van de Belgische tak is de eerste stap in de totale uitverkoop van de Frans-Belgische Dexiagroep, die vorige week het eerste slachtoffer werd van de nieuwe bankencrisis in Europa. Dehaene stak niet onder stoelen of banken dat hij die beslissing liever niet had genomen. "Hadden we nog twee jaar verder kunnen gaan, dan was het ons wellicht gelukt om de situatie bij Dexia te normaliseren", zei hij op een druk bijgewoonde persconferentie.
Maar die tijd werd Dexia niet gegund. De financiële groep dreigde vorige week om te vallen nadat alle externe financiering voor de groep was weggevallen. Dehaene gaf toe dat een ingreep van de overheid onvermijdelijk was geworden. "Het was dat of een nieuwe systeemcrisis riskeren", zei hij.
Dehaene werd in oktober 2008 als crisismanager binnengehaald bij Dexia. Samen met CEO Pierre Mariani, een vertrouweling van Sarkozy, zou hij komaf moeten maken met de wantoestanden, die de groep aan de rand van de afgrond had gebracht. Eerst leek dat ook te lukken. De voorbije twee jaar werd de groep afgeslankt. Maar Dexia bleef wel sterk afhankelijk van financiering op de kapitaalmarkten, de achilleshiel van de groep.
Te zware erfenis
En toen sloeg de eurocrisis genadeloos toe. "Zonder die crisis waren we er wel doorgekomen. We lagen met de herstructurering van de groep voor op het schema. Maar toen stak de schuldencrisis de kop op. Plotseling waren staatsobligaties als belegging niet meer veilig en kwam Dexia in de moeilijkheden", zei Dehaene. "We hebben in mei nog geprobeerd om te anticiperen op de crisis door andere stukken van de groep te verkopen, maar de erfenis uit het verleden woog zo zwaar dat we niet verder konden."
Dehaene verwees naar de portefeuille met staatsobligaties en langlopende leningen die Dexia sinds de crisis in 2008 als een toxisch blok aan het been meesleurde. De groep moet dagelijks voor 100 miljard euro geld ophalen op de financiële markten om zijn posities af te dekken. Door de eurocrisis kon Dexia nauwelijks nog aan geld geraken: de groep zat in een liquiditeitscrisis. "In de zomer wisten we dat we naar andere oplossingen moesten uitkijken."
Desondanks bleef Dehaene tot twee weken geleden ontkennen dat er een opsplitsing van zijn groep op til was. "Op dat ogenblik was er geen akkoord over de voorwaarden van de nieuwe herstructurering bij Dexia. Het zou totaal onverantwoord zijn geweest om toen gewag te maken van een splitsing", verdedigde hij zijn aanpak.
Dat Dehaene het tij bij Dexia niet heeft kunnen doen keren, ligt hem zwaar op de maag. Maar spijt of berouw toonde hij niet. De verantwoordelijkheid voor het falen van Dexia ligt bij de vroegere leiding, CEO Axel Miller en voorzitter Pierre Richard. Zij krijgen het verwijt Dexia te hebben omgebouwd tot een speculatief hefboomfonds.
"Het was haast een mission impossible, waar we in 2008 aan begonnen", zei Dehaene. "Ik vergeet nooit de woorden van Mariani na de eerste doorlichting van de groep: 'Dexia is geen bank, maar een hedgefonds.' Wie die situatie heeft gecreëerd moet maar een gewetensonderzoek starten."
Voor Dehaene lijkt het nu over en uit bij Dexia. En daar is de ex-premier niet rouwig om. Hij neemt ontslag als bestuurder bij Dexia Bank België en stelt zijn mandaat als voorzitter van Dexiagroep ter beschikking. "Als de regering vindt dat iemand anders beter geschikt is om mijn plaats in te nemen, dan staat mijn mandaat ter beschikking."
Of er een nog een toekomst is voor Mariani bij Dexia, is een open vraag. Met de verkoop van Dexia Bank België begint de groep aan de uitverkoop van zijn activiteiten. "De kans is groot dat dan de rest van Dexia op termijn wordt overgedragen aan Dexia Crédit Local", zei Mariani. Maar dat uitdoofscenario kan jaren duren, want heel wat onderdelen van de groep zijn voorlopig onverkoopbaar.
Net zoals Dehaene verdedigde Mariani het beleid van de afgelopen jaren. "Hadden we de groep sneller moeten afslanken? We hebben voor tientallen miljarden activiteiten verkocht. Ik heb geen spijt dat we dat proces niet hebben versneld." En hij haalde hard uit naar IMF-baas Christine Lagarde. "Misschien zijn we wel naïef geweest. Toen in mei vorig jaar de Griekse schuldencrisis uitbrak, vroeg Lagarde om onze staatsobligaties van Griekenland en andere perifere eurolanden bij te houden, kwestie van de problemen van die landen niet te verergeren. Wellicht hebben we toen te hard geluisterd."
Om de Dexiagroep te verzekeren van voldoende liquiditeiten krijgt ze nu een staatswaarborg van 90 miljard van België, Frankrijk en Luxemburg. Volgens Mariani zal zijn groep hierdoor opnieuw voldoende zuurstof krijgen. De belastingbetaler moet niet vrezen voor eventuele verliezen.