Zonder anticrisismaatregelen moet een op drie kmo’s ontslaan
Om de shock van de crisis op te vangen, riep de federale regering op 1 juli vorig jaar een reeks tijdelijke maatregelen in het leven. Die moesten werkgevers en werknemers door het diepste dal loodsen. ‘Maar voor kmo’s is de crisis nog niet voorbij’, getuigt Inge Geerdens, zaakvoerster van CV Warehouse. ‘Velen hebben geen geld om tijdelijke werklozen definitief weer in dienst te nemen.’
“Ik maak zo weinig mogelijk gebruik van anticrisismaatregelen. Maar volgende week voorzie ik dat er geen werk zal zijn en dan zet ik ook mijn twee bedienden een dagje op tijdelijke werkloosheid. Dat bespaart me de kopzorgen om een van hen te moeten ontslaan”, zegt Davy (34), al 15 jaar zaakvoerder van een klein bouwbedrijf en een van de 312 NSZ-leden die bevraagd werden. “Maar de winstmarges zijn klein, dus als ik die mogelijkheid niet meer heb, zal ik niet aarzelen om iemand aan de deur te zetten.”
Momenteel bekijken de sociale partners samen met de regering of de anticrisismaatregelen die op 31 december aflopen nog eens verlengd worden. Als het van de kmo’s afhangt, is het antwoord daarop positief. Uit onderzoek van het NSZ, afgelopen week afgenomen bij 312 NSZ-leden, blijkt dat ruim 80 procent ook in 2011 een beroep wil kunnen doen op die maatregelen.
Na een ongeziene recessie koestert het Planbureau nochtans voorzichtig positieve vooruitzichten voor de Belgische economie. Die zou in 2010 met 1,8 procent groeien en met 1,7 procent in 2011. Maar het waarschuwt er ook voor dat de economische activiteit pas na 2011 opnieuw het niveau van voor de recessie zal bereiken. “Intussen hebben veel kmo’s een deel van hun personeel op tijdelijke werkloosheid geplaatst tot de activiteit weer aantrekt. Maar aan het niveau van voor de crisis zitten we zeker nog niet”, weet Inge Geerdens van de kmo CV Warehouse.
Geen geld
Kmo’s met minder dan 10 personeelsleden pleiten vooral voor de verlenging van het uitstel van betaling van sociale bijdragen. Ook de uitgebreide faillissementsverzekering verlengen is voor hen een prioriteit. Die maatregelen hebben heel wat succes. Zo’n 2.500 ondernemers vroegen tussen 1 juli 2009 en nu een uitstel van betaling van sociale bijdragen aan en nog eens 2.500 deden een beroep op de uitgebreide faillissementsverzekering.
Grotere kmo’s hopen er voornamelijk op dat zij in 2011 nog steeds bedienden op tijdelijke werkloosheid kunnen plaatsen. Driekwart van deze bedrijfsleiders bestempelt dat als topprioriteit. De RVA betaalde tussen 1 juli 2009 en 31 juli 2010 ruim 75.000 tijdelijke werkloosheidsuitkeringen uit aan bedienden. Lopen de anticrisismaatregelen definitief ten einde, dan is het aan de werkgever om die tijdelijk werklozen weer in dienst te nemen. “Maar daar hebben veel kmo’s het werk en dus ook het geld niet voor”, zegt Geerdens. “Heel wat bedrijven hebben hun reserves uitgeput. Velen hebben zelfs de centen niet om iemand te ontslaan, want ontslag is duur voor een werkgever.”
Als deze maatregelen niet verlengd worden, zal 30 procent van de kmo’s genoodzaakt zijn om personeel te laten afvloeien. Slechts een derde verwacht niet meteen gevolgen als de maatregelen verdwijnen. Twee derde van de kmo’s zal wel genoodzaakt zijn om maatregelen te treffen. Bij kmo’s met meer dan 10 werknemers is 34 procent dan van plan om medewerkers noodgedwongen aan de deur te zetten, bij kmo’s met minder dan 10 personeelsleden gaat het om 27 procent.
Permanent verlengen
Voorts blijkt dat een niet te verwaarlozen deel van de kmo’s vreest voor het faillissement als de tijdelijke steunmaatregelen worden stopgezet. Een zesde van de kmo’s vreest dan zelfs voor een faillissement. Bij de kmo’s met meer dan 10 personeelsleden gaat het om 10 procent, terwijl het bij de kleinere kmo’s toch gaat om 18 procent. Hoge cijfers, waar ook het NSZ zelf van opkijkt. “Wellicht geven ze ook een stuk een paniekreactie weer”, geeft Mattheeuws toe.
Opvallend is dat 31 procent van de respondenten de maatregelen een permanent karakter wil geven. Een kwart dringt aan op een verlenging met een jaar, voor 29 procent kan een verlenging met zes maanden, tot juni 2011, volstaan. “Meer dan honderd ondernemingen zouden een verlenging tot eind 2011 echt kunnen gebruiken”, aldus Paul Soete van Agoria, de federatie van de technologische industrie. “Zeker heel wat kleinere bedrijfjes hebben het nog moeilijk. Met zo’n verlenging zouden de anticrisismaatregelen uiteindelijk 2,5 jaar in gebruik geweest zijn.”
Het NSZ ziet eerder heil in een verlenging met een halfjaar. “Het kan niet de bedoeling zijn om deze maatregelen eindeloos te gebruiken. Ondernemingen die het al te veel van subsidies moeten hebben, lijken ons niet gezond”, geeft Mattheeuws toe. “Maar het ziet ernaar uit dat het aantal falingen dit jaar afstevent op het recordaantal van 10.000. Bovendien blijft het aantal aanvragen voor vrijstelling van sociale bijdragen ook in stijgende lijn gaan. Tot en met augustus vroegen 19.577 zelfstandigen een vrijstelling aan, een stijging met 9 procent ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar. Ondanks positieve berichten over economische groei is de crisis dus voor heel wat zelfstandigen nog steeds bittere realiteit.”
Die andere zelfstandigenorganisatie, Unizo, is minder uitgesproken over een verlenging. “Voor de eerste keer in 2,5 jaar steeg onze kmo-barometer in september boven de 100 punten uit. Het gaat dus al beter”, merkt Johan Bortier op. “Zolang de tijdelijke werkloosheid voor bedienden impliceert dat de bijkomende ontslagboete voor werkgevers bij het ontslaan van een arbeider van kracht blijft, zijn wij zeker geen vragende partij.”