NOS wil ‘nieuws light’ serveren

Nederlandse publieke omroep schermt met plan voor speciaal avondjournaal op maat van laagopgeleiden

In Vlaanderen gaan VRT en VTM er prat op al een journaal te brengen ‘voor een breed publiek’. Toch is er ook hier een grote groep die nooit voor de beelbuis kruipt om het nieuws van de dag mee te pikken, zegt Baldwin Van Gorp, hoogleraar journalistiek en communicatiemanagement aan de KU Leuven.

Jan de Jong, die sinds 1 mei aan het roer staat van de Nederlandse omroep NOS, kondigde het plan gisteren aan. Volgens De Jong ligt de toekomst van het journaal in de afstemming op verschillende doelgroepen. Vandaag worden daar al inspanningen voor gedaan, met bijvoorbeeld het Jeugdjournaal, het Nieuws in 60 seconden voor jongeren, en een meer toegankelijke nieuwsuitzending om zes uur, waar meer uitleg wordt gegeven bij bepaalde nieuwsfeiten. Het nieuws van tien uur is het ‘zware’ journaal, met veel politieke en financiële onderwerpen.

De Jong benadrukt dat hij geen makkelijk nieuws wil brengen, maar het nieuws op een begrijpelijke manier wil presenteren. “Het gaat om de differentiatie”, zegt hij. “Je hebt toch ook gewone Cola, naast Cola Light, Coke Lime en Cherry Cola.” En Coke Zero, maar dat wou de directeur niet gezegd hebben.

De NOS wil eerst evalueren of het journaal van zes uur evolueert tot het bulletin voor laagopgeleiden. Zo niet, wordt een aparte uitzending overwogen.

“Doe maar gewoon, dat moeten wij ook kunnen denken. De NOS moet er immers voor iedereen zijn”, aldus de nieuwbakken algemeen directeur. “Er is veel aandacht voor niet-westerse allochtonen die moeilijk worden bereikt, en dat is terecht. Maar we mogen laagopgeleiden en jongeren niet uit het oog verliezen.”

Wat laagopgeleiden dan precies inhoudt, werd door de NOS niet gepreciseerd. “Ik kan ook geen sluitende definitie geven”, zegt Baldwin Van Gorp, hoogleraar journalistiek en communicatiemanagement aan de KU Leuven. “Maar er is inderdaad een grote groep mensen die geen nieuws consumeert.”

Volgens Van Gorp zou een journaal dat meer op hun maat gesneden is wel degelijk kunnen aantrekken. “Al blijft het afhankelijk van hoe ze dat willen doen”, zegt hij. “Alles schrappen wat te moeilijk is, lijkt me een slecht idee. Meer uitleg geven bij items die ook in de andere journaals worden behandeld is dan weer positief.” Nu wordt vaak veel voorkennis verwacht. “Daarin verschillen de Neder-landse en Vlaamse journaals weinig”, meent Van Gorp. “Nu al wordt vergeleken met vroeger een lightversie ge- maakt: korte items, begrijpelijke taal. Maar er wordt nog onvoldoende rekening gehouden met de manier waarop mensen, en dan vooral laagopgeleiden, met nieuws omgaan.”

Uit recent onderzoek aan de Nijmeegse universiteit blijkt dat zij nieuws heel sterk vertalen naar hun eigen leefwereld. “Als zij het niet begrijpen, als ze het niet kunnen vertalen, dan haken ze af”, aldus Van Gorp. “Nieuws is voor hen al vlug een ver-van-mijn-bedshow. Door het begrijpelijker te maken hou je hun aandacht beter vast.” Van Gorp kan zich wel vinden in de mening van de NOS-directeur dat het gesproken beeld zich zal moeten differentiëren wil het de digitale tijden overleven. “Nu al is de actualiteit simpel te volgen via internet”, zegt hij. “Wat je ziet op het journaal, is vaak oud nieuws. Het nieuwsbulletin zal zich toch moeten heruitvinden, want al is de Vlaamse kijker een gewoontedier, hij zal steeds minder klokslag zes, zeven of acht voor de tv gaan zitten om het nieuws van de dag nog maar eens te horen.”

VRT en vtm voelen zich niet meteen aangesproken door de analyse van Van Gorp. Beide omroepen benadrukken dat ze nu al een toegankelijk journaal maken voor een breed publiek. “We houden er voortdurend rekening mee dat alles zo bevattelijk mogelijk wordt verhaald”, zegt Sara Vercauteren, woordvoerster van vtm.

Daar komt nog bij dat de Vlaamse journaals vergeleken met de buurlanden uitzonderlijk hoge kijkcijfers halen.