Direct naar artikelinhoud

ART NOUVELLE

Vrouwelijke schilders blijven zwaar onderbelicht in de media. Laten we dus de ommekeer inzetten: een kleine greep uit de beloftevolle, vrouwelijke Nieuwe Garde van de schilderkunst.

'Ieder schilderij is een collage van futiele herinneringen'

AMBER ANDREWS (22)

"Een nieuwe job, een nieuw appartement, een nieuw atelier en tegelijkertijd mijn plaats in de kunstwereld zoeken: ik ben de laatste twee maanden behoorlijk uit mijn comfort-zone gestapt", zegt Amber tijdens onze ontmoeting in haar atelier in Sint-Gillis, Brussel. De kersverse schilder studeerde vorig jaar af. Een paar kleine tentoonstellingen volgden, waaronder een expo eind vorig jaar bij de Antwerpse Galerie R(ed). Dat Amber kunstschilder zou worden, was voor haar al op de kunsthumaniora duidelijk. "Dat heeft ook te maken met mijn oom en tante. Zij zijn schilder en beeldhouwer (Nick Andrews en Nadia Naveau, red.). Als kind ging ik vaak bij hen langs voor een knutseldag."

Knutselen werd experimenteren en dat doet Amber de laatste tijd veel op papier in plaats van op canvas. "Bij papier heb ik niet het gevoel dat ik me moet inhouden", zegt ze. "Als het slecht uitdraait, dan maak ik er een prop van en smijt ik het in de vuilnisbak." Voor Amber kan er van inhouden geen sprake zijn. Nu zij zich midden in het hectische stadsleven bevindt, schildert zij - wel - hectisch. "Er zit geen duidelijk verhaal in mijn werk", vertelt ze. "Wat ik in feite doe, is een collage samenstellen van kleine, triviale beelden, zoals een boeiende schaduw die ik in Londen zag en waar ik een foto van heb genomen. Mijn werk is eigenlijk te vergelijken met een plakboek dat kinderen maken. Ieder schilderij is een collage van futiele herinneringen."

Aan Ambers composities en kleuren voel je meteen dat er talent in huis is. Hoewel rusteloos en chaotisch, zijn de schilderijen in evenwicht. Geen enkel element in beeld wringt met het geheel. Niettemin blijft het wel véél om naar te kijken. "Tja, wandel eens naar buiten en kijk rond", zegt ze. "Hoeveel visuele info is er niet? Ik slorp al die beelden op."

We leven in een verzadigde beeldcultuur, met internet als boosdoener nummer één. Ironisch genoeg ontdekte ik Ambers werk op dat wereldwijde web, meer bepaald op Instagram. "Als men niet naar jou komt, dan moet je jezelf naar hen brengen", lacht ze. Via Instagram ontdekt ze heel wat kunstenaars die ondanks hun kwaliteiten niet in de magazines verschijnen. Heel wat vrouwelijke schilders ook. "Als ik de krant opensla, zie ik alleen maar mannen", verklaart ze. "Buiten Nel Aerts (zie verder). Zij is zowat de enige die zich ertussen weet te wringen. Ik vind niet alleen haar werk, maar ook haar persoonlijkheid enorm inspirerend."

Volg Amber via Instagram: @amberandroes

'Ik zoek perversie in properheid, in fake, in plastic'

LISA VLAEMMINCK (25)

"Misschien moet je schrijven dat ik nogal slordig ben", zegt Lisa terwijl ze voorovergebogen naar haar sleutel zoekt. In Lisa's atelier met zicht op de Kruidtuin van Brussel slingeren verf, tekeningen en zelfs naaktmagazines op de grond. "Die blote borsten dragen niet bepaald bij aan mijn werk", zegt Lisa. "Bijna dagelijks snuister ik in de bibliotheek in catalogi van kunstenaars. Ik merk dat er vaak foto's van vrouwelijke modellen rondslingeren in hun ateliers. Op een dag vond ik het cool om dat ook te hebben en ben ik ongegeneerd naaktbladen gaan kopen in een louche magazinewinkel." Het geintje kostte haar 8 euro per magazine.

Belangrijker is dat Lisa helemaal geen menselijke lichamen afbeeldt. "Die worden al snel anekdotisch en minder tijdloos", zegt ze. "Ik probeer een minder evident beeld op te bouwen." Heeft het er ook mee te maken dat beelden van de mens vandaag overaanwezig zijn? "Inderdaad. Ik wil het onnozele woord niet uitspreken, maar doe het toch: 'de selfiecultuur'. Beelden van mensen zijn echt overal. En dan is er ook nog de snelheid waarmee die beelden gemaakt worden."

Lisa houdt van de traagheid en de ijlheid van de schilderkunst, die een tegengewicht biedt voor de snelle beeldcultuur. Ze schildert langzaam en werkt ongeveer drie schilderijen per jaar af, naast collages en tekeningen. "Dat komt omdat ik van een gepolijst beeld houd", legt ze uit, "en daar kruipt veel tijd in." De esthetiek van haar perfect strakke vormen verwijst naar ijzig scherpe, digitale beelden. Daarnaast is ook kitsch - nog zo'n favoriet van het internet - aanwezig in haar werk. "Ik gebruik graag aantrekkelijke clichébeelden zoals zonsondergangen en sterrenhemels, luipaardpatronen, de kleur paars." Zo zweeft er op een schilderij een jurk in de paarse kosmos. De ironie is haar duidelijk niet onbekend, maar ze staat wel in contrast met een serieuze schildertechniek en intrigerende composities. In feite mystificeert Lisa banale objecten, zoals dat kledingstuk. "Vroeger mystificeerde ik vooral afval zoals gedroogde fruitschillen. Nu zoek ik de perversie in properheid, in fake, in plastic."

Haar hyperbewuste beelden vallen in de smaak. Dit jaar exposeerde ze bij Tatjana Pieters en in 2014 al, een jaar voordat ze afstudeerde, werd ze geselecteerd voor de tentoonstelling De Vierkantigste Rechthoek in Amersfoort, gecureerd door Tom Barman, waar ook Tuymans, Borremans en andere grootheden aan de muur hingen.

Wil je tijdelijk een Lisa Vlaemminck in huis? Informeer bij Kunst in Huis, kunstinhuis.be

'Ik schilder nogal wild. Ik volg mijn buikgevoel, alles gebeurt automatisch'

FLEUR DE ROECK (25)

"Ik heb best wat interessante contacten gelegd", is het verdict van Fleurs recente tentoonstelling in een pop-up in Le Marais. Dat zij in Parijs exposeert, heeft te maken met haar Rijselse galerie die ze te danken heeft aan haar sterke band met Frankrijk. En die heeft ze dan weer te danken aan haar ouders. Vader en moeder De Roeck besloten namelijk, toen Fleur dertien jaar oud was, om zich permanent te vestigen in La Douce France, meer bepaald in Visan, een dorpje in het zuiden. "Ik heb er van mijn dertiende tot mijn negentiende gewoond", vertelt ze in haar Antwerpse atelier. "Dat is niet gek lang, maar het zijn wel erg bepalende jaren."

De invloed van het zachte Franse leven op Fleurs werk is enorm. Hoewel haar schilderijen stuk voor stuk abstracte uitspattingen zijn, is de natuur steeds aanwezig, zowel in vorm als in kleur. "Toch gaat het me niet zozeer om de natuur, maar eerder om de manier van schilderen", nuanceert Fleur. "Ik schilder nogal wild. Ik volg mijn buikgevoel, alles gebeurt automatisch." Als in: geen foto's, zelfs geen potloodlijnen. Een blank canvas en spuien maar. "Om te kunnen schilderen, moet ik de drang voelen om iets te creëren, anders gebeurt er niets. Nu, die drang voel ik wel vaak. Ik word echt gelukkig van iets te creëren met mijn handen."

De angst voor het blanke canvas is Fleur onbekend. "Ik begin steeds met kleuren te mengen die me op dat moment aanspreken en volg dan mijn intuïtie. Het is een beheerste vorm van improvisatie. Soms is het goed, soms niet." Vroeger werkte ze wel eens een schilderij op een dag af. Nu niet meer. Ze voegt dagen, soms weken aan een stuk lagen toe. "Mijn doeken worden er rijker door."

Fleur schildert erg veel en in haar manier van praten en gedragen ervaar ik een soort van kinderlijke verwondering die ook in haar werk vervat zit. Tijdens het gesprek haalt zij een oud schetsboek tevoorschijn vol kleine, kleurige schetsen. De titel van het schrift: Fleur, met daaronder: waarom. "Dat was ook de titel van mijn eerste expositie, omdat iedereen me steeds vroeg: 'Maar waarom schilder je toch zus en zo?' Gewoon, omdat ik dat wil. Eigenlijk valt er niets méér over mijn werk te zeggen dan dat. Ik schilder gewoon omdat ik dat graag doe."

Op die eerste tentoonstelling kreeg ze goede reacties, waarop ze zonder nadenken naar een atelier zocht. Een week later was Fleur schilder. Gewoon, het gebeurde.

'Eenzaamheid hoort bij het kunstenaarschap. Hoe leuk ik dit leven ook vind, het blijft best heavy'

NEL AERTS (29)

"Sommigen vinden dat mijn werk aan Popeye doet denken." Ongetwijfeld zal Nel mij en mijn toekomstige nazaten vervloeken vanwege deze quote als opener van haar stuk. Ze liet het zich ontvallen in een van de vele onbewaakte momenten tijdens ons interview in haar werkkamer in Antwerpen - Nel babbelt namelijk open en pretentieloos. Maar Popeye is een sterk staaltje grafiek uit de popcultuur en lang niet zo'n slechte verwijzing. De schilderijen van Nel beelden spookachtige karikaturen af in heldere kleurvlakken en zijn doorspekt met humor die het midden houdt tussen flauwigheid en vunzigheid. "Comics inspireren me nochtans niet rechtstreeks", vertelt Nel. "Eerder allerhande figuurtjes die je hier in de kamer ziet liggen." Ze staat op en toont een koffiemok waarop een naakte vrouw met bengelende borsten staat afgebeeld. "Maar ik blader ook doorheen tal van magazines, cocktailboekjes en dergelijke." Haar inspiratiebron: de marge van de popcultuur, "en dat is een eindeloze bron".

Nel schildert pas sinds 2011, maar ontwikkelde in korte tijd een eigen stijl die sterk geapprecieerd wordt. Bewijs daarvan is de solotentoonstelling in juni die wordt georganiseerd door haar Londense galerie Carl Freedman. Nels schilderijen overstijgen dan ook humor en karikatuur. "Mijn werk valt eerder als tragikomisch dan als humoristisch te omschrijven", vertelt ze. "Het is niet mijn bedoeling om gewoon grappig te zijn." Tragikomisch? Zeg maar gerust ook melancholisch. In veruit de meeste werken staat de eenzame dame centraal. Er komen zelfs tranen in voor. "Ja, oh!", aldus Nel met een hashtag-waardige sad face. "Ik creëer erg intuïtief en eenzaamheid hoort nu eenmaal bij het kunstenaarschap. Hoe leuk ik dit leven ook vind, het blijft best heavy." Het bestaan van een schilder omvat tegelijkertijd een bijzondere vrijheid en een ondraaglijke zwaarte: alles kán, maar iedere verfstreek télt. Die tweestrijd is zeer sterk aanwezig bij Nel.

Over strijd gesproken: op dit moment werkt ze aan een nieuwe pagina van haar oeuvre. De bekende kleurvlakken op houtpanelen zullen plaats ruimen voor olie op doek. Nel: "Dat is best spannend. Eerst ging het mij vooral om het plastische aspect, nu zal ik meer inzetten op het beeld zelf. Zo werk ik aan een reeks van zelfportretten die eerder figuratief zullen zijn." Nel wil vermijden om in herhaling te vallen. En zo spot ik in haar atelier een onafgewerkt schilderij. Minder grafisch maar kleur, melancholie en zelfrelativering druipen ervanaf - helemaal Nel.