Pornografie maakt mannen gek

Je kunt er niet naast kijken dat in de voorbije jaren (zelfs maanden) tal van bekende mannen zich op seksueel vlak destructief hebben gedragen. Het is niet nieuw dat machtige mannen een sterke seksuele appetijt hebben, maar in tegenstelling tot nu waren ze vroeger veel discreter en gingen ze in het algemeen oordeelkundiger tewerk om hun sporen te wissen.

De verhoogde technologische mogelijkheden die er bestaan om privégedrag aan de kaak te stellen zijn natuurlijk een verklaring voor die verandering. Maar dat is precies het punt: heel wat mannen die betrokken waren bij recente seksschandalen gaven zichzelf - soms letterlijk - bloot door zelf gretig gebruik te maken van sms-boodschappen, Twitter en andere indiscrete media.

Wat gaat er schuil achter die bizarre ongeremdheid? Zou het kunnen dat de wijdverspreide beschikbaarheid en consumptie van pornografie het mannelijke brein aan het herprogrammeren is, waardoor de inschatting van mannen aangetast wordt en ze meer moeite hebben om hun impulsen onder controle te houden?

Er zijn alsmaar meer wetenschappelijke bewijzen die dat idee steunen. Zes jaar geleden schreef ik een essay genaamd The Porn Myth, waarin ik erop wees dat therapeuten en seksuele consulenten de stijging van pornoconsumptie bij jonge mannen anekdotisch associëren met toenemende impotentie en voortijdige zaadlozing bij dezelfde bevolkingsgroep. Dit waren gezonde mannen zonder een organische of psychologische pathologie die een normaal seksleven kon verstoren.

Gevoelloos

De hypothese onder deskundigen was dat pornografie de mannen geleidelijk seksueel gevoellozer maakte. Hardcore pornografie is heel effectief om mensen ongevoelig te maken, en wordt daarom ook vaak gebruikt om artsen en militaire eenheden te trainen om om te gaan met schokkende of gevoelige situaties.

Pornografie maakt de meeste mannen gevoellozer. Onderzoekers stelden dan ook vast dat ze snel harder gestimuleerd moeten worden om dezelfde opwinding te ervaren. De deskundigen die ik toen interviewde vroegen zich vooral af of porno gezonde jonge mannen ongevoelig maakt voor de erotische aantrekkingskracht van hun eigen partner.

Sindsdien zijn er veel gegevens verzameld over het beloningssysteem van de hersenen die die herprogrammering concreet verklaren. We weten nu dat porno de mannelijke hersenen beloont in de vorm van een kortstondige dopamineopstoot, die een uur of twee een goed gevoel geeft. Het neurale schakelschema is identiek als dat voor andere verslavende stimulansen, zoals gokken en cocaïne.

De kans op verslaving is ook even groot: net zoals gokkers en cocaïnegebruikers dwangmatig kunnen worden, waarbij ze alsmaar meer moeten gokken of snuiven om dezelfde dopamineopstoot te beleven, zo ook kunnen mannen die porno consumeren verslaafd geraken. En zoals bij de andere beloningsopwekkers voelt de consument als de dopamine uitgewerkt is een terugslag - hij wordt prikkelbaar, angstig, en verlangt naar een volgende dosis. (Nieuw bewijs van Jim Pfaus van de Concordia University in Canada geeft aan dat ook vrouwelijke consumenten van porno ongevoeliger worden.)

Het dopamine-effect verklaart waarom pornografie alsmaar extremer wordt: gewone seksuele beelden verliezen uiteindelijk hun kracht, en consumenten hebben om zich goed te voelen beelden nodig die taboes op andere manieren doorbreken. Bovendien hebben sommige mannen (en vrouwen) een 'dopaminegat', het beloningssysteem van hun hersenen is minder efficiënt, waardoor de kans groter is dat ze sneller naar extreme porno zullen grijpen.

Zoals bij elke verslaving is het om neurochemische redenen heel moeilijk voor een verslaafde om te stoppen met zaken, zelfs heel zelfdestructieve zaken, die hem zijn volgende dosis dopamine opleveren. Kan dat de reden zijn waarom mannen die in het verleden rustig de tijd namen om affaires te beleven achter gesloten deuren nu niet kunnen weerstaan aan de impuls om een berichtje te sturen dat bezwarend is voor henzelf? Als dat het geval is, dan zijn zulke mannen geen demonen of morele onbenullen, maar veeleer verslaafden die geen volledige controle meer hebben over zichzelf.

Dat betekent niet dat ze niet verantwoordelijk zijn voor hun gedrag. Maar volgens mij is dat een andere soort verantwoordelijkheid: de verantwoordelijkheid om de sterk verslavende kracht van pornografie te begrijpen, en om hulp en medicatie te zoeken als de verslaving gevolgen begint te hebben voor de partner, het gezin, het beroepsleven en het beoordelingsvermogen.

Tegenwoordig bestaat er een effectief en gedetailleerd model om pornoverslaafde mannen bewust te maken en ze weer in een meer evenwichtige mentale toestand, minder ten prooi aan hun driften, te brengen. Als we begrijpen hoe pornografie de mannelijke hersenen aantast en roofbouw pleegt op de mannelijke viriliteit, dan kunnen mensen betere en onderbouwde keuzes maken, in plaats van zich over te geven aan zelfhaat of collectieve veroordelende reacties, in een wereld die alsmaar meer hardcore verslavend wordt.