'Armoedebeleid blijft krasselen'

De regering ligt al een hele week onder vuur over haar armoedebeleid. Staatssecretaris voor Armoedebestrijding Zuhal Demir (N-VA) haalde zich de woede van de oppositie én coalitiepartner CD&V op de hals. Afgelopen zondag stelde ze dat de laagste uitkeringen niet konden worden opgetrokken tot de Europese minima. Premier Charles Michel (MR) stuurde die boodschap al bij tijdens de State of the Union: de ambitie uit het regeerakkoord blijft overeind. Tijdens het debat duwde de oppositie door op het tere punt.

Daar kwam nog eens het Jaarboek van de Armoede bij. Onderzoekers van de universiteiten van Gent en Bergen oordeelden dat de regering "meer doet tegen de armen dan tegen de armoedebestrijding". Armoede-expert Bea Cantillon (Universiteit Antwerpen) publiceert nu een scherp opiniestuk op de dag dat de resultaten worden besproken tijdens een colloquium.

Volgens Cantillon had Demir nochtans gelijk. "Het stond in de sterren geschreven dat dat doel niet bereikbaar was", zegt ze. "Het waren niet meer dan mooie praatjes, die een gebrek aan een globale visie maskeren."

Het armoedeprobleem is acuut. Als je naar het inkomen kijkt, dan leeft 15,5 procent van de Belgische bevolking in armoederisico. Volgens de Europese criteria, die ook bijvoorbeeld rekening houden met hoeveel er wordt gewerkt in een gezin, loopt dat aantal op tot 21,2 procent. Voorlopig zit er weinig beweging in die cijfers.

Kloof wordt groter

Een staatssecretaris heeft niet de mogelijkheden om de trend te keren, meent Cantillon. Niet enkel moet er gewerkt worden aan de uitkeringen, ook bijvoorbeeld de jobmarkt, de fiscaliteit en zo veel andere domeinen spelen een belangrijke rol. Een voorbeeld: de laagste inkomens worden nergens zo zwaar belast als in België. "Het is de premier die het heft in handen moet nemen", zegt ze.

Cantillon krijgt steun van Wim Van Lancker, docent sociaal beleid aan de KU Leuven. "De maatregelen van de regering hebben niet het gewenste, structurele effect", legt hij uit. Demir heeft bijvoorbeeld 100 miljoen euro uit de brand gesleept om de uitkeringen verder op te trekken. "Dat is goed, maar het blijft krasselen om niet hopeloos achterop te geraken. De algemene welvaart neemt sneller toe, waardoor de kloof met de achterblijvers groter wordt."

De mantra van de regering is dat een job de beste manier is om uit de armoede te klimmen. "Het klopt dat de taxshift nieuwe banen heeft opgeleverd", zegt Van Lancker. "Maar de zwakste groepen hebben daar geen toegang toe. Het aantal gezinnen waar beide ouders geen job hebben, blijft voorlopig op hetzelfde niveau."

Het Jaarboek van de Armoede komt met een gelijkaardige boodschap: door mensen individueel verantwoordelijk te stellen, help je ze niet noodzakelijk vooruit.

Demir is zich ervan bewust dat de nieuwe jobs nog niet de doelgroep bereiken. "Maar de lagere brutolonen voor jongeren en de afschaffing van de proefperiode kunnen die aanwervingen gemakkelijker maken", zegt haar woordvoerder. Daarnaast vraagt ze dringend overleg met haar collega's in de gemeenschapsregeringen om zo tot een meer globale aanpak te komen. Sinds 2013 waren die niet meer samengekomen. ►

31