'Radio Gaga is een heftige trip'

Tranen voor het televisiescherm. Wie dinsdagavond een van de bijna 200.000 kijkers van de eerste aflevering van Radio Gaga was, weet wat we bedoelen. In het nieuwe Canvas-programma trekken bevriende acteurs Joris Hessels en Dominique Van Malder met een zelfgebouwde radiostudio naar acht locaties. Deze week stond hun caravan voor het revalidatiecentrum Pellenberg. Twee dagen lang maakten ze daar kwetsbare, lokale radio. Enkel te beluisteren door patiënten en betrokkenen. Zij werden uitgenodigd om ook hun verhaal te delen voor de microfoon. En wanneer woorden tekortschoten, het te vertellen met een zelfgekozen plaatje.

Geen kijker die het droog hield toen Frans 'Always on My Mind' van Willie Nelson voor zijn vrouw kwam aanvragen. Frans raakte verlamd na een ongeval. Waar hij zijn kracht haalt, wilden de 'radiomakers' weten. "Van mijn vrouw", zei Frans. "Spijtig genoeg is ze drie jaar geleden overleden, maar ik heb het van haar overgenomen."

Ook op de vraag wat ze hem mogen wensen, gaf Frans een hartverwarmend antwoord. "Wensen van geluk mag je wensen aan anderen die het niet hebben. In mijn leven is er maar één minpunt: mijn vrouwke. Ik mis haar enorm." De eerste pianonoten van Willie Nelson gingen door merg en been. Bij de kijker, maar ook bij de makers.

"Eigenlijk was elke opname een heftige trip", zegt Joris Hessels. "Maar na het verhaal van Frans ben ik gecrasht. Pellenberg was de eerste stop van Radio Gaga en het werd meteen een opeenstapeling van moedige verhalen. Getuigenissen van mensen die door een stom ongeluk of een beroerte plots een heel ander leven moesten leiden. Daar werden we vaak heel stil van. We hebben dat sentiment nooit bewust opgezocht, maar soms valt het niet tegen te houden, waren we helemaal geboulverseerd. Het gebeurt me zelden dat ik niet meer weet wat zeggen, maar bij Frans waren mijn woorden op."

Niets in de mouwen

Als wildvreemden zich helemaal blootgeven, vallen alle maskers af. Ook bij de twee acteurs. "We doen dit niet als acteurs", zegt Hessels. "In dit project zijn we twee vrienden die mensen willen ontmoeten. Nederig, omdat mensen ons zo veel vertrouwen geven en hun hart uitstorten voor de microfoon. Daar kunnen wij alleen maar als mens op reageren, met niets in de handen en niets in de mouwen. Dit konden we niet instuderen en repeteren zoals een toneelstuk."

Toch lag de oorsprong van het idee in de theaterwereld. Om de twee jaar maakt het duo een voorstelling bij Kopergietery, voor en met psychiatrische patiënten. Daar ontstond het idee van de lokale piratenzender Omroep Gaga, waarvoor ze patiënten vroegen naar een verzoeknummer. Want muziek heelt, en dat leverde vaak ontroerende getuigenissen op. Met dat idee onder de arm trokken de twee naar regisseur Joeri Weyn van tv-productiehuis De chinezen, een jeugdvriend van Van Malder.

"We voelden meteen de potentie van die simpele vraag: welke plaat wil je horen", zegt eindredacteur Michel Vanhove. "Want daar blijkt vaak een dieper verhaal aan vast te hangen." Dat mensen ook ver durven gaan in hun getuigenis, wijt Vanhove aan de tijd die ze nemen. "We zenden telkens 48 uur uit op zo'n locatie. Maar al bij de opbouw van de studio betrekken we de bewoners van die biotoop in het project, nodigen we ze uit om te luisteren en langs te komen. Elke luisteraar van Radio Gaga is ook betrokken partij. Vrij snel ontstaat er een dynamiek, komen er anderen naar de caravan. De interviews op die lokale radio duren ook veel langer dan wat je ziet op tv. Tijd die nodig is om mensen de kans te geven een stukje uit hun leven te duiden."

Decompressie

De reacties op Radio Gaga zijn overrompelend, en helemaal anders dan wat de makers gewend zijn. "Vorige week stonden we nog samen op de planken tijdens de Ruhrtriënnale, waar we Duikvlucht van Studio ORKA mochten hernemen", zegt Hessels. "We hebben veel fijne reacties gekregen, maar het blijft een select clubje dat komt kijken. De tv-première van Radio Gaga was van een andere orde. Kijkers werden er stil van, hebben het op zichzelf betrokken en hun eigen leven heel even in perspectief gezet. Dat is antiverzuring."

Deze ervaring heeft ook het duo gevoed. Als mensen, maar ook als theatermakers. "Na elke opname voelden we de nood om te decompresseren", zegt Hessels. "Op het moment zelf ging dat vaak gepaard met drank. (lacht) Die verhalen moesten we kunnen verwerken en zullen er op een andere manier terug uitkomen, als inspiratiebron. Wie de komende jaren naar het Vlaamse theater gaat, zal de mensen van Radio Gaga misschien herkennen op de planken. Zij het op een rare manier."

Radio Gaga, elke dinsdag om 21.15 uur op Canvas. De eerste aflevering is nog een week te herbekijken op www.canvas.be/radio-gaga.