Dat EU wegkijkt bij geweld is beangstigend. Het kan mij dus ook overkomen

Verbluft was ik, werkelijk waar. Ik wist niet dat Vlaanderen zoveel experts inzake de Spaanse natiekwestie telde. Welke intellectuele weelde woekert er toch op ons turfkluitje. Al baseerden vele commentaren zich eerder op de binnenlandse politiek dan op hun kennis van de regio in kwestie. Doch dat terzijde.

Of Catalonië onafhankelijk moet worden, is aan de Catalanen om te beslissen, niet aan mij. Daarom heet het zelfbeschikkingsrecht. En of het referendum organiseren de beste strategie was, is evenmin aan mij om te beoordelen. Feit is dat sinds het mislukken van het Catalaanse autonomiestatuut Madrid elk gesprek over autonomie weigerde en de Catalanen zochten naar een breekijzer om de dialoog weer open te wrikken. En dat werd dus een - ongrondwettelijk - referendum.

Ik ben van oordeel dat de volkssoevereiniteit boven de grondwet gaat. Ik besef: dat is discutabel. In onze geschiedenis vinden we alleszins precedenten: de eerste verkiezing met algemeen enkelvoudig stemrecht of de - ongrondwettelijke - volksraadpleging in de Koningskwestie bijvoorbeeld.

Maar goed, ik ben geen jurist en dit is geen juridisch conflict maar een politiek. De Catalaanse regering wil in essentie niet de onafhankelijkheid, dat is het dreigement om Madrid aan tafel te krijgen. Catalonië wil meer autonomie en Madrid wijst hen halsstarrig de deur.

Wat zondag gebeurde, heb ik echter met stijgende verbijstering waargenomen. Ik zat bij mijn grootmoeder en onze ogen waren op Twitter gericht. Die beelden doen mij nog steeds walgen. Ik geef toe: dit hield ik niet voor mogelijk in een West-Europese rechtsstaat. Een staat die het monopolie op geweld gebruikt om in te beuken op onschuldige en vreedzame burgers die enkel hun stem willen uitbrengen; dat is niet meer bedenkelijk, dat is crimineel. Dat is ver voorbij de grenzen van het aanvaardbare.

Blinde vlekken

Dat sommige van voornoemde experts het geweld relativeerden met verwijzingen naar de migratiecrisis, politiegeweld bij ons of elders in de wereld waar we wel over zwegen, neem ik erbij. We hebben allemaal onze ideologische blinde vlekken die onze kijk op de werkelijkheid vervormen.

Ik kan me niet inbeelden dat wij in de recente geschiedenis politiegeweld als structureel wapen hebben ingezet. En wat in Myanmar of Turkije gebeurt, is stuitend. Ik deel met die mensen echter geen democratische ruimte zoals ik die met de Spanjaarden wel geacht word te delen.

Die ruimte heet de Europese Unie, bevoegd over onze fundamentele rechten. Dus als bij geweld tegen burgers de Commissie wegkijkt, is dat beangstigend omdat het bijgevolg mij ook zou kunnen overkomen. Het stelt de pertinente vraag naar de aard van Spanje én die van de Europese instellingen.

Dat de Commissie zweeg, is haar goed recht. Maar Polen en Hongarije werden eerder wel tot de orde geroepen. Dus was het zwijgen een bewuste keuze. Gevolgd door de keuze om het geweld te rechtvaardigen door het als proportioneel te bestempelen.

'Burgers die vreedzaam deelnemen aan een buitenwettelijke politieke activiteit mogen neergeknuppeld worden, ze overtreden de wet', is de gehanteerde logica. Wel, zo had Gandhi India nooit onafhankelijk gekregen. Gelukkig zit mijn broek al rond mijn enkels en kan ze niet verder zakken.

De Commissie heeft zich pijnlijk te kijk gezet als een bureaucratische machtsconcentratie die kampt met legitimiteitsproblemen. De Europese Unie heeft veel moreel gezag verloren. Het opgeheven vingertje blijft best een tijdje achterwege.