Wanneer twee centrale banken de grootste willen hebben

Op hun 60ste beginnen velen aan hun pensioen te denken. Niet zo de Bundesbank. In de aanloop naar haar verjaardag dit jaar kondigde de Duitse centrale bank in 2016 aan dat ze niet alleen haar hoofdkwartier uit de jaren 60 gaat renoveren maar bovendien een nieuwe toren gaat bouwen als aanvulling bij het bestaande 13 verdiepingen hoge, 216 meter lange betonnen gebouw.

De Duitsers vierden het diamanten jubileum van de bank met goedkoop bier, lezingen over het bankentoezicht en gelukskoekjes over de zegeningen van een lage inflatie. Maar sommigen waren niet zo enthousiast over de focus op een nationaal icoon waarvan ze vinden dat het zoetjesaan plaats moet ruimen voor de Europese Centrale Bank als kapitein van de eurozone.

Een van de twee zal uiteindelijk toch moeten verdwijnen, vindt de voormalige Italiaanse premier en ex-Europees commissaris Mario Monti. "Voor mij hoeft de Bundesbank over 60 jaar niet meer te bestaan. Ik zeg dat met de grootste bewondering voor de instelling. Tegen dan hebben we ofwel een echte centrale bank voor de eurozone, of de Bundesbank en alle andere nationale centrale banken, met al hun functies", zei hij vorige week tegen de Duitse krant Handelsblatt in een stuk over de verjaardag.

Maar op dit moment prijst Frankfurt, lonkend naar de banken die Londen vanwege de brexit willen ontvluchten, zichzelf aan als de enige stad in de wereld met twee centrale banken. En dus gaat de onderhuidse concurrentiestrijd door.

Geruchten dat de Bundesbank een gloednieuwe wolkenkrabber in de steigers heeft staan, veroorzaakten oprispingen in de media over haar rivaliteit met de Europese Centrale Bank. Die trok pas in 2014 in een gebouw met twee torens in Frankfurt, de ene 43, de andere 45 verdiepingen hoog. Ze heeft nog andere gebouwen in de stad, waaronder de 36 verdiepingen hoge Eurotower.

Symbolisch

Er lijkt wel een torenstrijd aan de gang - 'wij hebben de grootste toren' - maar officieel geven noch de Bundesbank, noch de ECB dat toe. "We hebben een heel collegiale en teamgerichte relatie", zegt een woordvoerder van de Bundesbank. Een woordvoerder van de ECB stelt dat er "een goede en vriendschappelijke relatie is met alle collega's" van alle nationale centrale banken in de eurozone.

En toch is dat beeld van rivaliteit heel herkenbaar voor mensen die beide instellingen een beetje kennen. De Bundesbank, die zichzelf op de borst klopt omdat ze mee het Duitse economische mirakel van na de Tweede Wereldoorlog realiseerde, heeft constant kritiek op de onconventionele crisismaatregelen van de ECB, omdat ze de eeuwige Duitse focus, de inflatie, uit het oog verliest. Vooral de grootschalige aankoop van obligaties is de Bundesbank een doorn in het oog. De ECB zou daarmee haar bevoegdheid te buiten gaan, en zo kansen wegnemen van overheden om hun financiën op orde te krijgen.

Aan de andere kant van de stad, bij de ECB, ging alle aandacht naar het redden van de eurozone. Beleidsmakers hebben weinig begrip voor een Bundesbank die geen steun biedt aan en zelfs openlijk kritiek uit op een beleid dat het resultaat is van een besluitvormingsproces waarbij alle landen van de muntunie betrokken zijn.

Soms slaat die ergernis om in paranoia. ECB-werknemers zijn voortdurend op hun hoede voor nieuwe tussenkomsten van de Bundesbank. Vooral Duitse werknemers zitten in een benarde positie. "Alsof je constant je loyaliteit moet bewijzen. Duitsers hier zijn opvallend luidruchtig in hun kritiek op de Bundesbank", zegt een ECB-werknemer.

De bouw van nieuwe Bundesbank-kantoren kan dus snel een symbolische lading krijgen, ook al is nog niet duidelijk of de bank een bouwvergunning zal aanvragen voor een blitse wolkenkrabber of een onopvallend kantoorgebouw om een deel van haar 4.700 werknemers te huisvesten die nu over de stad verspreid werken. "We bekijken nog altijd alle opties en de uitkomst ligt nog volledig open", zegt een woordvoerder van de Bundesbank.

De bouwcode verbiedt in principe wolkenkrabbers in dat deel van de stad, maar de ECB kreeg een speciale vergunning om torens op te trekken buiten de hoogbouwzone. Het toont aan dat weinig onmogelijk is.

Het speelt ook niet echt een rol. Een blitse wolkenkrabber kan beschouwd worden als een teken van rivaliteit. Een bescheiden kantoorgebouw zou dan weer geïnterpreteerd kunnen worden als subtiele kritiek op de ECB, waarbij de Bundesbank haar gedegen, op stabiliteit gerichte aanpak contrasteert met de bevlogen ideeën van de Europese Centrale Bank.

© Politico