Grootste stommiteit uit geschiedenis van Vlaamse media

Zal ik een keukengeheimpje verklappen? Sinds deze week hebben we bij de webredactie van De Morgen een nieuw speeltje. Daarmee kunnen we koppen op onze homepage veranderen. Vervolgens ziet de helft van onze bezoekers de nieuwe headline, de andere helft de oude. En wij zien waarop het meest geklikt wordt. Cool, hé? Gisteren deden we dat met de kop 'VRT vliegt met geknipte vleugels'. Onze eindredacteur probeerde: 'VRT mag niks meer doen dat niet uitdrukkelijk is toegelaten'. Whoppa, 75 procent meer clicks. Vervolgens zetten we het stuk bovenaan de homepage en werd het in geen tijd ons meest gelezen stuk.

En terecht, want de Vlaamse regering staat op het punt de grootste stommiteit uit de geschiedenis van de Vlaamse media door te voeren. In de resolutie van de meerderheid over de VRT die op tafel ligt, de basis voor de nieuwe beheersoverkomst, staat dat alle activiteiten van de openbare omroep die niet uitdrukkelijk toegelaten zijn voortaan verboden zijn. Tenzij wordt aangetoond "dat het marktversterkend werkt, wat de noodzakelijke financiële middelen zijn en wat de kwalitatieve meerwaarde is voor de democratische, sociale en culturele behoeften van de Vlaamse samenleving".

Als dit zo in de beheersovereenkomst komt te staan, mogen digitale talenten bij de openbare omroep de komende vijf jaar geen vernieuwende ideeën meer bedenken. Of beter: ze mogen ze niet uitwerken voor aan de drie bovenstaande voorwaarden wordt voldaan.

Terwijl net het omgekeerde moet gebeuren. Ik noem ons - digitale boys en girls - wel eens de Christoffel Columbussen van deze mediageneratie. Wij experimenteren constant: hoe moet onze betaalmuur werken, wat doen we op Instagram, moeten we iets doen met WhatsApp? Met Snapchat? En zo ja, wat?

Niemand heeft daarop een antwoord. Wie iets wil veranderen aan de papieren krant, vraagt advies aan krantenmakers, die hun hele carrière van alles hebben uitgeprobeerd. Het enige wat wij, onlinemensen, kunnen doen is op onze bek gaan, en opnieuw proberen.

Dat kun je niet blijven doen als je daarmee alleen maar verlies maakt. De VRT krijgt jaarlijks een kleine 300 miljoen euro belastinggeld. Als zij daarmee niet aan het experimenteren mogen slaan, als zij daarmee geen interviewformats als Het kibbelkabinet mogen uitproberen, wie zal het dan wel doen? Nu, inderdaad, Het kibbelkabinet trok op niets. Maar wij, media die moeten overleven op een commercieel businessmodel, hebben eruit geleerd hoe we het vooral niet moeten doen.

Ninja News is een voorbeeld van wél een geslaagd experiment. Met die filmpjes die MNM op Instagram publiceert weten jongeren hoe de Grieken in het referendum gestemd hebben, wie die dag de koers won en welke olifant in welke zoo is geboren. De BBC doet dat ook. En StuBru doet het met het popnieuws.

Let op, er staan veel zaken in de resolutie van de Vlaamse regering waar de commerciële partners al jaren om smeken, zoals de verplichting om zo maximaal mogelijk samen te werken met de Vlaamse mediabedrijven, om de onlineadvertentie-inkomsten te plafonneren en om vooral niet te doen wat wij al goed doen, zoals het publiceren van politieke weekendinterviews.

Maar met die ene paragraaf installeert de N-VA, als grootste partij van de Vlaamse meerderheid, aan de Reyerslaan het omgekeerde van 'de kracht van verandering'. Zou die partij vandaag zo groot zou zijn als bij elk idee en elke campagne eerst zou onderzocht zijn of "het marktversterkend werkt, wat de noodzakelijke financiële middelen zijn en wat de kwalitatieve meerwaarde is voor de democratische, sociale en culturele behoeften van de Vlaamse samenleving"? Op die manier zou Christoffel Columbus ook nooit de Nieuwe Wereld ontdekt hebben. En wij zouden vanmorgen niet getest hebben welke kop het meeste aandacht trekt.