Sharons schaduw hangt nog altijd boven Israël

Ariel Sharon zweefde gisteravond tussen leven en dood. Bij de ex-premier en generaal, in coma na een beroerte in 2006, faalden verschillende levensnoodzakelijke organen. De voorbereidingen voor zijn staatsbegrafenis werden in gang gezet. Sharon was een icoon uit de Israëlische geschiedenis, die de koers van het Midden-Oosten aan het eind van de 20ste en begin van de 21ste eeuw veranderde - goedschiks volgens de enen, kwaadschiks volgens de anderen.

Vandaag hangt zijn schaduw nog steeds boven de regio. Zijn dood kan zijn ideologische invloed nieuw leven inblazen.

"In Israël werd de voorbije jaren wel eens schamper gezegd dat Sharon enkel in leven werd gehouden omdat de huidige generatie politici te licht weegt", zegt Midden-Oostenkenner Brigitte Herremans (Broederlijk Delen & Pax Christi).

"Terwijl Palestijnen hem zien als oorlogsmisdadiger blijft hij voor veel Israëli's het prototype van de oorlogsheld, die onvermijdelijk bloed aan de handen kreeg door het conflict. Volgens zijn conservatieve achterban bewees hij dat rechtse politici makkelijker vrede verkrijgen dan linkse, omdat ze met harde hand sneller zaken gedaan kregen. Zijn dood zal dan ook veel emoties losweken in Israël, en doorwegen in het politieke debat. Huidig premier Benjamin Netanyahu heeft zich immers altijd gespiegeld aan Sharons provocatieve stijl, ook al verliet Sharon later zijn Likoedpartij om Kadima op te richten."

Herremans verwijst onder meer naar de Tweede Intifada van de Palestijnen (2000-'05), die Sharon persoonlijk veroorzaakte omdat hij omringd door oproeragenten de heilige moslimsite Haraam as-Sharif (de Tempelberg volgens het joodse geloof) in Jeruzalem betrad. "Netanyahu hield de voorbije jaren Sharons harde lijn aan. De premier zou Sharons dood zelfs wel eens kunnen gebruiken om zijn beleid ten aanzien van de Palestijnen te verscherpen."

Slecht nieuws is dat voor VS-minister van Buitenlandse Zaken John Kerry, die net gisteren in Tel Aviv landde in een poging om vastgelopen vredesgesprekken vlot te trekken. Herremans: "Een van de grootste struikelblokken vandaag is de Israëlische eis om door de Palestijnse Autoriteit erkend te worden als Joodse staat. Voor de Palestijnen is dit onaanvaardbaar omwille van hun eis op het recht op terugkeer van de Palestijnse vluchtelingen en de Arabische (Palestijnse) minderheid in Israël. Ook rond de Israëlische nederzettingen in Palestijnse gebieden zit de dialoog volledig strop."

Sharon leek op het einde van zijn bewuste leven net op het gebied van dat nederzettingenbeleid zijn bulldozersimago bij te vijlen. In 2005 trok hij Israëlische militairen en kolonisten terug uit Gaza.

Havik vs duif

Herremans nuanceert de stelling dat de havik een duif werd. "Sharon was een uitgekiend strateeg. De terugtrekking uit Gaza kwam er na een kosten-batenanalyse dat het beschermen van 8.000 kolonisten tussen 1,5 miljoen Palestijnen te veel kostte. Bovendien waren er geen bijbelse referenties om dat gebied in te lijven, in tegenstelling tot de vallei van de Jordaan.

"Sharon stond net als de oprichters van Likoed voor de verovering van een zo groot mogelijk deel van Eretz Yisrael, het land dat volgens de Hebreeuwse Bijbel door God aan het Joodse volk werd beloofd - en zo weinig mogelijk Palestijnen telt. Denk aan de afscheidingsmuur die hij met de Westelijke Jordaanoever begon te bouwen. De ideologie die hij tot het bittere einde trouw bleef, zetten zijn politieke erfgenamen nu verder. Kijk maar naar wat onderminister van Buitenlandse Zaken Zeev Elkin gisteren verklaarde over de Palestijnse eis om de grenzen te herstellen zoals die waren voor de Zesdaagse Oorlog, waarin Sharon zich profileerde als militair. 'De grenzen van voor 1967 zijn Auschwitzgrenzen', zei hij."