De schoonheid van het alledaagse in galerie Valerie Traan

‘Ik wil in mijn galerie niet alleen objecten tonen, maar ook denkpistes’, zegt eigenares Veerle Wenes.

door Agnes Goyvaerts / foto’s YANN BERTRAND

anaf de straat zie je door het raam een grote vierkante tafel, waarop een zachtgekleurd patroon ligt, als van kiezelstenen. Van dichtbij zie je wat het is: zeep. Afgewassen, gebruikte zeepjes, geschikt op kleur, in een poëtisch patroon. Het staat apart, niet tussen de objecten van Studio Simple. “Dit is kunst”, zegt Wenes, “het is werk van Goele De Bruyn, Les mains sales, en het staat ook duidelijk afgescheiden van de rest in de galerie.” Meteen is de kwestie aangesneden: wanneer is iets kunst en wanneer is het een uniek, apart stuk design? Mag of moet het utilitair zijn? Er is al wat inkt over gevloeid, onder meer naar aanleiding van de tentoonstelling Le fabuleux destin du quotidien die Veerle Wenes samenstelde in Le Grand Hornu. En ook bij de opening van Valerie Traan borrelde het onderwerp weer op. Eén ding is zeker, hier kan het allebei.

Altijd iets nieuws

Net voor Nieuwjaar opende Veerle Wenes haar galerie Valerie Traan in een prachtig verbouwd pand, vlak bij de Groenplaats in Antwerpen. Een nieuw concept, want kunst staat er naast design. Het lijkt erop dat de gok is geslaagd. We zitten er op een zaterdagmiddag, en het is een komen en gaan van bezoekers in de galerie. Voorbijgangers kijken nieuwsgierig door het raam naar het kunstwerk van Goele De Bruyn, bevriende architecten en ontwerpers komen langs en nemen de tijd om de tentoongestelde werken te bekijken. “Ja, ik denk dat Valerie Traan redelijk uniek is”, bevestigt Wenes. “Er zijn wel een aantal zeer hoogstaande designgaleries, zoals Kreo in Parijs, maar zij brengen geen beeldende kunst. Dat wil ik wél doen. Kunstgaleries kijken vaak wat laatdunkend neer op designers, terwijl die soms ook heel unieke dingen kunnen maken. Ik wil graag die schotten ophalen.”

Om dat nadrukkelijk te doen, behandelt ze designobjecten als kunst: “Ik wil werken met tentoonstellingen, met openingen, telkens nieuwe mensen, nieuwe projecten. Het zullen ook niet louter objecten zijn, dat vind ik te eng. Ik wil ook denkpistes kunnen tonen. Dit werk van Studio Simple komt heel dicht in de buurt. Het gaat over een manier van leven, een manier van omgaan met de dingen.”

Jeroen Worst en Ann Vereecken, de twee ontwerpers achter Studio Simple, hebben gebruiksvoorwerpen gemaakt die je nodig hebt voor basisbehoeften als eten, verwarmen, koken, verlichten, slapen. Uitsluitend met materialen van dicht bij huis.

“Day sign heeft te maken met eenvoud en met tijd”, zeggen ze. “Alles wordt lokaal gemaakt met wat ons omringt. We combineren gevonden met nieuwe dingen. Het zoeken naar eenvoud resulteert in betekenisvolle objecten.”

Kandelaars van hout en metaal, een broodplank gezaagd uit een boomstam, een toestel om eten te roken met een ingebouwd tweedehandskastje, een zitbank, een plantenrek,… Elke dag van januari maakte Studio Simple een ding. En voor de opening bakten ze brood en maakten ze jam. “Zalig was dat”, zegt Wenes.

Woonbeurzen

Wenes is architecte van opleiding, maar haar carrière meanderde langs grafiek, vormgeving en communicatie. “Ik heb na mijn studies even gewerkt voor de Nationale Maatschappij voor de Huisvesting, dan heb ik onderzoek gedaan aan de Vrije Universiteit van Brussel, en daarna ben ik begonnen met mijn eigen concept- en communicatiebureau, Scritto. Een reclamebureau wou ik het niet noemen, omdat ik dat nogal plat en commercieel vond, maar eigenlijk was het dat wel. Ik had veel klanten uit de culturele sector, en met hen konden wij vaak toch wat verder gaan dan een gewoon reclamebureau zou doen. Zo maakte ik de eerste brochure voor Les Ballets C de la B van Alain Platel.

Vrij snel zijn we beginnen te werken voor Decosit, de beurs voor meubelstoffen. Door de specialisatie in meubelstoffen was dat een belangrijke speler en groeide ze uit tot een wereldbeurs, belangrijker dan Heimtextil in Frankfurt. Met mijn bureau Scritto deed ik daarvoor de communicatie, maar met een verhaal van ‘steeds meer exposanten en steeds meer bezoekers’ kom je niet ver. Ik stelde hen dus voor om trends te maken. Niemand deed dat toen, en dat werd al snel een heel belangrijk onderdeel van onze job. Meer dan een reclamebureau werden wij een conceptbureau. Wij waren bezig met kleuren, we maakten trendboeken, altijd in functie van de beurzen.”

Twaalf, dertien jaar geleden begon Veerle Wenes te werken voor de interieurbeurs Sfeer in Gent. “Aanvankelijk uitsluitend de communicatie, maar ik kreeg nogal snel de kans om inhoudelijk mee te denken. Ik vind het zeer moeilijk om over iets te communiceren waar je niet helemaal achter staat. Ik voelde de aandrang om me met het hele verhaal te bemoeien, en zo werd ik al snel medeorganisator en artdirector van Sfeer. Opnieuw heb ik de trendgevoeligheid in die beurs gestoken.”

Al die tijd bleef Wenes rondkijken wat er overal te koop was aan nieuwe dingen. “Ik ging altijd naar de meubelbeurs in Milaan en naar kunsttentoonstellingen. Die inspiratie had ik nodig om onze trends te maken. Ook maatschappelijke verhalen moet je op de voet volgen. Hoe er een evolutie plaatsvindt weg van grote gezinnen, naar gescheiden en nieuw samengestelde gezinnen. Naar thuiswerk, noem maar op. Die evolutie heeft onmiskenbaar een impact op hoe we onze huizen inrichten. Alleen als je de vinger aan de pols houdt van wat er in de maatschappij leeft, kan je dat vertalen naar producten.”

Toen Sfeer werd opgekocht door Artexis -de organisatie achter Art Brussels en de woonbeurzen Cocoon (Brussel) en InWonen (Antwerpen) - werd Wenes haast automatisch verantwoordelijk voor de organisatie van die twee andere interieurbeurzen.

Wanneer is het kunst?

“En toen kreeg ik de kans om te werken aan een uniek project als curator van de tentoonstelling Le fabuleux destin du quotidien in Le Grand-Hornu. Die handelde eigenlijk over de grens tussen kunst en design. Ik heb me daarin vastgebeten, en de samenwerking met zowel het Museum voor Hedendaagse Kunsten (MAC’s) als met Grand-Hornu Images was fantastisch. Het was de eerste keer dat beide instellingen hun deuren voor elkaar opengooiden, en om dat in goede banen te leiden wilden ze een externe coördinator. In samenwerking met de twee directeurs maakte ik de selectie. Een bijzonder boeiend project. Die tentoonstelling heeft mij een beslissende stap doen zetten. Als je in je leven nog iets helemaal nieuws wil beginnen, bedacht ik, is dit het moment. Ik ben 54 intussen, ideaal voor een uniek project. Honderd procent van mij, waar alleen ik de keuzes maak, met de steun van mijn partner Bob Christiaens met wie ik het pand heb gerenoveerd. Zo ontstond het idee om in deze galerie kunst en design te combineren, twee dingen die eigenlijk heel nauw bij elkaar aansluiten.”

Ze opende met een groepstentoonstelling. Alle mensen uit de groep worden er één voor één uitgelicht en krijgen de kans om groter werk te tonen. Studio Simple was het eerst aan de beurt. “Het was een risico om hen zomaar hun zin te laten doen, ik kon het resultaat absoluut niet inschatten. Maar ik ken die mensen al zo lang, en had het volste vertrouwen in hen. Onze samenwerking gaat namelijk terug tot de beurzen Decosit en Sfeer. Met die aanpak wil ik dingen tonen die nooit eerder in België te zien zijn geweest.”

Binnenkort is het de beurt aan kunstenaar Hannes Van Severen en zijn vrouw Fien Muller, fotografe. Veerle Wenes: “Beiden zijn kunstenaars, maar voor het eerst zullen ze samen utilitaire objecten ontwikkelen. Meubelen, vermoed ik, lampen misschien. Dat is super, want ik kan me voorstellen dat hij als zoon van zijn vader (wijlen de designer Maarten Van Severen, ag) een beetje schroom had om zich aan design te wagen. Maar ze hadden er veel zin in, en zijn zelf met het voorstel gekomen. Ik ben in blijde verwachting.”

Ze kreeg alvast een mooie opsteker. “Met Studio Simple werden we geselecteerd voor de meubelbeurs in Milaan. Fantastisch is dat.”

n Messen van oud en nieuw. Ze worden veilig bewaard in een bundel twijgen.

n Lijm wordt waar mogelijk vermeden. Onderdelen worden met elastiek en touwen samengehouden.

n Maandag, wasdag. Ook daar heeft Studio Simple aan gedacht.

n Veerle Wenes:

‘Ik wil de schotten tussen kunst en

design ophalen.’