Grijs is het nieuwe blond

Op een zaterdagochtend loop ik van de markt naar huis. Vlak bij mijn voordeur zwalken drie vrolijke zwervers me tegemoet die eruitzien alsof ze de hele nacht nog niet naar bed zijn geweest. 'Hé!', zegt een van hen. 'Mag ik zeggen dat jij een heel mooie vrouw bent!' 'Ja hoor', antwoord ik. Een compliment is een compliment, daar ben ik niet kieskeurig in. Hij staat stil en bekijkt me nog eens goed. 'Maar hé! Waarom ben jij zo grijs?'

Mijn haar is wel wat gewend, qua opmerkingen. Alcoholisten achter me in de supermarkt die me toefluisteren dat ik een Echte Vrouw ben, 'en ik vind het helemaal niet erg hoor, dat je grijs bent'. Flirtende barmannen ('Je intrigeert me. Want je haar is oud, maar je gezicht niet').

Niet alleen mannen onder invloed of met een missie bespreken mijn haar. Hoe komt het dat dit het enige aftakelingsverschijnsel is waar vrienden en bekenden zonder gêne opmerkingen over maken? Niemand zal op maandagochtend bij de koffiemachine tegen een collega zeggen: 'Ja hallo, wat heb jij eigenlijk veel rimpels.' Maar het grijzende haar, dát proces mag kritisch gevolgd en worden beoordeeld. Je haar verven is nog altijd een van de simpelste manieren om de gevolgen van ouder worden onzichtbaar te maken. En wie daaraan niet meedoet, zaait verwarring.

Ik was nog geen 30 toen mijn haar langzaam van kleur begon te veranderen. Ik was blond, dus duurde het even voor het opviel. 'Grijs? Nee hoor, dat lijkt maar zo, in dit licht.' Maar die ontkenningsfase hield ik niet lang vol en toen ik tegen de 40 liep, moest ik het onder ogen zien: ik was grijs, in de zon net zo erg als in de schemering.

Dat ik het toen niet meteen ben gaan verven, komt vermoedelijk door twee motieven die wel vaker bepalen wat ik wel en niet doe: gierigheid en luiheid. Ik vind regelmatig mijn haar laten knippen al duur genoeg en het vooruitzicht decennialang haarverf te moeten betalen was een schrikbeeld. Kleuren door een professional kost honderden euro's per jaar - en dan is het nog niet eens geknipt. Zelf doen scheelt een hoop, maar is dan wel weer ontzettend veel gedoe. En ik hou niet van gedoe.

Dat veel vrouwen er wel aan beginnen, komt doordat niemand een saaie grijze muis wil zijn. Want dat is waarmee we grijs haar associëren: met niet meer goed voor jezelf zorgen, jezelf 'laten gaan'.

Mijn vriendin Lisa verft al meer dan dertig jaar. 'Mijn hele familie is peper en zout. Daar had ik geen zin in. Ik werd dus eerst blond en toen bruin, maar dat stond me allemaal niet. Toen koos ik voor oranje, à la Vivienne Westwood, en als het aan mij ligt, ga ik oranje het bejaardentehuis in. Soms fantaseer ik hoe ik er zou uitzien met platinagrijs haar. Maar daarvoor moet ik eerst een evenwichtig mens worden, vrees ik.

'Jou staat het wel', zeggen haarvervende vriendinnen. 'Bij mij zou het echt heel lelijk zijn.' Als ik doorvraag blijken ze te bedoelen dat het ze oud zal maken. Oud, het grote schrikbeeld. Maar zitten we daarmee niet vast in een achterhaald concept?

Toen ik opgroeide waren vrouwen van 50 al bijna klaar voor een leven achter de geraniums. Nu heb ik vriendinnen van 50-plus die naar de disco en op wereldreis gaan, aan een studie beginnen en er nog een minnaar bij nemen.Het zijn vrouwen die zich door niemand laten vertellen hoe ze moeten leven. Is het niet gek dat we dan nog steeds vinden dat om succes en geluk uit te stralen, we er moeten uitzien alsof de tijd geen vat op ons heeft?

Amoureuze zelfmoord

Het kan anders. Op straat zie ik steeds meer jonge vrouwen die hun beginnende grijsheid niet onder verf verstoppen. Er zijn websites, Facebookpagina's en supportgroups voor vrouwen die de stap nemen om hun geverfde haar uit te laten groeien. Er zijn filmsterren en artiesten die er fantastisch uitzien met hun natuurlijke, ongeverfde haar (Helen Mirren, Emmylou Harris, Jamie Lee Curtis). En er zijn zelfs jonge beroemdheden, zoals Kelly Osbourne en Lady Gaga, die zelf nog geen enkel grijs haar hebben, maar zich bij de kapper spierwit of asgrijs laten kleuren.

Echt stoer is het natuurlijk pas om na jaren haarverven daar ineens mee te stoppen, want dan moet je de gevreesde uitgroeifase doormaken, waarin je een steeds groter wordende landingsbaan van uitgroei over je hoofd hebt. Mijn vriendin Sascha was 50 toen ze na vijftien jaar ophield haar haar zwart te verven. Het werd te duur, en te veel gedoe. 'Zelf ben ik er heel blij mee. En de meeste mensen zeggen ook dat ze het mooi vinden. Maar nagefloten op straat, dat word ik niet meer.'

Maakt grijs je echt onzichtbaar? Een andere vriendin, eind 30 en (na een lange relatie, waarin ze haar haar gewoon grijs had laten worden) op zoek naar een nieuwe liefde, is er vast van overtuigd dat een grijze foto op een datingsite gelijk staat aan amoureuze zelfmoord. Maar toen journalist Anne Kreamer research deed voor haar boek Going Gray, plaatste ze afwisselend een grijze en een geverfde versie van zichzelf op haar profiel. De grijze Anne kreeg meer aandacht, meer complimenten en: meer dates. Gaat het eigenlijk wel om de kleur van het haar op je hoofd? Gaat het niet veel meer om de attitude waarmee je je haar door de wereld draagt?

Het allerleukste van ouder worden is dat het steeds minder belangrijk wordt wat andere mensen van je denken, of wat de zogenaamde regels zijn van wat er wel of niet 'kan'. Geen minirok na je 40ste, altijd gladgeschoren oksels, geen hoge hakken als je man kleiner is dan jij, geen lang grijs haar? Dat maak ik allemaal zelf wel uit.

Zolang mijn kapsel nog spontane reacties ontlokt aan passanten en barmannen, hoef ik me over onzichtbaarheid ook geen zorgen te maken.