Vissers krijgen 10 euro per zak afval die ze uit Noordzee vissen

Het plan van Schouppe is geen overbodige luxe. Nederlandse onderzoekers schatten dat er zo’n twintigduizend ton zwerfafval in de Noordzee ronddrijft.

Zeshonderdduizend kubieke meter of twintigduizend ton. Zo groot is volgens Nederlandse wetenschappers de afvalberg in de Noordzee. Zowat de helft van die gigantische hoeveelheid afval is plastic, 30 procent is metaal en nog eens 10 procent is hout. De overige 10 procent valt moeilijk in één categorie onder te brengen. Zo vonden Oostendse vissers die in een euforisch moment even dachten de vangst van hun leven te hebben gedaan onlangs nog een complete diepvriezer in hun netten.“Extreem maar geen uitzondering”, klinkt het bij de Oostendse vismijn. “Schoenen, stoelen, fietsen... Je haalt wat boven tijdens een dagje vissen. Maar maak u geen illusies: 99 procent van wat in de visnetten belandt, is pure rommel. Waardeloos. In zee wordt eigenlijk alles waardeloos, en blijft uiteindelijk enkel en alleen afval over.”Het probleem is dat de afvalberg er in de loop der jaren niet kleiner op werd. Er kwam steeds meer afval bij en het afval dat al op de Noordzee ronddreef, bleef er gewoon liggen. Vissers gooien alles wat in hun netten zit en géén vis is immers gewoon terug in het zeewater. Kwestie van zo weinig mogelijk tijd en kostbare plaats op de boot prijs te geven.“Een gigantisch probleem”, vindt Etienne Schouppe, die de bevoegdheid over de Noordzee overnam van partijgenoot en ex-premier Yves Leterme na de val van diens regering. “De kwaliteit van het zeewater lijdt onder die tonnen afval, en dieren raken erin verstrikt. Vogels, maar ook heel wat vissen. De vissers snijden dus in hun eigen vel. Hoe meer afval ze in hun netten vangen, hoe minder vissen ze beet hebben. Hoe minder vissen in de netten, hoe minder opbrengst.”In 2007 startte het proefproject Fishing for litter, ‘Vissen naar afval’. Twintig vissersboten kregen een vergoeding per volle vuilniszak die ze aan land brachten. In totaal werd zo 18 ton zwerfvuil binnengebracht. “Niet slecht”, geeft de woordvoerder van Schouppe toe. “Maar in het licht van de totale omvang van de afvalberg stelt het natuurlijk niet zo heel veel voor.”Daarom breidt Schouppe het project nu uit naar de drie zeehavens aan de Belgische Noordzeekust: Oostende, Zeebrugge en Nieuwpoort. Hij deelt er aan alle visserssloepen grote afvalzakken van 250 liter uit. Voor elke zak die ze gevuld aflevert in de haven, krijgt de bemanning 10 euro.Andere Noordzeelanden nemen gelijkaardige initiatieven. Schouppe beseft dat de vissers nooit alle afval uit de zee zullen halen, het zal altijd bij een kleine fractie van de totale hoop rommel blijven. “Deze actie dient vooral om te sensibiliseren. Het zou al heel veel helpen als er niet voortdurend nieuw afval in de Noordzee wordt gegooid. Als de vissers daar al op letten, en bovendien nog eens helpen om de afvalberg te doen slinken, zijn we al een flink eind op weg.”Schouppe is nog maar een kleine vijf maanden bevoegd voor de Noordzee, maar kondigt binnenkort nog andere initiatieven aan. Netjes op tijd voor de zomer. “Nu begint de zee echt te leven in de hoofden van de mensen.”