Welkom in Koksijde!Of toch niet

"Maar meneer, eindelijk zien we eens wat volk op straat in de winter." Dirk veegt de stoep schoon voor zijn kledingwinkel Francesco Forgione, in de Zeelaan. De wegenwerken in de winkelstraat in Koksijde baren hem meer zorgen dan de opening van een asielcentrum. "De vluchtelingen wandelen hier regelmatig voorbij, maar doen geen vlieg kwaad."

Het is lang zoeken naar iemand in Koksijde die openlijk kritiek uit op het asielcentrum op het militair domein, waar sinds enkele weken 150 vluchtelingen verblijven. "Die arme mensen moeten toch ergens naartoe", klinkt het. "We hebben er geen last van", is het meer pragmatische antwoord. Of de toeristen zullen wegblijven, zoals de burgemeester vreest? "Ach, de Belgische kust zal altijd populair blijven."

Toch voert Marc Vanden Bussche, 'burgemeester Bus' in de volksmond, al enkele weken de forcing. Hij wil de Very Irritating Police inzetten tegen malafide asielzoekers, haalt fiks uit naar de volgens hem gebrekkige controle op tbc en vraagt zich luidop af waarom er vluchtelingen worden opgevangen in het naburige Lombardsijde, op een terrein waar nog regelmatig schietoefeningen worden gehouden. Noem het op, telkens stond hij klaar om het asielbeleid af te kraken.

Woensdag lekte nog uit dat hij drastische veiligheidsmaatregelen eiste in het asielcentrum. "Leugens", reageert Vanden Bussche. "Ik, een doorgedraaide sheriff? Ernstig blijven hé."

Toch zijn de beschuldigingen niet uit de lucht gegrepen. Agenten die een kogelvrij vest dragen tussen de asielzoekers? "Gezien het terreuralarm dragen ze die op het terrein voortdurend. Ze gaan het toch niet iedere keer uitdoen als ze het centrum betreden?" Vluchtelingen die verplicht hun gsm-nummer moeten opgeven? "Dat vragen we aan iedere burger die zich inschrijft in onze gemeente. Voor noodgevallen." Dat zulke zaken als een provocatie kunnen worden gezien, wil hij niet geweten hebben.

Vanden Bussche ontkent met klem dat er elke dag een huiszoeking zou kunnen komen in het asielcentrum. "Ik ben jurist en weet dat zoiets wettelijk niet mogelijk is." Toch heeft er een voorstel van de burgemeester op tafel gelegen; de directie van het asielcentrum moet niet op de hoogte worden gebracht bij een inval.

Fedasil, dat instaat voor de opvang van vluchtelingen in ons land, pikt het niet dat het buitenspel zou worden gezegd. Nu al valt de politie bijna dagelijks binnen met een of ander smoesje, klinkt het. De asielinstantie is het kotsbeu dat Vanden Bussche vluchtelingen voortdurend behandelt alsof het criminelen zijn. Omgekeerd vindt de burgemeester dat hij door een smerig lek in een slecht daglicht is gesteld door Fedasil. Het vertrouwen is compleet zoek. En als er nog meer burgemeesters zijn pad kiezen, dan ligt het draagvlak voor asielopvang aan diggelen.

Toch blijft de vraag waarom Vanden Bussche die verbeten strijd voert, als er geen problemen zijn? Het ongenoegen leeft wel degelijk bij een deel van de bevolking. Passanten steken regelmatig de middelvinger op naar asielzoekers die rondhangen aan het centrum. Sporadisch vliegt er een ei door de lucht.

Tweede Wereldoorlog

Met zijn rechts discours toont de burgervader zich de sterke man tegenover zijn fel verouderde electoraat. Koksijde is zowat de oudste gemeente van het land, door de influx van 'aangespoelde bejaarden'. Meer dan de helft van de inwoners is met pensioen. De bange blanke oude man (en vrouw) ziet die nieuwe culturen niet graag komen.

Bovendien leven heel wat Franstaligen in Koksijde, vaak uit de streek rond Mons en Charleroi. Ze maken deel uit van het legertje OCMW-gerechtigden dat zich aan de kust vestigt. Zij zijn om een heel andere reden wantrouwig tegenover de nieuwkomers. De gepensioneerde François, afkomstig uit de Borinage: "De vluchtelingen komen onze jobs inpikken, omdat ze schandalige arbeidsvoorwaarden aanvaarden." Dat zijn vader na de Tweede Wereldoorlog uit Polen is gevlucht, maakt geen enkel begrip los. "De tijden waren heel anders."

Electoraat paaien of niet, Vanden Bussche heeft het angstklimaat zelf gevoed. In de antwoorden die hier en daar toch bovenkomen, echoën de argumenten die de burgemeester zelf in de markt zet. "Mensen die uit een oorlogssituatie komen, zet je toch niet op een militair domein?", zegt de jonge winkelbediende Adriano. "Dat geval van tbc zegt toch alles", vindt gemeentearbeider Patrick. "Die mannen worden niet gescreend." Na de eerste vriendelijke antwoorden knikken enkele burgers instemmend: "De burgemeester heeft gelijk."

De waarheid is dat Vanden Bussche nog om een heel andere reden de onrust aanwakkert. Hij heeft al jaren geleden zijn oog laten vallen op het militair domein, voor een groot vastgoedproject. Vanaf het moment dat de militairen er wegtrekken, zou er een grote gemeentelijke campus komen met politiegebouwen, een nieuwe brandweerkazerne, plaats voor de technische diensten en een centrum voor volwassenonderwijs. Dat ziet hij door de neus geboord.

Meer nog dan een sheriff is 'Bus' een betonboer. Zoals heel wat andere kustburgemeesters heeft hij zijn machtsbasis opgebouwd in het vastgoed. De oud-notaris heeft veel gebouwen in zijn bezit en is betrokken bij heel wat bouwprojecten. Het geeft hem in de gemeente een haast onaantastbare status: noem hem gerust de Leopold Lippens van de Westkust. Daarom ook heeft hij de steun van Open Vld niet nodig en kan hij communiceren zo fors als hij wil.

Bouwplannen zijn klaar

"Het gemeenteproject is een extra argument tegen het asielcentrum, dat we tot nog toe niet hebben willen bovenhalen", geeft Vanden Bussche aan. Met drie verschillende ministers van Defensie heeft hij onderhandeld over wanneer de gronden eindelijk zouden vrijkomen.

Nu het erop leek dat de kazerne zou worden gesloten, is ze omgevormd tot asielcentrum. Hoewel de bouwplannen zo goed als klaar waren, moeten ze voor nog minstens twee jaar in de koelkast. "Een streep door onze rekening", geeft de burgemeester toe. "We hebben veel geld geïnvesteerd."