'N-VA gaat Vuye missen'

Eigenlijk wou Ben Weyts geen interviews geven. Maar toen hij de kranten had gelezen, kon hij niet anders. "Ik moest opkomen voor mijn partij. Ongetwijfeld is dit een deuk in onze carrosserie, maar het is geen perte totale. Ons wezen en onze koers zijn niet veranderd: wij zijn een centrumrechtse, Vlaamsgezinde volkspartij. Wij, de politici, hebben onze status en populariteit ook niet te danken aan onszelf, maar aan de groep. Dat mogen we nooit vergeten."

Is jullie profiel niet totaal verwaterd?

"Er zit ruis op onze boodschap door de verschillende ideetjes van deze zomer. Maar als iemand bij ons uit de biecht klapt, fluiten wij die normaliter terug. Dan sturen we zachtjes bij, zonder persoonlijke wondes te maken. Nu is Bart harder opgetreden. Hij wou vermijden dat al onze 83 parlementsleden hun mening constant zouden ventileren. Hendrik en Veerle (Vuye en Wouters, TP/JM) gingen nog een stap verder: ze dreigden met een vertrek uit de partij. Ik voel me erg betrokken, omdat ik Hendrik bij de partij gehaald heb. Wij zijn vrienden, en zullen dat blijven. Ik begrijp hem ook perfect. Als je academische vrijheid gewend bent, gaat het carcan van een politieke partij snel schuren."

Was er geen minder brute oplossing mogelijk?

"Na dat interview vreesde ik meteen voor zijn exit. Bart moest zich wel opwerpen als de hoeder van het collectief. Hij heeft Hendrik maandagochtend laten weten dat hij beter niet naar het partijbestuur kwam. Hij wou hem een afgang besparen."

Uw voorzitter heeft hem toch gewoon de kans ontnomen zichzelf te verdedigen?

"Op het partijbestuur moet je geen emotionele discussies voeren. Op het verdere dispuut wil ik niet ingaan."

Wat blijft hangen, is het beeld van een autoritaire voorzitter die geen dissidentie duldt.

"Bart is niet de man die met de vuist op tafel slaat. Hij komt altijd met argumenten, maar koestert geen wrok. Vaak zegt hij wel: 'Had ik een bulldozer, je zou die mens niet meer terugvinden.' Maar een maand later is hij die uitbarsting vergeten en krijgt die mens nog een kans."

Is de officieuze regel bij N-VA niet: 'Wie het niet eens is, komt niet naar de vergadering'?

"Dan stel ik met plezier vast dat er geen zware meningsverschillen zijn, want er zijn nooit veel afwezigen. Ons partijbestuur bestaat voor de helft uit vrijwilligers. Ik heb er zelf altijd voor gepleit, tegen de partijvoorzitter in, om dat te behouden. Het is ongezond als daar enkel mensen zitten die hun brood verdienen bij de partij."

Hebt u zelf een inschattingsfout gemaakt toen u Vuye bij N-VA uitnodigde?

"Voor de partij heb ik geen fout gemaakt, want hij heeft ons een ongelooflijke dienst bewezen. Ik hoop dat hij het zelf niet spijtig vindt, want dat zou ik mezelf zwaar aanrekenen."

Uw partijgenoten zetten hem weg als een stijfkop.

(lachend) "Volgens een groot denker zit mijn partij vol stijfkoppen (doelt op Karel De Gucht, TP/JM). Hendrik is een lieve, attente, hyperintelligente man. Het is onheus dat mijn partijgenoten dat zeggen. Het is absoluut een manco dat we onze grondwetprofessor kwijt zijn. Wat ik enorm aan Hendrik apprecieer, is dat hij geen schriftgeleerde is."

De hele partij gaat hem missen?

"Op dat vlak wel, ja. Maar ik heb nog altijd zijn nummer."

Verloochenen jullie niet jullie DNA?

(windt zich op) "Maar dat blijft toch onveranderd? Ik weet wel dat jullie allemaal grote analyses schrijven over de tanker die zijn steven wendt, maar dat is pure bladvulling. Wij behouden onze principes. Een voorbeeld uit mijn departement: het zou frustrerend kunnen zijn dat het verbod op onverdoofd slachten er nog niet is, maar ik heb al wel wat bereikt met een verbod op tijdelijke slachtvloeren. Vroeger waren er zelfs subsidies voor onverdoofd slachten op voetbalvelden en in schuren.

"Trouwens, als het nu niet lukt, dan is het een conditio sine qua non in 2019. Een breekpunt."

Erg standvastig komt N-VA toch niet over. De Wever heeft zelf gezegd dat hij een Zweedse coalitie verkiest boven een staatshervorming.

"Wij willen de Vlamingen en de Walen het beleid geven waarvoor ze stemmen. Dan heb je twee mogelijkheden. Ofwel voer je een Vlaams beleid op federaal niveau, wat we vandaag doen. Dat beleid ergert een meerderheid van de Walen. De Vlamingen beseffen dat niet, want hier zijn we enkel bezig met het gekissebis tussen De Croo en Peeters. Ofwel voer je het confederalisme in. Daar ligt de structurele oplossing."

Is confederalisme dan het einddoel?

"We moeten confederalisme een kans geven, maar ik blijf heilig overtuigd van ons artikel 1. Ik blijf geloven in de Vlaamse onafhankelijkheid."

En na de verkiezingen? Zult u dan weer moeten zeggen: 'Sorry, maar het communautaire gaat de koelkast in'?

"Maar het communautaire zit niet in de koelkast! In een regering met een Franstalige dominantie had de tax shift er totaal anders uitgezien. In een regering zonder de N-VA hadden we nooit het huidige akkoord over de artsenquota bereikt: Wallonië staat op zijn kop! Maar wil ik zo snel mogelijk een nieuwe staatshervorming? Vanzelfsprekend, en dat wil mijn hele partij. Met Sander Loones en Mathias Diependaele krijgt Objectief V trouwens twee leiders die minstens even radicaal zijn als Hendrik en Veerle."

Zal Vuye, zoals Jean-Marie Dedecker bij Open Vld, niet inbeuken op uw partij?

"Het staat Hendrik vrij oppositie te voeren, maar hij zal niet tekeergaan tegen een regeerakkoord dat hij zelf heeft geschreven. Een eigen partij raad ik hem wel niet aan. Eerst krijg je een golf van steunbetuigingen in je mailbox. Die blijken dan afkomstig van mensen die niet konden gedijen in andere partijen. Vervolgens moet je structuren op poten zetten, personeel zoeken, financiering vinden. De frustratie was in de begindagen van N-VA enorm."

Uw medestanders van toen, de Vlaamse Beweging, verwijt u nu machtsgeilheid.

"We moeten bepaalde media en het Vlaams Belang niet laten kirren van plezier door onze meningsverschillen met de Vlaamse Beweging publiekelijk uit te vechten."