Kankerbehandeling wordt onbetaalbaar
De kosten die westerse overheden maken voor kankerbehandeling gaan door het plafond. Ofwel gaan we minder uitgeven per patiënt, ofwel kunnen minder mensen behandeld worden, waarschuwt een panel van 37 specialisten in het medisch vakblad The Lancet.
Over twintig jaar krijgt jaarlijks 27 miljoen mensen in de geïndustrialiseerde wereld kanker. Dat is meer dan een verdubbeling van de 12 miljoen mensen die nu elk jaar de diagnose krijgen. Dat kost de overheden elk jaar 211 miljard euro extra. Nu al slorpen kankerbehandelingen 4 tot 7 procent van het gezondheidsbudget op. Volgens het specialistenpanel is die explosieve kostenstijging te wijten aan "excessieve behandeling" en het gebruik van nieuwe medicatie waarvan de torenhoge kost niet opweegt tegen de beperkte gezondheidswinst. Meer nog, zegt het panel, van nieuwe technieken als biomarkers, beeldvorming en robotchirurgie is de wetenschappelijke bewijslast te laag.
In ons land zijn de uitgaven aan kankermedicatie in twee jaar tijd verviervoudigd, berekende denktank Itinera. De ratio is soms zoek als het om een ziekte gaat waardoor zoveel mensen getroffen worden, meent Brieuc Van Damme. "Mensen zijn er moeilijk van te overtuigen dat meer niet altijd beter is. Hoe ingewikkelder en nieuwer een techniek, hoe aantrekkelijker voor de patiënt die geen uitweg meer ziet. Dat is begrijpelijk, maar die emotionele lading maakt een nuchter debat moeilijk. Daarom zijn overheden ook niet geneigd om een geneesmiddel weer in te trekken en keuren ze snel nieuwe middelen goed, ook al blijkt de effectiviteit niet uit de praktijk. De Amerikaanse Food and Drug Administration heeft om die reden na een paar maanden het middel Avastin ingetrokken. Een moedige beslissing, maar er ontstond meteen commotie bij het publiek."
De gezondheidskosten zullen blijven stijgen, zegt Van Damme. "Aan dit tempo gaat binnen 30 jaar van elke 3 euro die de staat int, 2 euro naar gezondheidszorg. Dat komt niet door de vergrijzing maar door de dure middelen." Tot een radicale oplossing als minder mensen behandelen of de kosten per patiënt te beperken hoeft het volgens Van Damme niet te komen. "Wij pleiten voor een efficiëntie-injectie op een wetenschappelijke en een sociaal verantwoorde manier. Met dit systeem van alles of niets krijgen veelbelovende nieuwe middelen geen geld omdat dure technieken alles opsouperen." Algemene richtlijnen voor artsen kunnen soelaas brengen tegen overbehandeling, zegt Van Damme nog. "Zo staan artsen niet langer voor de hartverscheurende keuze om toch nog te behandelen. Omdat de patiënt het vraagt, niet omdat het nog zin heeft." (SVL)