Wint Europa bij Trumps isolationisme?

Donald Trump besliste net om het Trans Pacific Partnership (TPP) met twaalf Aziatische landen op te zeggen en kondigt ook een heronderhandeling van het NAFTA-verdrag met Mexico en Canada aan. Volgens Trump hebben die handelsakkoorden een nefaste impact op de industrie en de werkgelegenheid in de VS: bedrijven emigreren naar lagelonenlanden, goedkope producten overspoelen de thuismarkt en concurreren Amerikaanse bedrijven kapot, gaat zijn redenering.

Maar het einde van het Amerikaans-Aziatische handelsakkoord betekent wel dat landen als Vietnam, Singapore en Maleisië zich voor hun handelsrelaties steeds meer op China zullen afstemmen, ook al zijn de onderlinge politieke relaties vaak problematisch.

Tegelijk bereidt China zich voor op een handelsoorlog met de VS. Trumps aankondiging om handelsbarrières op te werpen tegen goedkope Chinese producten, maakt dat Peking alternatieve handelscircuits zal moeten uitbouwen.

Verwacht wordt dat China vooral de banden met Europa zal aanhalen en dat is volgens sommige experts goed nieuws voor Europese bedrijven. "Europa heeft er meer dan ooit belang bij om interesse te tonen in China", zegt Sven Agten, die sinds 2004 in China woont en deze week zijn boek Hoe maak ik het in China voorstelt. "Zo heeft China een enorme behoefte aan landbouwproducten en als Amerikaanse boeren niet meer aan een goede prijs kunnen leveren, zullen Europese landbouwbedrijven in het gat kunnen springen. Hetzelfde geldt voor de vliegtuigindustrie: Chinese luchtvaartmaatschappijen zullen de komende jaren orders plaatsen voor honderden nieuwe toestellen. Als de relatie met de Amerikanen slecht is, betekent dit slecht nieuws voor Boeing en levert dit kansen op voor het Europese Airbus."

Laatdunkend

Agten wijst erop dat de toenadering tussen China en Europa al volop aan de gang is. "Europa en China groeien letterlijk naar elkaar toe. Kijk maar naar de nieuwe spoorlijnen tussen Chinese en Europese industriesteden. Het zogenaamde One Belt One Road-project dat China via allerlei nieuwe havens en spoorlijnen met onder andere Europa zal verbinden, creëert enorme kansen."

Agten raadt Europese bedrijven aan om op een minder neerbuigende manier om te gaan met Chinese partners. "Mijn ervaring is dat Europese investeerders nog steeds op een laatdunkende manier omgaan met Chinese bedrijfsleiders. Heel snel wijzen ze met het vingertje als het gaat over corruptie en mensenrechtenschendingen. Let op: het is mogelijk om bepaalde wantoestanden aan te kaarten, maar als je dat vanuit een moreel superieure positie doet, haken Chinezen al snel af."

Niet iedereen is echter zo optimistisch over Europa's economische opportuniteiten als Trump een handelsoorlog begint. Paul De Grauwe van de London School of Economics: "Als er een handelsconflict tussen China en de VS uitbreekt, dan zie ik niet meteen winstmogelijkheden voor Europa. Ten eerste is er de vraag of Trump enkel handelsbelemmeringen aan China zal opleggen. De kans dat hij ook Europa wil treffen, is reëel. Maar verder is het een illusie om te denken dat Europese bedrijven zich kunnen afschermen van een handelsoorlog tussen Washington en Peking. Internationale handelsrelaties zijn dermate met elkaar geconnecteerd dat een gedeeltelijke disruptie het hele systeem verstoort."

Wel zegt De Grauwe dat Europa de impact van de dreigende handelsoorlog kan beperken door akkoorden af te sluiten met China. "Als de Amerikanen beslissen om zichzelf economisch op te sluiten, is het verstandig om bij wijze van damage control de handelsbetrekkingen met China te versterken. Of dit voor bepaalde bedrijven als Airbus opportuniteiten kan opleveren? Mogelijk wel. Maar het neemt niet weg dat een verregaand Amerikaans protectionisme slecht is voor iedereen."