Absolute veiligheid zal nooit bestaan
Sinds de aanslag in de Bataclan weten we dat concertzalen een doelwit kunnen zijn. Anderhalf jaar later blijkt dat in Manchester helaas opnieuw. Maar kunnen we, moeten we en mogen we van onze clubs en festivals versterkte burchten maken?
Peter Daeninck van de Lokerse Feesten klinkt aangeslagen. "Amper twee weken geleden stond ik in diezelfde zaal in Manchester met mijn dochter. Ze is grote fan van Sabrina Carpenter, die daar toen speelde. Het is werkelijk absurd."
De Manchester Arena, die vlak buiten het centrum van Manchester ligt, biedt plaats aan 23.000 mensen, en ligt aan Victoria Station. "Dat is alsof je rechtstreeks via Antwerpen-Centraal in een overdekte wandelgang naar de Koningin Elisabethzaal zou kunnen gaan," weet Daeninck. "Heel handig, maar in dit geval bood net dat misschien een mogelijkheid voor de terrorist."
De locatie en het moment van de aanval werden inderdaad heel doelbewust uitgekozen. De terrorist zocht en vond mogelijk de zwakste plek in de beveiliging van de muziekarena. De bom zou ontploft zijn net buiten de perimeter van alle controles en bovendien na afloop van het concert, waarbij duizenden mensen de uitgang opzochten. "Je kunt altijd méér veiligheid garanderen door draconische maatregelen te treffen", zegt Daeninck. "Maar hoe kun je een gek tegenhouden?"
Ancienne Belgique, Botanique, Paleis 12 en Vorst Nationaal - de bekendste zalen in Brussel - houden na de aanslag in Manchester vast aan de huidige veiligheidsmaatregelen. Die staan sinds de aanslagen in de Bataclan in november 2015 op niveau 3. In de AB en Botanique wijzen ze erop dat "omwille van veiligheidsredenen, grote handtassen en rugzakken niet toegelaten worden in onze zalen. Er wordt nog steeds systematisch gecontroleerd."
Bij de AB gaan ze vanaf deze week ook weer systematisch fouilleren. Bij concerten in het Sportpaleis patrouilleren sowieso al twintig politiemannen en een tiental militairen. Maar zelfs met 24/7 bewaking is het een illusie om alles terrorproof te maken.
Een veiligheidsagent die om beroepsredenen anoniem wil blijven, zegt dat het gevaar op een nieuwe aanslag sowieso niet valt uit te sluiten. Maar je kunt het wél minimaliseren: "De burgerzin zou opnieuw meer aangewakkerd moeten worden, en ook de politie moet alert blijven bij elke oproep - zelfs al lijkt een flauwe grappenmaker aan het werk. Maar verder... tja, hoe ga je duizenden mensen op elk ogenblik controleren? Aan de Eiffeltoren in Parijs zag ik hoe rugzakken en handtassen gecheckt werden voor je binnen mocht. Daardoor stonden duizend mensen samengetroept op een kleine oppervlakte. Ook op sommige festivals zie je hoe honderden jonge mensen op één plek worden samengedreven."
Terrorist kiest waar hij wil toeslaan
Het blijft een aartsmoeilijke strijd, gaf minister van Veiligheid Jan Jambon (N-VA) ook aan. "Een terrorist kiest zijn moment en plaats namelijk zelf. De dreiging is niet weg, maar onze veiligheidsdiensten blijven in opperste staat van paraatheid. Het terreurniveau blijft op 3 staan." Niveau 4 wordt namelijk alleen afgekondigd als er concrete informatie zou bestaan over een aanslag die op handen is. "In verband met grote evenementen zijn er al richtlijnen, die wij blijven verspreiden naar lokale besturen."