Bankroet? Nog geen paniek
De deadline is verstreken, het verdict is onherroepelijk: Argentinië is bankroet. Een conflict met een groep speculatieve schuldeisers blijft aanslepen en dreigt de economie schade toe te brengen. De gevolgen in negen vragen en antwoorden.
Is Argentinië nu echt bankroet?
Neen. Niet alleen beschikt het land nog altijd over 29 miljard dollar aan reserves, het betaalt al jarenlang een grote groep schuldeisers uit na een vorig bankroet in 2001-2002. "Argentinië heeft betaald, beschikt over de nodige centen en zal ook de volgende aflossingen afbetalen", stelt een boze minister van Economie, Axel Kicillof. Eind juni maakte het land nog 539 miljoen dollar over, alleen is die aflossing geblokkeerd door een rechter in New York.
Waarom kan het land dan niet betalen?
Omdat het niet mag van diezelfde rechter. Daarvoor moeten we terug naar het vorige bankroet, in 2001-2002. Toen was Argentinië niet langer in staat zijn schuldenlast van zo'n 100 miljard dollar af te betalen. Als gevolg gingen de deuren van de internationale kapitaalmarkten - tot vandaag - dicht, alleen kon het land in 2005 en 2010 een akkoord bereiken met 93 procent van de schuldeisers. Die slikten een verlies van 70 procent op hun oorspronkelijke inleg, maar kregen wel opnieuw maandelijks een betaling.
Een aantal hefboomfondsen weigerden echter in te gaan op die overeenkomst. Zij kochten in de nasleep van het bankroet in 2002 waardeloos geworden schuldpapier en stapten vervolgens naar de rechtbank om het volledige bedrag terug te eisen. Voor verschillende rechtbanken in de VS - de leningen zijn ingeschreven in het Amerikaans recht - kregen die fondsen gelijk.
De rechter oordeelde dat, zolang Argentinië hen niet uitbetaalt, het de andere schuldeisers ook niet mag uitbetalen. En dat weigert Buenos Aires nu te doen, waardoor het technisch bankroet is.
Zal de economie klappen krijgen?
De beurs in Buenos Aires kreeg in elk geval een dreun. Toch verwachten weinigen dat de situatie op korte termijn uit de hand loopt. Het bedrag dat de fondsen eisen, is met 1,33 miljard dollar niet onoverkomelijk. Wel vreest Argentinië dat ook andere schuldeisers naar de rechter zullen stappen, waardoor de factuur kan oplopen tot 15 miljard dollar.
Het dispuut is in essentie een juridisch steekspel waar nog altijd een oplossing voor mogelijk is. Argentinië staat er veel beter voor dan twaalf jaar terug. Zo besloot China amper twee weken geleden om 7,5 miljard dollar te investeren in het land. Een herhaling van de chaos twaalf jaar geleden lijkt uitgesloten. Net omdat Argentinië afgesloten blijft van de internationale kapitaalmarkten kan het ook geen averij uit die hoek oplopen.
Dus de Argentijnen kunnen op beide oren slapen?
"Dat is maar hoe je het bekijkt", zegt Open Vld-senator Lode Vereeck, die jarenlang gastprofessor rechtseconomie was aan de Torcuato Di Tella-universiteit in Buenos Aires. "De economische situatie is nu al zeer slecht, dus nog veel dieper zakken kan op korte termijn niet. Maar het kan wel beter gaan, en zolang dit conflict aansleept, zullen heel wat investeerders twee keer nadenken vooraleer ze inzetten op het land."
Argentinië heeft te kampen met een recessie, een tekort van meer dan 3 miljard dollar op de begroting en een torenhoge inflatie van bijna 30 procent. Bovendien is de werkloosheid gestegen tot 7 procent. Het land kan dus het bankroet - weliswaar technisch - missen als kiespijn.
Maakt niemand in het land zich dan zorgen?
Toch wel. Zo wijst de nationale werkgeversorganisatie erop dat "alle industriële sectoren nu al een vertraging van gemiddeld 25 procent zien", en maakt oppositieleidster Elisa Carriò de vergelijking met de weerbarstige Argentijnse houding tijdens de Falklandoorlog. "We juichten eerst dit soort gedrag toe, om niet veel later in huilen uit te barsten."
Zijn er gevolgen voor de wereldeconomie?
Amper. Argentinië is geen kleine economie, maar is wel amper goed voor 1 procent van de totale output aan goederen en diensten wereldwijd. Christine Lagarde, directrice van het Internationaal Muntfonds (IMF), "betreurt het bankroet", maar "gelooft niet dat het een grote impact zal hebben op de buitenwereld".
Wat betekent dit voor België?
Slechts een paar grote bedrijven zijn actief in het land. Dat zijn voornamelijk baggeraars zoals Jan De Nul, met projecten van vele miljoenen euro's. Ook daar is op korte termijn geen grote reden tot paniek. De Belgische banken hebben geen of amper blootstelling aan het land. Een paar maanden geleden nog bereikte België samen met andere landen een akkoord tot terugbetaling van achterstallige schulden voor het bedrag van 7 miljoen euro.
Hoe lang kun je bankroet blijven?
Geen jaren aan een stuk natuurlijk. Zeker wanneer toekomstige aflossingen aan de schuldeisers geblokkeerd blijven. Voorlopig houdt iedereen rekening met een akkoord, vroeg of laat. Want zolang Argentinië weigert te betalen, zien de hefboomfondsen ook geen dollar.
De regering zegt trouwens dat het de fondsen niet kan betalen omdat het dan de andere schuldeisers - volgens hun contract - zou achterstellen. Die non-discriminatieclausule loopt eind dit jaar af, mogelijk is er dus pas begin 2015 een deal .
Wat is de belangrijkste les?
De situatie toont nog maar eens aan dat er op dit moment geen adequate manier bestaat om internationale schuldgeschillen op te lossen. "Bovendien heeft presidente Cristina Fernández de Kirchner gelijk als ze die fondsen aasgieren noemt", besluit Vereeck, die verder geen fan is van het economische beleid van de presidente.
"De fondsen waren er niet eens bij betrokken in 2001-2002, eisen nu een belachelijk hoog bedrag en schrikken er niet voor terug om zelfs tot in België beslag te leggen op tegoeden van Argentijnse diplomaten. Daar moet paal en perk aan worden gesteld."