Stroom één seconde uit, het hele land plat
Een ontploffing bij een hoogspanningsstation van netwerkbeheerder Elia in Machelen zorgde voor een korte stroomonderbreking in heel België. Hoogstens een paar tellen viel de stroom uit, maar de gevolgen waren groot. Bjorn Maeckelbergh en Jeroen Van Horenbeek
Wat ging er mis?
Gistervoormiddag werden er werken uitgevoerd aan een hoogspanningskabel in Machelen. Om halftwaalf, bij de indienstname na de werken, liep het fout. "We waren in Machelen bezig met technische werken toen er tijdens een test een kleine ontploffing gebeurde", vertelt Pascale Wauters van Elia, de beheerder van het hoogspanningsnet. Volgens haar waren er geen gewonden maar veroorzaakte het incident wel een spanningsdip.
"De ontploffing moet je zien als een soort kortsluiting die schommelingen veroorzaakt op het net. De spanning is enkele seconden niet meer constant. Maar wij als netbeheerder kunnen het net quasi onmiddellijk opnieuw voeden. Dat is hier ook gebeurd."
De NMBS ondervond de grootste problemen. De spoorwegmaatschappij maakte gewag van een stroomonderbreking op heel het spoornet. Thomas Baeken van Infrabel, de spoornetbeheeder: "Volgens een nog onvolledige balans liepen minstens 136 treinen vertragingen op, goed voor in totaal een vertraging van 1.600 minuten. Verder werden 26 treinen volledig of gedeeltelijk afgeschaft. Voor ons maakt het niet uit of de stroompanne maar een fractie van een seconde of langer duurt. Elke stroomonderbreking zorgt ervoor dat onze veiligheidssystemen in een alarmfase gaan. Die systemen moeten opnieuw opgestart worden en dat vraagt tijd."
Het treinverkeer was snel weer hersteld, enkel naar de luchthaven Brussel-Nationaal hield de hinder langer aan. Om 12 uur meldde de NMBS op Twitter dat het treinverkeer naar de luchthaven opnieuw reed, met mogelijke vertragingen. Ook op de luchthaven liepen een reeks vluchten vertragingen op door de korte stroomonderbreking.
Bij de Brusselse vervoersmaatschappij MIVB viel de signalisatie uit, waardoor de metrochauffeurs trager moesten rijden. Het gevolg: opnieuw vertragingen.
Tot slot lieten zowel Telenet, Belgacom als Mobistar weten dat hun service enkele minuten onbereikbaar was. Voor de bedrijven en de gezinnen bleef de hinder beperkt volgens de netbeheerders Eandis en Infrax. Het licht viel een paar tellen uit en het is mogelijk dat de elektronische klok op een aantal toestellen weer moest worden ingesteld, maar verder dan dat ging de hinder niet, klinkt het.
Voor bedrijven die beschikken over een elektriciteitscabine is het mogelijk dat die automatisch werd uitgeschakeld door de stroomonderbreking, en manueel weer moest heropgestart worden. "Maar dat kan in principe door het bedrijf zelf, we hebben nog niet massaal meldingen gekregen om te helpen."
Waarom werden sommige regio's zwaarder getroffen?
Elia heeft 8.000 kilometer lijnen en ondergrondse kabels over heel België. "Het nationale netwerk is een vermaasd netwerk. Dit betekent dat alles samen hangt. Als er een incident gebeurt op één plek, betekent dit ook dat het zich verspreidt naar andere plekken. Je kunt dat nog het best vergelijken met een steen die je met kracht in het water gooit. Dat zorgt hier en daar op het water voor grote golven. Met elektriciteit is dat net hetzelfde", verduidelijkt Wauters, de woordvoerder van Elia.
Wie draait hiervoor op?
Thomas Baeken, de woordvoerder van Infrabel, zegt dat er vanzelfsprekend een prijskaartje hangt aan de opgelopen vertragingen. "Maar dat is nog niet becijferd en vermoedelijk wordt dat een zaak van de verzekeringen. Die zullen onderling moeten uitmaken wie hiervoor aansprakelijk is."