Verloren gewaande ‘ontaarde kunst’ opgegraven in Duitse hoofdstad

Bij graafwerken in het centrum van Berlijn hebben archeologen elf verloren gewaande beelden in brons en keramiek ontdekt. Die waren in 1937 door de nazi’s als ‘ontaarde’ kunst in Duitse musea in beslag genomen. Het gaat om werk van onder anderen Otto Baum, Edwin Scharff, Marg Moll, Karl Knapp en Naum Slutzky.

Er werd lang gevreesd dat de kunstwerken door de nazi’s vernietigd waren, maar een maand geleden werden de sculpturen ontdekt in een bouwput in Berlijn. Acht bronzen beelden werden inmiddels geïdentificeerd, van drie ontbreken verdere gegevens: het gaat om een bronzen beeld van een vrouw, een keramieksculptuur, en een torso en hoofd die vermoedelijk bij elkaar horen. De elf beelden worden vanaf vandaag geëxposeerd in het Neues Museum in Berlijn.

Nadat de nazi’s in het begin van de jaren 1930 aan de macht waren gekomen in Duitsland, werden duizenden kunstwerken door het regime in beslag genomen. Die werken werden bestempeld als ‘entartete Kunst’ (‘ontaarde kunst’). De nazi-partij NSDAP wilde de Duitse kunstwereld onder controle krijgen en verbood die werken die niet strookten met de ‘moreel juist geachte Arische kunst’.

Hoe de bronzen beelden uiteindelijk in de Berlijnse Königstrasse 50 (de huidige Rathausstrasse) terechtkwamen, blijft voorlopig onduidelijk. Na de inbeslagname werden enkele beelden getoond op de beruchte propaganda-expositie Entartete Kunst, die in 1937 in München werd gehouden en aansluitend naar Berlijn en andere Duitse steden reisde. In de Königstrasse hield een boekhouder, een zekere Erhard Oewerdieck, in 1941 kantoor. Vlak bij de teruggevonden beelden bevond zich zijn kluis, maar daarin werd geen enkele verwijzing naar kunst aangetroffen.