Duitse bedrijven werken met loonslaven
Oost-Europese arbeiders die haast de klok rond werken voor 5,5 euro per uur, en slapen achter prikkeldraad. Het Duitse gerecht is een aantal vleesverwerkende bedrijven op het spoor die de sociale zekerheid op grote schaal oplichten.
"Om twee uur 's nachts word je in de fabriek verwacht. Dan moet je drie uur werken en dan sturen ze je weer naar huis. Het is een onmenselijk systeem." Een Roemeense arbeider klaagt voor de camera van de Duitse zender ARD de schrijnende werkomstandigheden in een groot Duits vleesbedrijf aan. Anoniem, want hij is bang voor represailles. De ARD-reportage Loonslaven in Duitsland, die sinds de uitzending maandagavond heel wat ophef veroorzaakt, legt het systeem van sociale dumping in de vleesindustrie bloot.
Oost-Europese arbeiders worden via onderaannemers naar Duitsland gelokt met de belofte van een goed loon van om en bij de 1.200 euro en deftige logies. In werkelijkheid moeten ze vaak twaalf uur per dag werken voor een schamel maandloon van 400 of 600 euro in het zwart, moeten ze blanco contracten ondertekenen en kunnen ze op elk moment ontslagen worden. Overnachten doen ze in kazernes achter prikkeldraad, zo toont de reportage. Of in een verkrotte woning. Meestal gaat het om Bulgaren, Roemenen of Polen, op zoek naar een beter leven.
Een Bulgaarse vrouw, die zonder uitleg van de ene dag op de andere werd ontslagen, getuigt dat ze met vier op een kamer moesten leven en slapen. Voor een fulltime job streek ze 600 euro per maand op, ofwel 5,5 euro per uur. Voor haar slaapplaats moest ze elke maand 150 euro neertellen. Soms werden van haar loon ook boetes afgetrokken: 50 euro omdat ze bijvoorbeeld een raam had laten openstaan. "Het was net een gevangenis, zonder enige vrijheid", vertelt een andere ex-werkneemster.
Omdat alles via Oost-Europese onderaannemers gebeurt, is de Duitse arbeidswetgeving niet van tel en kunnen de vleesbedrijven de loonkosten ontlopen. In Duitsland gelden bovendien geen minimumlonen.
Belgische klacht
Uitbuitingspraktijken die sp.a-ministers Johan Vande Lanotte (Economie) en Monica De Coninck (Werk) enkele maanden geleden al aanklaagden tijdens een bezoek aan de Duitse economieminister Olaf Lies (SPD) (DM 19/3). Ook omdat de sociale ongelijkheid en lage lonen in Duitsland gevolgen hebben voor België. Door de 'oneerlijke concurrentie' dreigen Belgische vleesbedrijven failliet te gaan. Na het bezoek dienden de twee Belgische ministers een klacht in bij de Europese Commissie. Die is een onderzoek gestart.
"De reportage bevestigt wat wij tijdens ons bezoek gezien hebben", zegt Vande Lanotte nu. "Dat een rijk, industrieel land als Duitsland eilanden van exploitatie kent die men dringend moet aanpakken. Hopelijk ziet Duitsland nu de waarheid, en denkt men hier in België in het vervolg eerst tien keer na voor men weer begint over mini-jobs."
Het Duitse gerecht voert alvast een onderzoek naar sociale fraude bij een drietal grote vleesbedrijven en onderaannemers. "We verdenken de bedrijven ervan dat ze een netwerk van firma's hebben opgezet om te verhullen welk loon ze die mensen echt betalen", zegt openbaar aanklager Ralf Mollman. ARD sprak onder meer arbeiders die werkten bij vleesverwerkers Wiesenhof en Steinneman, maar het is niet duidelijk of het gerecht en de sociale inspectie hen viseert.