Eandis: lobbymachines draaien op volle toeren
Minister van Energie Bart Tommelein (Open Vld) dringt erop aan dat de Vlaamse regering de Eandis-deal met een Chinees staatsbedrijf herbekijkt, maar zijn collega's blijven voorlopig Oost-Indisch doof. Ondanks een waarschuwing van de Staatsveiligheid lijkt de instap van de Chinezen onafwendbaar.
"Open Vld is hier een spel aan het spelen dat niet gaat over Eandis en dat niet gaat over het belang van de Vlaming. Dit gaat puur over persoonlijk politiek gewin. Ze spelen met vuur en misschien gaan ze zich wel branden."
Een bron dicht bij het Eandis-dossier vat de ergernis samen die momenteel de Vlaamse regering verdeelt. Vlaams minister van Energie Bart Tommelein (Open Vld) zocht gisteren contact met zijn collega-ministers met de vraag om de Eandis-deal te herbekijken, maar die oproep viel op een koude steen. Zij vinden dat Tommelein buiten zijn boekje gaat.
Zowel minister-president Geert Bourgeois (N-VA) als viceminister-presidenten Liesbeth Homans (N-VA) en Hilde Crevits (CD&V) benadrukken de autonomie van de lokale overheden, die aandeelhouder zijn van Eandis en dus beslissingsmacht hebben. "Ik ben niet van plan om schoonmoeder te spelen", zei Crevits daarover gisteren op VTM.
Kar keren
Zo komt Tommelein alleen te staan binnen de regering. Hij was eerst voor de deal, maar keerde onder druk van zijn partij zijn kar en uitte eind vorige week voor het eerst zijn twijfels. Sinds maandagavond voelt hij zich gesteund door een brief van de Staatsveiligheid. Die waarschuwt voor de banden van het Chinese staatsbedrijf State Grid met onder meer het Chinese leger (DM 27/9).
Eandis zelf ziet er desondanks nog steeds geen graten in dat de Chinezen een participatie van 14 procent in de netbeheerder verwerven. Het bedrijf blijft erbij dat de juiste procedure is gevolgd en er voldoende voorwaarden zijn ingebouwd om zowel de privacy van de gebruikers te vrijwaren als de beslissingsmacht van de Chinezen te beperken.
Luc Martens (CD&V), voorzitter van de Vereniging van Steden en Gemeenten (VVSG) en lid van de raad van bestuur van Eandis, vindt de timing van de brief hoogst opmerkelijk. "Ik heb het gevoel dat dit gaat om een georkestreerde actie van tegenstanders van de deal met de Chinezen", zegt hij misnoegd.
Maandag moeten de 239 steden en gemeenten die vertegenwoordigd zijn in Eandis, hun definitieve fiat geven voor de deal op een algemene vergadering. Iedere gemeente bepaalt haar standpunt in de gemeenteraad en de overgrote meerderheid deed dat de afgelopen weken al. De tussenstand stond op 73,6 procent pro. Intussen besliste de gemeenteraad van Mechelen gisterenavond laat om zich te onthouden, terwijl in Kasterlee de goedkeuring herroepen werd naar een onthouding. In Gent moest de beslissing nog vallen.
De kans dat de noodzakelijke meerderheid van 75 procent niet gehaald wordt, is bijzonder klein. Alleen als maandag minder dan de helft van de gemeenten een vertegenwoordiger naar de algemene vergadering stuurt, kan de deal nog afspringen. Het is een piste die circuleert, maar het is bijna onmogelijk om de gemeenten - die bovendien erg tuk zijn op de Chinese geldinbreng - op zo'n korte termijn nog te beïnvloeden.
Hoe dan ook wordt er momenteel achter de schermen zware druk uitgeoefend door zowel het pro- als contrakamp. Bij die laatsten heeft vooral Open Vld veel te verliezen. De liberalen hebben met Bart Tommelein zodanig hoog ingezet dat er compleet gezichtsverlies dreigt. Zeker met het offeren van de vorige energieminister Annemie Turtelboom nog vers in het achterhoofd, een absoluut te vermijden scenario.
2-3