Kuh-pie-yah, zei de kogel
Samuel Kyles stond op de eerste rij toen Martin Luther King op 4 april 1968 werd neergeschoten. 'Ik dacht dat ik een nachtmerrie had', zei hij achteraf, 'maar de nachtmerrie was dat ik klaarwakker was'.
Het gebeurde op het balkon van kamer 306 van het Lorraine Motel in Memphis. De twee dominees hadden binnen een gesprek gevoerd dat Kyles als "predikantenpraat" zou omschrijven.
Toen ze naar buiten kwamen om bij Kyles thuis het avondmaal te gaan gebruiken, weerklonk er plots één enkel schot - hij zou het geluid later als 'kuh-pie-yah' nadoen. De kogel boorde zich door Kings rechterwang naar binnen en richtte inwendig een ware ravage aan. De dominee viel op de grond. "Toen we naar hem keken, was er bloed - zo veel bloed", zei Kyles verbijsterd.
Hij haastte zich de kamer in om een ambulance te bellen. De vrouw van de hoteleigenaar, die de kleine telefooncentrale bediende, was echter in paniek naar buiten gevlucht. Daar kreeg ze van de schrik een hartaanval, waaraan ze enkele dagen later zou bezwijken.
Kyles bedekte het lichaam van King dan maar met een bedsprei. Hij zag dat de das, die hij zelf voor de dominee had uitgekozen, was afgerukt door de pure kracht van het schot. Hij vond nog de tegenwoordigheid van geest om een sigaret van het merk Salem bij het lichaam te verwijderen. Hij wist dat King niet trots was op zijn rookgedrag.
King was naar Memphis gekomen om stakende vuilnismannen een hart onder de riem te steken, een onderdeel van die veel grotere droom waarin niemand nog beoordeeld zou worden op grond van zijn huidskleur. "Je kunt de dromer vermoorden, absoluut", zou Kyles later toegeven. "Maar de droom zelf krijg je niet kapot."
Als predikant en zoon van een predikant was hij al van jongs af aan even overtuigd als King als het op burgerrechten voor zwarten aankwam. Bij zijn geboorte werd hij Samuel gedoopt, maar zijn moeder begon hem Billy te noemen - naar de beroemde evangelist Billy Sunday - toen ze zag hoe hij huisdieren uit de buurt doopte. Ook ging hij voor in begrafenisdiensten voor te vroeg gestorven vogeltjes.
Met het echte predikantenwerk begon Kyles op z'n 17de; Aretha Franklin zei ooit dat haar versie van de gospel 'Never Grow Old' geïnspireerd was door zijn zangstijl.
"In de loop der jaren heeft God mij onthuld waarom ik daarbij aanwezig moest zijn", zei Kyles over de moord. "Kruisigingen hebben getuigen nodig."
King werd maar 39 (hij had voorspeld nooit de 40 te zullen halen), maar de ooggetuige van zijn dood zou liefst 55 jaar onafgebroken blijven prediken. In 2014 ging hij met pensioen.
"Ik zat onlangs nog naar oude foto's te kijken", verzuchtte hij kort voor zijn dood. "We zijn allemaal ouwe knarren geworden - behalve Martin, die blijft eeuwig jong. Maar wat een prijs heeft hij daarvoor moeten betalen."