Het waarom-meisje

"Waarom ik?" Dat is de vraag die ze me vandaag stelt. Een vraag die aan niemand is gericht. Een vraag zonder doel of welgemeende intentie. De belangrijkste wel. Te vaak geminimaliseerd of juist groter gemaakt dan ze werkelijk is. Nooit in evenwicht en dus altijd wankel of broos. In deze vraag liggen de antwoorden waar ze al een tijd op zoek naar is.

Vandaag praat ze heel stil, ingehouden, alsof ze aan haar woorden weinig bestaansrecht durft of kan geven. "Waarom?" Eindelijk hoor ik haar stem, hoor ik haar praten. Eindelijk ook de titel van haar levensboek. Door wie dit is geschreven, daar verschillen we van mening over.

Dat praten, dat is niet altijd zo geweest. Toen ik haar leerde kennen, was ze nauwelijks zichtbaar, een hoopje ellende op de grond. Haar knieën opgetrokken, armen er strak omheen, haar hoofd steeds naar beneden gericht. Nu weet ik dat zij de schaamte in haar blik voor mij wilde verbergen. Maar dat wist ik toen nog niet. Weinig wist ik van haar, wel dat ze het moeilijk had en eigenlijk niet meer wilde leven. Dat ze weg wilde, naar een onbestemde plek, weg van hier om nooit meer te voelen. Weg ook van de indrukken, het geluid, de geuren of de herhaaldelijke beelden. Beelden die zij alleen leek te kennen en zich afspeelden in haar hoofd.

Ze voelde zich als in een nachtmerrie, walging ook, zo een die altijd blijft duren en niet wilde luisteren naar haar innerlijke 'halt'. De horrorfilm waar iedereen over praat, maar niemand in mee wil spelen. Lange mouwen en broekspijpen verborgen toen al het snijden of de littekens van haar allesoverspoelende verdriet.

In het begin kwam mijn waarom-meisje terecht bij een vrouw, een eerste vangnet na de feiten. Deze vrouw had goede bedoelingen, ze was empathisch ook, maar te vaak stimuleerde zij de pauzeknop. Verwarring bracht dit voor het meisje mee: waarom heeft iemand een pauzeknop nodig en betekent dat dan ook dat haar beelden nooit kunnen worden stopgezet? Een gruwelverhaal zonder einde zag het waarom-meisje niet zitten. Daar zijn haar beelden te talrijk voor. Beelden van de dader, de avond, haar kleding en de spin op de grond. Beelden van angst, van niet te kunnen roepen, van weerloosheid, zich niet kunnen verzetten of ver weg vluchten van die plek. En de geluiden van de auto's op straat, feestende jongeren of een toestel dat in de verte lijkt af te gaan. Dat er een hand over haar mond was die haar ingehouden schreeuw tot zwijgen bracht. Dat er een dreigende fluistering in zijn stem te horen was, dat ze pijn had door wat hij deed en dat zijn gewicht een ontsnapping onmogelijk maakte.

"Ik, ik, ik." Het zijn de enige woorden in haar hoofd. En die verdomde waarom-vraag die een verwerking halt toeroept. "Waarom ik?"

Terugkeren naar het begin. Het begin van een avond met jarenlange kwetsuren als gevolg. Een avond ook, waarover je met niemand wilt praten, omdat je vreest of zeker bent dat niemand de details daarvan wenst te horen.

Gaf zij hem de verkeerde signalen of was het iets in haar gedrag? Heeft hij de signalen verkeerd geïnterpreteerd en heeft zij daardoor alles uitgelokt? Lag het aan haar kleding, te uitdagend misschien? En was het daarom dat hij op het einde zei: "Dit is je eigen schuld. En wie zal je geloven?"

Vandaag zitten we samen op de grond. Zij met een blik vol angst en onophoudelijke tranen die zich een weg over haar wangen zoeken. "Of ze dood mag?" Dat vraagt ze me telkens weer. "Of ik haar de toestemming wil of kan geven?" Ik zit naast haar en laat voldoende afstand tussen ons in. De stilte is voelbaar in mijn ruimte, tijdens sommige gesprekken is dit een welgekomen vriend.

Even schud ik met mijn hoofd. Dat ik haar nooit die toestemming kan geven. Dat ik me bewust ben van de angst die zij voelt en de bijhorende beelden in haar hoofd. Dat het normaal is hoe zij zich voelt en dat ook een nachtmerrie steeds een einde kent. "Waarom, waarom heeft hij mij dit aangedaan?" Haar blik richt ze naar binnen. Deze woorden zijn niet voor vandaag of voor mij bedoeld. "Waarom ik?"

Even kijkt ze me aan. Enkel het geluid van de stift op papier is te horen, als zij deze vraag voor zichzelf bestaansrecht geeft.