"Amerikaanse leger en CIA begingen mogelijk oorlogsmisdaden in Afghanistan"

"Het ziet ernaar uit dat militairen van het Amerikaanse leger in Afghanistan in de periode tussen 1 mei 2003 en 31 december 2014 zeker 61 gevangenen onderworpen hebben aan folteringen en ruwe behandelingen of hun eerbaarheid hebben aangetast", aldus het rapport van hoofdaanklager Fatou Bensouda dat gisteren werd vrijgegeven.

Nog volgens het rapport zouden CIA-agenten zeker 27 gevangenen in Afghanistan, Polen, Roemenië en Litouwen slecht behandeld hebben tussen december 2002 en maart 2008. Ook hier zou het gaan om foltering, wrede behandeling en wandaden tegen de persoonlijke eerbaarheid, maar ook over verkrachting.

Het Internationaal Strafhof gaat nu zo snel mogelijk beslissen of het de toestemming zal vragen voor een grootschalig onderzoek naar wat er precies gebeurd is in Afghanistan. Het zou overigens de eerste keer zijn dat het ICC zijn domein verlegt naar Azië. Alle zaken tot nog toe gingen over misdaden begaan in Afrika.

Overigens wordt in het rapport ook gewag gemaakt van misdaden begaan door de taliban en de Afghaanse regering. Zo zouden de taliban en aanverwante groepen duizenden mensen gedood hebben. De fundamentalistische moslimstrijders worden ook verdacht van oorlogsmisdaden als moord, het inzetten van kindsoldaten en het aanvallen van burgers en humanitair personeel.

Volgens een woordvoerder van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken zou zo'n onderzoek "gerechtvaardigd, noch gepast" zijn.

"De VS houdt zich strikt aan het oorlogsrecht. We hebben in eigen land een degelijk systeem om dergelijke zaken te onderzoeken en de aansprakelijkheid te bepalen dat meer dan aangepast is aan de internationale normen", aldus woordvoerster Elizabeth Trudeau. De woordvoerder van het Pentagon zei dan weer dat zijn departement wacht op meer informatie vooraleer commentaar te geven.

Het Internationaal Strafhof in Den Haag werd in 2002 opgericht en is de eerste permanente rechtbank ter wereld die oorlogsmisdaden, misdaden tegen de mensheid en volkerenmoorden behandelt. Meer dan 120 landen zijn lid van de rechtbank. De VS, Rusland en China zijn daar niet bij.

Voormalig Amerikaans president Bill Clinton tekende in 2000 in Rome wel het verdrag voor de oprichting van het hof, maar zijn opvolger George W. Bush weigerde het daarna te ratificeren omdat hij vreesde dat Amerikanen onterecht en uit politieke overwegingen zouden worden vervolgd.

Na de aanslagen van 11 september 2001 keurde het Amerikaanse Congres onder president Bush het gebruik van waterboarding (het simuleren van verdrinking om verdachten tot bekentenissen te doen overgaan , red.) en andere zogenoemde geavanceerde ondervragingsmethoden goed. De tactiek werd pas in 2009, bij het aantreden van Barack Obama in de Oval Office, bij wet afgeschaft.

Mogelijk verandert dat in de nabije toekomst opnieuw. De gekozen president Donald Trump suggereerde tijdens zijn verkiezingscampagne meermaals dat hij de wetgeving wil herzien omdat ze de VS zou opzadelen met een strategisch nadeel ten aanzien van IS.