Iran dreigt olietoevoer naar Westen af te sluiten
De Iraanse marine oefent opzichtig met haar vloot nabij de Straat van Hormuz. Deze cruciale scheepsruimte voor olie- en gastankers is volgens de Iraanse marinecommandant eenvoudig af te sluiten. Dat zei hij een dag nadat vicepresident Mohammed Reza Rachim had gedreigd de Straat af te sluiten als het Westen zijn land met sancties treft.
"De Straat afsluiten is heel eenvoudig", zei schout-bij-nacht Habibollah Sayyari woensdag op een persconferentie. Verwijzend naar een Iraanse zegswijze: "het is eenvoudiger dan een glas water drinken". Sayyari geeft deze week leiding aan een omvangrijke marineoefening onder de naam Velayat 90. Onderzeeërs, marineschepen, vliegtuigen en kustbatterijen met antischeepsraketten oefenen tien dagen met elkaar in internationale wateren van de Straat van Hormuz tot de Golf van Aden.
De marineoefening die maandag begon, is bedoeld als waarschuwing tegen het Westen. Die bereidt sancties tegen Iran voor, als reactie op een rapport van het VN-atoomagentschap waarin de Iraanse voorbereidingen worden beschreven om een kernwapen te bouwen. "Geen druppel olie zal de Straat van Hormuz passeren", dreigde Rachim. De olieprijs steeg in eerste instantie tot 109 dollar per vat, maar daalde woensdag weer na kalmerende reacties van defensiedeskundigen en de Amerikaanse Vijfde Vloot.
Guerrillatactieken
De Iraanse vloot is niet in staat om de Straat voor langere termijn dicht te houden, stellen deskundigen. Het land beschikt weliswaar over fregatten en kleine patrouilleschepen met geleide raketten, over raketbatterijen op strategisch gelegen eilandjes in de Straat van Hormuz, en over straaljagers; maar die wapens zijn op termijn kansloos tegen de modernere middelen van de VS en de Golfstaten in de regio. In eerste instantie kan Iran wel met guerrillatactieken het scheepvaartverkeer stilleggen. De Straat is slechts 50 kilometer breed, met twee zeestraten van een paar kilometer breedte.
Die zijn makkelijk af te sluiten door zeemijnen te leggen. De Iraanse marine oefent daar deze week op en geeft na afloop persconferenties aan de internationale pers. De Iraniërs beschikken ook over drie onderzeeërs van Russische makelij van de zogeheten Kilo-klasse. Deze diesel-aangedreven vaartuigen zijn moeilijk te vinden en kunnen het gebied bestrijken met torpedo's. Een nieuwe type werd deze week afgeschoten, meldde de schout-bij-nacht.
Iran heeft afgelopen tien jaar flink geïnvesteerd in zijn marine.
De Amerikaanse Vijfde Vloot waarschuwde woensdag geen verstoring van scheepsbewegingen in de Straat van Hormuz te zullen accepteren. "De vrije doorgang van goederen en diensten is essentieel voor de welvaart in de regio en in de wereld", zei de vlootwoordvoerder die in Bahrein is gestationeerd.
De Vijfde Vloot bestaat uit een tiental schepen en onderzeeërs, waaronder een vliegdekschip, een amfibische aanvalsgroep en helikopterlandingschepen.
Ook de Golfstaten hebben afgelopen jaren hun marine versterkt. In de jaren tachtig beschoot Iran al olietankers in de Straat. Toen liep ook een Amerikaans fregat op een Iraanse mijn, waarna de Amerikanen twee olieplatforms en een Iraans marineschip vernietigden. De meeste Golfstaten beschikken over modernere vliegtuigen en schepen dan Iran. Zo kocht Saoedi-Arabië Franse en Amerikaanse schepen en helikopters om onderzeeërs op te sporen en mijnen te ruimen.
Alternatieve routes door de woestijn, via een pijpleiding naar de Golf van Oman en naar Libanon, zijn in aanbouw. Voorlopig stroomt bijna een vijfde van alle olie in de wereld nog door de Straat van Hormuz.