Scarlett Johansson: geen storm in een glas water
Ongewild heeft steractrice Scarlett Johansson de boycot bevorderd van Israëlische producten die op de bezette Westoever worden gemaakt. Dankzij haar weet de hele wereld plots dat een fabrikant van hippe bruiswatertoestellen in een Joodse nederzetting gevestigd is.
Het hek raakte van de dam toen de Hollywoodster vorige maand afzag van haar titel van Oxfam-ambassadrice. Dat móest 'ScarJo' nadat duidelijk werd dat SodaStream, een Israëlisch bedrijf dat toestellen vervaardigt om thuis bruiswater mee te maken, zijn grootste fabriek in Maale Adoemim heeft, pal op de bezette Westelijke Jordaanoever. De actrice is het nieuwste campagnegezicht voor SodaStream.
"Het werk dat Johansson voor SodaStream verricht is niet verenigbaar met Oxfam", zei de Britse ngo in een communiqué. Johansson (30), een celeb dankzij prenten als Girl with a Pearl Earring en Lost in Translation, reisde voor Oxfam acht jaar lang de wereld rond om aandacht te vragen voor honger en armoede.
Oxfam had deze hete aardappel liever discreet afgehandeld, maar de globale pro-Palestijnse campagne Boycott, Divestment and Sanctions (BDS), bond de kat de bel aan.
"Oxfam heeft een ethische fout begaan door Johansson niet weg te sturen voor haar flagrante medeplichtigheid aan het verbloemen van de Israëlische schendingen van het internationaal recht," fulmineert Omar Barghouti, de initiatiefnemer van BDS.
Israël wil BDS als een groep anti-Israëlische heethoofden afdoen, maar vangt bot. Geruggensteund door een opiniestuk in The New York Times stuwde Barghouti de zaak in een mum van tijd naar de mainstream. Ook Financial Times gaf Johansson een veeg uit de pan. "Zij stelt dat SodaStream een brug naar vrede kan zijn tussen Israël en Palestina," schrijft de krant in een editoriaal. "Dat is naïef, even naïef als het feit dat zij deze controverse vermengt met de rel over BDS."
Desinvesteringen
Anders gezegd: los van het radicalisme dat BDS wordt toegeschreven (sommige Palestijnen noemen Johansson al een 'oorlogsmisdadiger'), heeft de groep een punt: door voor SodaStream te werken, en dat blijft ze kennelijk doen, keurt de actrice de bezetting goed. "Bruggen naar vrede bouw je niet op het land van een ander volk zonder dat het daarmee toegestemd heeft", besluit Financial Times.
De internationale gemeenschap lijkt al een tijd in de stemming voor een boycot: tot woede van Israël waarschuwde VS-minister van Buitenlandse Zaken John Kerry daar onlangs in München al voor. Kerry is een van de hoofdrolspelers in de lopende onderhandelingen om een tweestatenregeling te vinden voor Palestijnen en Israëli's. Meerdere Europese pensioenfondsen, een Noors, een Deens en een Nederlands, trekken intussen hun investeringen terug uit Israëlische banken die in nederzettingen actief zijn.
Goed voor het milieu
Via Johansson had SodaStream zich als een toonbeeld van corporate responsibility willen opwerpen: bruiswater drink je niet langer uit milieu-onvriendelijke plasticflessen, je maakt het thuis dankzij SodaStream. Bovendien: in Maale Adoemim zijn 500 Palestijnen aan de slag die een hoger maandloon opstrijken dan wat ze elders zouden krijgen. In de fabriek werken moslims, christenen en Joden harmonisch samen, rondom een universele materie als water nog wel.
Onder Israëlische zakenlieden groeit alvast de onrust over een mogelijke boycot. Met de slogan Bibi, ata iachol ('Bibi, jij kunt het') vragen ze premier Netanyahu zich constructief op te stellen in de richting van de tweestatenoplossing. Op de beurs heeft het aandeel van SodaStream intussen een forse duik gemaakt.