Verlieslatend bijberoep kan goud waard zijn

Het aantal zelfstandigen in bijberoep in ons land zit in de lift. De cijfers van de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid voor Zelfstandigen (RSVZ) geven het aan: bijna 206.000 in 2009, vijf jaar later 234.000. Vaak zijn het mensen die een zaak starten om te zien of ze er een volwaardig beroep van kunnen maken. Of die er iets bijdoen, voor het plezier en/of extra inkomsten.

Maar er zijn er ook die doelbewust een zaak opstarten in bijberoep om dure inkopen in te brengen als beroepskosten. Door die dure inkopen kunnen ze verlies maken in bijberoep. Het voordeel: die verliezen kunnen ze aftrekken van hun personenbelasting, zodat ze de fiscus minder moeten betalen. Met andere woorden: een verlieslatend bijberoep brengt geld op.

Neem thuiskoks, een categorie van bijberoep die de jongste jaren behoorlijk populair is. Een thuiskok kan een keuken van 50.000 euro kopen en die enkele jaren lang inbrengen als beroepskosten. Als de kosten groter zijn dan de winst die hij als thuiskok maakt, kan hij dat verlies - ook jarenlang - aftrekken van zijn personenbelasting.

Een anonieme belastinginspecteur: "Concreet: als iemand in één jaar tijd 2.000 euro verlies maakt in bijberoep, dan trek hij dat bedrag af van zijn personenbelasting. Met een belastingvoet van om en bij de 50 procent moet hij dus 1.000 euro minder belasting betalen. De fiscus past dus de helft van het verlies bij." Anders gezegd: de fiscus betaalt de keuken van de thuiskok mee.

Een populaire activiteit, al zijn er geen statistieken over de groep die onterecht onkosten inbrengt. "Alle aangegeven beroepskosten worden nagekeken. Als ze ten onrechte als beroepskosten zijn beschouwd, worden ze verworpen", zegt Francis Adyns, woordvoerder van de FOD Financiën. "Er zijn geen aparte statistieken over de belastingsupplementen inzake personenbelasting afkomstig uit het verwerpen van onterechte beroepskosten."

Voor de fiscus is het onbegonnen werk om belastingplichtigen met een bijberoep te gaan controleren, zegt de belastinginspecteur. "Het gaat niet om grote fraude. Het gaat eerder om een heel rekbare interpretatie van het fiscaal systeem. Voor bedragen van 3.000 of 4.000 euro per jaar komen er geen systematische controles. Al gaat het wel om iets wat vele duizenden Belgen doen, voor alle duidelijkheid."

Niet de moeite

De kans op controle door de fiscus is dus heel klein. En zelfs als er een controle komt, dan kan de belastingplichtige argumenteren dat hij oprecht de bedoeling heeft om van zijn bijberoep een winstgevende activiteit te maken. "Zeker in de eerste jaren kan een belastinginspecteur daar weinig tegenin brengen. Veel zelfstandigen maken in het begin effectief verlies, het is dus een plausibel argument. Mede daardoor loont het voor de inspectie niet echt de moeite om er achteraan te gaan", zegt de belastinginspecteur.

"Pas na pakweg drie, vier jaar van verliezen zou je kunnen zeggen dat een bijberoep meer een hobby is dan een echt beroep. Maar dat is geen regel. In de meeste gevallen kunnen mensen daar jaren mee doorgaan. Het is ook iets wat zich mondeling verspreidt. Als iemand er jarenlang in slaagt in bijberoep verliezen in te brengen, dan vertelt hij dat vaak voort aan mensen die een soortgelijke activiteit hebben. Op die manier neemt het fenomeen toe."

Bijkomend voordeel in het hele verhaal: wie met zijn bijberoep minder dan 1.423 euro per jaar verdient, hoeft geen sociale bijdragen te betalen. En wie zijn winst onder 15.000 euro per jaar houdt, moet zijn klanten ook geen btw aanrekenen.