Antwerpen moet slikken en zwijgen

Het Oosterweeldossier kent een lange geschiedenis van strijd tussen het Vlaamse Gewest en Antwerpen over wie de krijtlijnen mag bepalen voor het project. Op cruciale momenten trok de stad daarbij telkens weer aan het kortste eind. Haar eigen globale structuurplan van 1993 mocht niet als uitgangspunt dienen bij de opmaak van het Masterplan Mobiliteit Antwerpen van de Vlaamse overheid. Een mobiliteitsstudie voor het stadsgewest Antwerpen werd in 2001 vroegtijdig stopgezet en vervangen door dat Masterplan. De afsprakennota van 1998, waarin werd bepaald dat zowel het Eilandje als het groengebied Noordkasteel gevrijwaard zouden blijven, werd een jaar later ongedaan gemaakt door de Vlaamse regering. In 2006 herschreef de stad Antwerpen onder druk van de Vlaamse regering haar nieuwe structuurplan op maat van de Lange Wapper.Voor Antwerpen was het telkens slikken en zwijgen. Brussel tolereerde alleen het eigen denkkader. Om die reden ook werd in 2006 het alternatieve tunneltracé van stRaten-generaal weggeschreven bij de opmaak van het milieueffectenrapport.De ommekeer kwam er in maart van dit jaar. Uit onafhankelijk onderzoek bleek dat dit tunneltracé technisch haalbaar was, en bovendien gunstiger voor de leefkwaliteit in de stad. Daarop besliste het college van de stad Antwerpen om bijkomend onderzoek te bestellen over een verdere uitwerking van het alternatieve tracé. De vervolgstudie wees uit dat dat alternatieve Arup/Sum-tracé technisch en financieel haalbaar was.Intussen had de vzw Ademloos een volksraadpleging afgedwongen over de Lange Wapper. Samen met stRaten-generaal vroeg de vzw om bij die raadpleging nu ook een vraag over het tunnelalternatief voor te leggen. Antwerps burgemeester Patrick Janssens was eveneens voorstander van een dubbele vraagstelling. Een college dat een studie bestelt waaruit blijkt dat een alternatief valabel is, moet dat alternatief ook durven voorleggen aan zijn bevolking.Maar toen stond Brussel weer op. Minister-president Kris Peeters vroeg aan de burgemeester om slechts éen vraag voor te leggen. Voor de zoveelste keer wilde Brussel de krijtlijnen van het debat bepalen, met als finaliteit mogelijke alternatieven buiten beeld te houden. Wie erin slaagt om een vraag over een tunnelalternatief van het stemformulier te houden, slaagt er immers ook in om de indruk te wekken dat er geen alternatief voorhanden is. De leugen zit dan al half in de vraagstelling ingebakken.Ook de manier waarop de minister-president zijn dictaat juridisch beargumenteerde is onacceptabel. In De Morgen van 5 september zei hij hierover dit: ‘De actiecomités hebben met 60.000 handtekeningen zelf een volksraadpleging over een welbepaalde vraag afgedwongen. Over de formulering is een advies van het Adviescomité voor Volksraadpleging gekomen. Dan kun je niet zomaar aan de vraagstelling gaan morrelen’. Dit laatste is manifest onwaar. De Adviescomissie voor Volksraadpleging (VAV) is zelf vragende partij voor een actualisering van de vraag. Op 23 maart 2009 bracht de Adviescommissie dit advies uit over de door vzw Ademloos voorgelegde vraag: ‘De VAV vraagt zich af of de vraag, zoals ze in september 2008 is geformuleerd, nog wel actueel en relevant is gelet op de recente ontwikkelingen in het dossier’. De Adviescommissie was dus van oordeel dat de vraag diende aangepast door de Antwerpse gemeenteraad. Volgens het gemeentedecreet (artikel 207) mag de gemeenteraad meerdere vragen voorleggen bij een volksraadpleging. Om politieke redenen heeft de gemeenteraad dat uiteindelijk niet gedaan.Door de Antwerpenaar geen referendumvraag over een tunnelalternatief te gunnen, trapte minister-president stRaten-generaal twee keer op de ziel. Een keer door zijn politiserende omgang met het instrument volksraadpleging. En een keer omdat hij de tegenstanders van het BAM-tracé geen positieve stem gunt pro een alternatief waar stRaten-generaal intussen al volle vier jaar strijd voor levert.Je zou er als middenveldorganisatie die ijvert voor meer participatieve democratie stilaan de brui aan geven, bij zo veel politieke middenvinger.