Hoge prijs voor goedkope tank
Met een gemiddelde pompkorting van 13 cent is het Russische Lukoil veruit de goedkoopste tankoptie. Maar er hangt wel een donker kantje aan. 'De oliebaronnen van Lukoil voelen zich ongenaakbaar.'
De Russen komen. Deze keer niet onder rode vlag, maar via de oliepomp. Lukoil, de grootste privé-oliegroep van Rusland, stortte zich in 2008 op de Belgische markt met de overname van 156 Jettankstations.
Sindsdien gooit het alles in de strijd om de Belgische harten te veroveren. De strategie is simpel: altijd de goedkoopste zijn. Daarnaast wordt het imago als prijsbreker in de verf gezet door op te vallen met promotie-acties zoals Lucky Donderdag, waarop extra kortingen verkrijgbaar zijn. "Onze strategie focust op scherpe prijzen en rendabele, efficiënte stations. We mikken op klanten die waar voor hun geld willen", zegt topman Bulat Sabaev.
Het succesverhaal van Lukoil is het levenswerk van multimiljardair Vagit Alekperov (62), die als achttienjarige knaap met zijn vader aan de slag ging in de boorputten van Bakoe, Azerbeidzjan. De overlevering wil dat hij ooit aan een gewisse dood ontsnapte toen hij door een ontploffing op een boorplatform in zee werd gekatapulteerd. Ervaring die goed van pas kwam toen hij later als olie-ingenieur naar Siberië trok, waar hij carrière maakt en opkomt voor het welzijn van de arbeiders. Een huzarenstuk dat zelfs de aandacht trok van Mikhail Gorbatsjov.
Nadat Boris Jeltsin het in 1993 mogelijk maakte om overheidsbedrijven te privatiseren, kwam Alekperov aan het hoofd van Lukoil. De multimiljardair bouwde het bedrijf de voorbije twee decennia uit tot een grootmacht in de oliesector.
Zo heeft Lukoil een paar diepe zakken. In 2011 genereerde het bedrijf een operationele kasstroom van zowat 15 miljard dollar. Leonid Fedun, rechterhand van stichter en Alekperov, legde in 2003 meer dan 70 miljoen dollar op tafel voor voetbalclub Spartak Moskou. Fedun betaalt ook de bouw van het nieuw stadium voor Spartak, dat dit jaar wordt afgewerkt. Het stadion wordt allicht het decor van de WK-openingsmatch in 2018.
Lekken
Maar de Russen lopen niet bepaald hoog op met het principe van corporate responsibility. Zo is de kans reëel dat uw olie afkomstig is uit het Pechora-bekken in Noord-Rusland. Daar zijn de olieputten onderling verbonden met een netwerk van ondergrondse pijpen. "Lukoil investeert liever in nieuwe oliebronnen dan in het onderhoud van die geroeste pijpen", zegt Joeri Thijs van Greenpeace. In april meldde de Russische staatstelevisie dat minstens 2.200 ton olie was weggelekt uit een boorgat van Lukoil. "Een gigantische aderlating, maar de boorputten zijn zo rijk dat ze ondanks de lekken winstgevend blijven", aldus Thijs.
Uit een onderzoek van Greenpeace blijkt dat er jaarlijks 5 miljoen ton ruwe olie in de Russische olievelden lekt. "Dat is zeven keer zoveel als bij de ramp met de Deepwater Horizon in de Golf van Mexico", zegt Thijs. "Bovendien vloeit een tiende daarvan via de Russische rivieren naar het Russische Noordpoolgebied." Op basis van satellietbeelden ontdekte de milieuorganisatie eerder al tientallen lekken in de olievelden rond de stad Oesinsk. Honderden vierkante meter aan toendra en rivieren worden bedekt door een zwarte brij.
Lukoil zelf laat het niet aan zijn hart komen. De toekomst van de oliegigant ziet er dan ook rooskleurig uit: vanaf 2013 gaat het bedrijf allicht van start met het oppompen van olie in Irak. De oliemaatschappij gaat er West-Qurna exploiteren, een rijk olieveld ten westen van Basra. Een investering die op termijn kan oplopen tot 30 miljard dollar. De moeite waard, vindt Lukoil, want daarmee zouden dagelijks 800.000 tot 1 miljoen vaten olie naar boven kunnen worden gehaald.
Daarnaast prijkt het logo van Lukoil binnenkort op 19 nieuwe Belgische tankstations. "Dat zal het aantal stations op 182 brengen", zegt Els Ruysen van Lukoil België. Ook snijdt Lukoil voor het eerst de Nederlandse markt aan.
Een logische beslissing die past in de verticale integratie die Alekperov hoog in het vaandel draagt. "We willen alles controleren: van oliebron tot pompstation", zegt Ruysen. "Vorig jaar hebben we een participatie gekocht in een olieraffinaderij in Zeeland. Met andere woorden: hoe groter de afzetmarkt in de lage landen, hoe winstgevender onze raffinaderij."