Kazakhgate: de rol van Frankrijk in de B-film
De onderzoekscommissie-Kazakhgate komt steeds dichter bij de kern. Frankrijk heeft wel degelijk inspanningen geleverd om Patokh Chodiev uit de rechtbank te houden. 'Het was gunstig voor onze zakenbelangen.'
Een belangrijke levering van Franse helikopters aan Kazachstan, een malafide zakenman die zijn straf wil ontlopen en een Belgische senator zijn politieke invloed aanwendt om dat te regelen. De ingrediënten van een matige B-film? Neen, we hebben het over Kazakhgate.
De parlementaire onderzoekscommissie probeert uit te pluizen welke rol Armand De Decker (de senator) heeft gespeeld in het tot stand komen van de afkoopwet in ons land. Patokh Chodiev (de malafide zakenman) kon er als een van de eersten gebruik van maken en zo zijn proces ontwijken.
Handelde Armand De Decker (MR) in opdracht van het Elysée om zo een helikopterdeal uit de brand te slepen? Gisteren gaf Claude Guéant toe dat Frankrijk een actieve rol wilde spelen om Chodiev uit de penarie te helpen. Guéant was jarenlang een nauwe medewerker van toenmalig Frans president Nicolas Sarkozy en werd in 2011 minister van Binnenlandse Zaken.
"Dat Chodiev via de afkoopwet geen strafzaak heeft moeten ondergaan, is een goede zaak geweest voor Frankrijk", vertelde Guéant in de onderzoekscommissie. "Dat is een eenvoudige, objectieve vaststelling."
Hij legde uit hoe eind 2009 de diplomatieke diensten een economische missie naar Kazachstan voorbereidden. Toen heeft Frankrijk van Kazachstan de vraag gekregen om iets te doen voor Chodiev en twee andere louche zakenpartners. De Kazachse president, Noersoeltan Nazarbajev, is een persoonlijke vriend van de drie. "Om onze zakenbelangen te vrijwaren, was het goed voor Frankrijk dat daar een oplossing kwam", zei Guéant.
Het Elysée had daarom een team samengesteld om de zaak op te volgen. Dat team nam contact op met Cathérine Degoul en Armand De Decker. Zij zouden optreden als advocaten voor de steenrijke zakenman voor het hangende proces in ons land.
'Geen contact met ministers'
De Fransman kwam dan wel uit de kast, voor de rest probeerde hij de zaken zoveel mogelijk te minimaliseren. Zo wilde hij niet bevestigen of er een rechtstreekse link was met de helikopterdeal die Frankrijk en Kazachstan niet veel later sloten. Tegelijk bleef hij erop hameren dat het Elysée geen enkele rol heeft gehad bij de totstandkoming van de afkoopwet in ons land. "We hebben Chodiev enkel aan advocaten geholpen", herhaalde hij verschillende keren.
Ook ging Guéant niet echt in op de contacten die hij heeft gehad met De Decker. Er is nochtans correspondentie aan zijn adres opgedoken waarin De Decker wordt gefeliciteerd met de politieke invloed die hij heeft uitgeoefend in het dossier, onder meer op MR-minister Didier Reynders. "Het is niet omdat die nota's aan mij waren gericht dat ik ze ook zelf gelezen heb", zei Guéant ontwijkend. Hij voegde er wel aan toe dat hij in die periode "nooit, op geen enkel moment" contact heeft gehad met de Belgische ministers over de materie.
'Gaten' in het geheugen
En dan is er nog een handgeschreven briefje uit de zomer van 2011. Daarin drong Guéant er bij een vertrouweling van Chodiev op aan dat de uitbetaling van de erelonen aan de advocaten snel zou gebeuren. Want per slot van rekening had Armand De Decker "uitstekend werk" verricht, "ten dienste van de Franse staat", zo schreef hij.
Toen hij gisteren met dat briefje werd geconfronteerd, kon hij niet anders dan de rol van het Elysée toegeven. Maar voluit ging hij dus niet. Bij de scherpe vragen draaide hij om de kwestie heen of liet zijn geheugen hem in de steek. "De gaten in uw herinneringen komen u wel erg goed uit", zei Ecolo-parlementslid Georges Gilkinet.
Morgen zet de commissie haar werk verder. Dan komen enkele kabinetsmedewerkers van de toenmalige regering getuigen. Onder meer het kabinet-Reynders en dat van toenmalig premier Yves Leterme waren nauw betrokken bij het schrijven van de afkoopwet.