'Ik probeer mezelf nog elke dag te verrassen, en Bach kan dat'
De wereldbroemde Nederlandse cellist Pieter Wispelwey (52) doet een ware tour de force. Op 31 mei voert hij alle zes cellosuites van Johann Sebastian Bach uit in Leuven. Goed voor bijna 2,5 uur muziek.
Herinnert u zich de eerste keer dat u de cellosuites van Bach hoorde?
"Mijn vader speelde in een strijkkwartet, dus ben ik al erg jong vertrouwd geraakt met klassieke muziek. Maar ik zal een jaar of negen geweest zijn wanneer ik mijn eerste cellosuite hoorde. Dat heeft toen nog geen onuitwisbare indruk nagelaten. Pas toen ik ze als tiener in de Amsterdamse Waalse Kerk alle zes achter elkaar heb gehoord, verdeeld over twee avonden, heb ik er een week niet van geslapen.
"Ik was er totaal door betoverd. Zo'n mooi geluid, gespeeld door één speler, op zo'n eenvoudig instrument. Bovendien valt er een heel universum te ontdekken, iets wat niet woordelijk is te volgen. Vijftien jaar later heb ik ze zelf alle zes voor het eerst na elkaar gespeeld, in diezelfde Waalse Kerk."
Intussen hebt u de cellosuites al zo'n duizend keer gespeeld. Raakt u ze nooit beu?
"Nee, het is net als eten en drinken. Je mag dan nog de lekkerste maaltijd van je leven hebben gegeten, de dag erop ben je opnieuw hongerig. Het blijft heerlijk om die cellosuites te spelen, ik ben eraan verslingerd. Op een goede dag speel ik zes uur muziek in mijn studeerkamer. In een week tijd heb ik alle 36 delen van de cellosuites aangeraakt, want ik hou ze graag vers. Al speel ik ze thuis nooit in een keer."
Hoe houdt u de suites interessant?
"Eigenlijk is elke uitvoering anders. Alsof je gaat zeilen en afhankelijk wordt van de wind. Van tevoren kun je geen weersvoorspelling doen. De wind kun je niet programmeren, je moet altijd alert blijven. Als muzikant moet je reageren op de ruimte, de akoestiek, het publiek. Het is een interactie zonder woorden. Ik voel wanneer er intens wordt geluisterd. Dat geeft me de drang om nog beter mijn best te doen.
"Toch bepaalt vooral de akoestiek welke richting ik uitga. Die inspireert mij, heeft invloed op de sfeer en details van timing en karakterisering. En dat heeft weer consequenties voor het volgende deel. Pas op het moment dat de stok de snaar raakt, worden de beslissingen genomen. Ik probeer mezelf nog elke keer te verrassen, en Bach kan dat."
Al drie opnames van de cellosuites hebt u gemaakt. Is er een verschil te horen?
"Elke keer wordt het persoonlijker. Mijn eerste opname dateert van 1990, de laatste van 2012. Ik zou er in totaal zeven willen doen, zodat ik er in de herfst van mijn carrière nog drie uit kan krijgen. Al is dat niet concreet."
Intussen bent u bezig met de opnames van alle duo's van Schubert en Brahms.
"Klopt, die komen uit bij het Mechelse label Evil Penguin, die ook de laatste opname van de suites hebben uitgegeven. Dit is het grootste opnameproject van mijn carrière, ik doe het samen met pianist Paolo Giacometti doe. Vooral omdat de kamerduo's van Schubert en Brahms eigenlijk niet voor cello bedoeld zijn. Het is een feest. Zelden heb ik zoveel toewijding ervaren in zo'n project als nu in België."
Pieter Wispelwey speelt op 31 mei om 18.30 uur in de Sint-Geertruikerk, Leuven. www.conventomusic.be
Phantasie, de eerste cd in de zesdelige reeks Complete Duos, is uitgegeven bij EPR-Classic.