Op weg naar eengemaakt rekeningrijden in Europa
De Europese Commissie wil dat de lidstaten één systeem hanteren voor het rekeningrijden. Nu zijn er te veel parallelle systemen, waardoor er geen sprake is van een coherente Europese mobiliteitsaanpak. Het milieu betaalt die factuur.
Wie door Europa reist, merkt het aan den lijve. In Frankrijk betaal je de befaamde péage, in Duitsland is er de LKW MAUT, en Italië of Spanje hebben ook weer hun eigen betaalsystemen. Nadat eerder al de vrachtwagens de factuur kregen opgelegd, groeit steeds meer een consensus richting rekeningrijden voor alle automobilisten.
De EU-landen hebben afgesproken dat het vervoer in 2050 60 procent schoner moet zijn in vergelijking met 1990. In een nota van de Europese Commissie van deze zomer wordt een lans gebroken om daartoe in alle lidstaten een kilometerheffing in te voeren. De befaamde nota 'Toelichting bij COM(2016)501 - Europese strategie voor emissiearme mobiliteit' werd eind juli besproken binnen de commissie Transport.
De Nederlandse krant De Telegraaf zette dat gisteren op zijn voorpagina, waarna - vooral in Nederland - de poppetjes aan het dansen gingen. Feit en fictie werden door elkaar gehaald. Feit is dat Europa voorstander is van rekeningrijden om de milieudoelstellingen te halen. Fictie is dat ze de lidstaten verplicht om dat rekeningrijden in te voeren. "Daarvoor heeft Europa de bevoegdheid niet", zegt parlementslid Kathleen Van Brempt (s.pa). "Ze kan het alleen aanbevelen in een communicatie."
Ook CD&V-parlementslid Ivo Belet schrikt van de commotie in de Nederlandse media. "De befaamde nota is niets meer dan een mededeling naar aanloop van een wetgevende constructie", zegt hij. "Maar die wet slaat helemaal niet op een verplichting voor het invoeren van rekeningrijden in de lidstaten. Dat komt Europa niet toe. Het enige wat de nota daarover stelt, is dat er binnen Europa beter één uniform systeem ontwikkeld zou worden, waardoor er geen verschillende systemen meer naast elkaar zouden bestaan. Zo kan vermeden worden dat dezelfde wagen met een apart Frans, Belgisch en Nederlands systeem uitgerust moet zijn. Niks meer, niks minder."
Gekoppeld aan groene investeringen
Rekeningrijden is volgens specialisten een geijkte manier om de uitstoot van vervuilende stoffen terug te dringen. Vorig jaar nog was er een rapport van de OESO, die denkt dat betalen per gereden kilometer een efficiënte manier is daartoe.
Terwijl het vrachtwagen- en spoorwegvervoer op EU-niveau al wordt belast, is er nog ruimte voor maatregelen op nationaal en plaatselijk niveau ten aanzien van het personenvervoer, aldus Europa. Deze heffingen moeten de bestaande belastingen op motorbrandstoffen aanvullen.
De nota zegt letterlijk dat er ruimte is "voor maatregelen op nationaal en plaatselijk niveau".
Vlaams minister van Mobiliteit Ben Weyts (N-VA) is al langer voorstander van rekeningrijden, maar liet herhaaldelijk verstaan dat de invoering ervan niet onder de huidige regering zal gebeuren. De sp.a was lange tijd tegen een systeem van rekeningrijden. Maar als de maatregel gekoppeld kan worden aan investeringen in alternatieven zoals het openbaar vervoer, laat ze haar voorbehoud varen.
Beproefd recept
Rekeningrijden is geen nieuw fenomeen. Veel landen in Europa passen het al jaren toe.
In Duitsland is de LKW MAUT van toepassing op alle voertuigen zwaarder dan 12 ton. Er zijn plannen om het toepassingsgebied uit te breiden naar andere wegen en om ook de voertuigen tussen de 7,5 en 12 ton te laten betalen.
Frankrijk heeft al jaren zijn péages op de snelwegen. In Nederland is er groot voorbehoud tegen een kilometerheffing. Voertuigen boven de 12 ton moeten wel een eurovignet aanschaffen. Dat is ook in een aantal andere Europese landen zoals Spanje en Italië het geval.