Oktober: jachtseizoen voor pesters weer helemaal open
Ouders en leerkrachten grijpen de dood van de 16-jarige Lisa begin vorige week aan om met jongeren te praten over pesten. Terecht, want begin oktober hernemen de pestpatronen zich massaal op secundaire scholen. Toch kunnen plotse acties tegen pesten evenveel kwaad als goed doen. Zagen aan de poten van de pester scherpt de intimidatie alleen aan, waarschuwt expert Gie Deboutte.
Frisse moed, dit jaar wordt het anders. Zo peppen veel jongeren die werden gepest zich elk schooljaar op om door de schoolpoort te stappen. Tot begin oktober blijkt dat ze toch opnieuw ten prooi vallen aan pesters. "Het is typisch op dat moment dat oude pestpatronen zich hernemen of nieuwe pestpatronen worden gevormd", verklaart Gie Deboutte, de voorzitter van het Vlaams Netwerk Kies Kleur tegen Pesten. "Dat is dus ook het moment waarop pestslachtoffers in gedachten de uitzichtloosheid van een schooljaar vol miserie zien."
Dat Lisa net nu uit het leven stapte had daar mogelijk ook mee te maken. Het parket van Gent heeft aanwijzingen van pestgedrag via Facebook en onderzoekt of Lisa ook op andere manieren werd gepest. Haar ouders brachten de Gentse Vrije Handelsschool Sint-Joris, waar ze schoolliep, twee weken geleden al van het pesten op de hoogte. "We namen dat signaal heel ernstig", benadrukt directeur Martin Verfaillie. "We spraken de klastitularis en een medewerker van het CLB aan en praatten ook met de klas."
Ondertussen reageren niet alleen jongeren, maar ook ouders en leerkrachten massaal op de antipestoproep die Lisa's broer op Facebook lanceerde. Enkelen van hen klopten al aan bij het Centrum ter Preventie van Zelfdoding omdat ze bang zijn dat hun gepest kind of gepeste leerling zich ook van het leven wil benemen. "Jammer genoeg is suïcide inderdaad iets dat wordt gekopieerd", stelt Deboutte. "Het kan nu ook voor andere jongeren een oplossing lijken."
In een poging het niet zover te laten komen, ondernemen scholen nu waarschijnlijk massaal acties om pesten tegen te gaan. "Het gaat dan meestal om eenmalige tussenkomsten en die zorgen er net voor dat pestkoppen krampachtig willen vasthouden aan hun macht", verwittigt Deboutte. "De pester blijft zich op zo'n moment profileren en eist ook van de rest van de groep dat ze kleur bekennen tegen het slachtoffer."
In veel gevallen kantelt de situatie daarna, maar dan nog bestaat volgens Deboutte het risico op pesten. De groep krijgt namelijk vaak een nieuwe machtspersoon, waardoor de pester misschien in de slachtofferrol wordt gedwongen. "Daarom moeten er structurele aanpassingen komen", analyseert Deboutte. De enige manier om pesten uit te roeien, is naar zijn mening om jongeren aan te zetten er sneller over te praten. Maar pesten blijft voor hen een groter taboe dan zelfdoding, bevestigt Sibille Declercq, coördinator van de Kinder- en Jongerentelefoon. Zeker over cyberpesten, dat hun privésfeer binnendringt zonder dat volwassenen het opmerken, houden ze meestal uit angst de lippen stijf op elkaar.