'We stelen samples de wereld rond'
Op het muziek- en kunstenfestival HORST passeert elk jaar de crème de la crème van de elektronicascene, met beats uit alle windrichtingen. Een evolutie tekent zich af: exotische samples en ritmes uit de jungle behoren steeds meer tot het repertorium van de hedendaagse dj en producer.
Drie jaar geleden was het voor de doorsnee clubber nog raar om in Brussel terecht te komen op een feestje waar muziek werd gedraaid die vooral connotaties opriep met pittabars en obscure afterparty's aan de Turnhoutsebaan. Tegenwoordig vinden steeds meer dj's hun weg naar Oosterse en Afrikaanse samples. Ook labels vallen bij bosjes voor muziek uit exotische bestemmingen.
Die trend is dit jaar opvallend aanwezig op HORST, waar een schare dj's en producers u aan den lijve (vooral de heupen) zullen laten ondervinden hoe multicultureel elektronische muziek kan zijn. DJ Sofa, DJ Salas en Le Motel tekenen present. Kon ook niet ontbreken in de muzikale potpourri: Lefto.
De Brusselse dj kijkt vooral vanuit het perspectief van een hiphopkenner naar andere muzikale stromingen. "Ik verstond al redelijk snel dat hiphop een bastaardgenre was, een genre dat steunt op een zeer brede muziekcatalogus, met zeer veel invloeden uit de jazz, disco en zelfs Braziliaanse muziek of Turkse psychedelica. Zo werd mijn interesse gewekt, en nu is het heerlijk om te zien hoe die dingen terugkomen in alles wat géén hiphop is."
Wereldmuziek
Niet iedereen had de laatste jaren evenveel interesse in muziek uit andere werelddelen. Sterker nog, wereldmuziek kwam in een marginale sfeer terecht. Die tijd lijkt voorbij: 'wereldmuziek' was het laatste jaar overal aanwezig, van in de kleinste koffiebar tot op de affiches van onze grote cultuurhuizen, zoals de AB.
Of die trend enkel iets van het laatste jaar is, durft Lefto in twijfel trekken. "Van in het begin van de clubscene waren er dj's die speelden met die exotische, funky sounds", vertelt hij. "Gilles Peterson, bijvoorbeeld. Of Quantic en Bobbito."
En volgens hem is het nog lang niet gedaan met het leentjebuur spelen tussen wereldmuziek en westerse producers. "Het Westen is al lang een mengelmoes van allerlei culturen en origines. Dat is wat onze cultuur zo rijk maakt, en onze muziek zo interessant." Wat wel trendgevoelig is, is natuurlijk het gebruik van verschillende instrumenten. "Zoals die steel drumsvan Jamie xx."
Londense producer Romare stond eerder deze zomer in een kolkende Labo op Dour, en laat dit weekend zijn warme sound tot in de kilste kelder van het kasteel van Horst weergalmen. Archie Fairhurst, aka Romare, maakte na zijn studies Amerikaanse cultuur naam als de muzikale Afrika-kenner bij uitstek met zijn eerste plaat Meditations On Afrocentrism. Dit jaar volgde Love Songs: Part Two. In zijn collages, zoals hij ze zelf noemt, gaat Afro-Amerikaanse cultuur in dialoog met Japanse, Centraal-Afrikaanse en Europese popcultuur.
Maar Fairhurst nuanceert. "Eigenlijk is mijn muziek een combinatie van folkmuziek en elektronica", vertelt hij. "Ik neem bijvoorbeeld de essentie uit een oud Duits folknummer, mix dat met een Zuid-Amerikaanse panfluit en steel de zanglijn van een Japanse plaat. Ik wou met die plaat vooral iets maken dat noch Amerikaans, noch Afrikaans was. Het mooie is dat het geen of-ofverhaal moet zijn. Voor 'The Blues' gebruik ik een sample van een fluit die vaak terugkomt in muziek uit het zuiden van de Verenigde Staten - echt blanke muziek. Terwijl je dat specifieke soort fluitspel overal in Oost-Afrikaanse muziek terugvindt. Het intellectuele genot in muziek maken, is die connecties blootleggen."
Dieven in de nacht
Fairhurst ziet ook een hervonden interesse bij jonge muzikanten voor het folkgenre. "Ik vind dat op zich ook normaal: als je een muziekliefhebber bent, begin je automatisch te graven in die oude muziekcultuur. Ik vind dat zelfs deel van mijn job - en dat is vandaag makkelijker dan ooit."
Want op de vraag waar de inspiratie uiteindelijk vandaan kan komen, hebben zowel Lefto als Fairhurst maar één antwoord: het internet heeft het blikveld van de muziekliefhebber sterk verbreed. Alhoewel Fairhurst nog nooit Shazam heeft gebruikt - "dat breekt de magie" - heeft hij enkel lovende woorden voor platformen als Spotify en SoundCloud. Ook Lefto prijst de muzikale globalisering. "We komen nu zoveel gemakkelijker in contact met andere culturen. Zo kun je niet alleen je eigen muzikale kennis delen, maar je ook verdiepen in die van een ander."
Wat opvalt bij de twee, is dat Romare en Lefto hun sampling te pas en te onpas 'stelen' noemen. Fairhurst geeft het zelfs met overtuiging toe: eigenlijk is hij een dief. Zijn label raadde hem destijds dan ook sterk af om de herkomst van zijn samples te onthullen, om juridische redenen. "Het is een soort spelletje geworden: bijna niemand kan raden waar mijn samples vandaan komen. Het zijn vaak zeer kleine atmosferische elementen. Een thema kan opgebouwd zijn uit een woord, een geluid en een andere stemopname; alle drie uit verschillende tijdperken. Voor mijn eerste plaat heb ik een essay van duizend woorden geschreven over de samples die ik gebruikte, want ik ben er trots op en ik wil ze helemaal niet verbergen voor mijn publiek. But the lawyers said no. Maar ze staan nog altijd klaar om de wereld ingestuurd te worden. (lacht)"
HORST, vrijdag en zaterdag aan het Kasteel van Horst, Holsbeek. horstartsandmusic.com