Cannes était très français

Ethan en Joel Coen moeten zich vooral blijven toeleggen op het maken van briljante films, want van jureren hebben ze, ondanks hun tweeweekse in Frankrijk, geen fromage gegeten. Al kan het dat de Fransen wel iets in hun drank hebben gedaan, want ongewoon veel Fransen vielen in de prijzen voor ongewoon matige prestaties.

De Gouden Palm is er dit jaar in ieder geval eentje zonder glans. Jacques Audiard had in het verleden al vaker recht op pluimen en palmen, als maker van films als Un prophète en De rouille et d'os. Zijn nieuwste, Dheepan, is een western die in Parijs speelt. Aanvankelijk lijkt het nog gewoon een sociaal drama over migratie en inburgering. Een schot in de roos, denk je dan, want qua thematiek kan het niet eigentijdser. Maar dan wil Audiard een beetje meer. En laat hij zijn verhaal zo'n vaart nemen dat hij zichzelf voorbij rent. Een uitschuiver noemen we zoiets. Toedekken met de mantel der liefde, maar niet bekronen, neen.

Als er een God bestaat, dan moet hij verdacht goed lijken op die slechte grappenmaker die de wereld runt in Le tout nouveau testament van Jaco Van Dormael. Een film die in een sectie zat, de Quinzaine, waar er weinig prijzen werden uitgedeeld. Maar intussen zo gesmaakt door wie het geluk had om de film te zien, dat de film intussen door meer dan 50 landen is aangekocht. Daarmee is Van Dormael sowieso al een winnaar.

Jan Bijvoet ook. De Colombiaanse film waarin hij te zien is, El abrazo del serpiento, een aanklacht tegen de wereld die met geld alle authenticiteit wegveegt, werd bekroond met de CICAE Art Award, een prijs van arthouses over de hele wereld.

Wat Emmanuelle Bercot op het podium deed, mag Joost weten. Ze mocht al het festival openen met Haute la tête, een film die ze zelf geregisseerd had. De film waarvoor ze als actrice bekroond werd, Mon roi, had zelfs nooit in competitie mogen zitten. La loi du marché daarentegen wel. Een aanklacht tegen een genadeloos vrijemarktsysteem waar het personage van Vincent Lindon buitenvalt. Menselijk en echt is hij en zo was ook zijn ontroerende speech. Maar ook dat had je eerder gezien.

Regels en taboes

En eigenlijk wou ik een acteursprijs voor Michael Caine, die zichzelf heruitvond in Youth van Paolo Sorrentino, een film die helemaal buiten de prijzen viel. Net als Mi madre van Nanni Morretti. De Italianen mogen zich bestolen voelen. En Todd Haynes was zo vriendelijk om zich te gedragen toen hij in de plaats van Rooney Mara een gedeelde prijs voor beste actrice ging ophalen. Bij bookmakers was zijn Carol favoriet voor de Gouden Palm. De belachelijke regel dat elke film niet meer dan één prijs mag winnen, moet ook maar eens worden afgeschaft.

Ik vroeg me af waarom de Coens niet voluit voor de lach durfden te kiezen. Daarmee hadden ze alle taboes en de serieux van zo'n festival kunnen doorbreken. Yorge Lanthimos kreeg wel de Prix du Jury - zeg maar de derde prijs - voor The Lobster. Maar voor de ludieke manier waarop hij aan de kaak stelt dat onze maatschappij soms vasthoudt aan belachelijke regels, had hij beter verdiend.

De wereld en zijn belachelijke regels. In Cannes kennen ze er ook wat van. De vrouwen staan er weer met hun voeten op de grond nu ze er nog maar eens aan herinnerd werden dat de weg naar de top alleen begaanbaar is voor wie op hoge voet leeft. Uiteindelijk was het gehakketak rond het schoeisel van de vrouw niet meer dan een storm in een glas water.

Een tyfoon passeerde er wel. Son of Saul van de Hongaarse debutant Laszlo Nemes was donker, dreigend en verpletterend. Nemes schept een donker beeld van een laatste restje menselijkheid in een man die deel uitmaakt van de Sondercompagnie in Auschwitz. Meesterlijk, werd overal gezegd, en er een afwijkende mening op nahouden was in Cannes haast even gevaarlijk als zeggen: ich habe es nicht gewusst. En toch blijf ik me afvragen of dit nodig was. De Coens twijfelden niet en gaven de film de Grand Prix du Jury. In Cannes is er nog veel wat niet kan.