Geen werkvergunning, geen concert? De mogelijke impact van de brexit op de muziekwereld
Geen vrij verkeer van artiesten, strengere douanecontroles van tourmateriaal en verhoogde import-en exportkosten. Het zijn zaken die realiteit kunnen worden na de brexit. Wat zal de uitstap van het Verenigd Koninkrijk betekenen voor de muzieksector in Europa?
"Order!" Hoe zit het nu weer met die brexit?
Er was een lange nachtelijke vergadering voor nodig, maar de Britse premier Theresa May kreeg uitstel voor de brexit. Het Verenigd Koninkrijk heeft nu tot 31 oktober de tijd om te beslissen wat het wil.
Bij een onderhandelde brexit zal de impact op de rest van Europa kleiner zijn dan bij een "no-deal". Toch brengt ook het vooruitzicht van een zachtere brexit heel wat onzekerheid teweeg. Vooral over de relaties tussen EU-landen en het "derde land" dat het Verenigd Koninkrijk vanaf dan zou zijn.
Wat zijn de pijnpunten voor de muziekindustrie?
Een brexit, met of zonder deal, impliceert dat de Europese regelingen voor het Verenigd Koninkrijk veranderd zullen worden. Voor de muzieksector (maar ook voor de podiumkunsten) speelt een aantal wettelijke bepalingen een grote rol.
Artikel 45 uit het Verdrag betreffende de Europese Unie (VEU) verzekert vrij verkeer van personen tussen de lidstaten, en dat is net waar de "brexiteers" komaf mee willen maken. Artiesten zouden dus mogelijk een werkvergunning moeten aanvragen voor een tournee naar het VK.
Het zou een grote impact kunnen hebben volgens Kurt Overbergh, artistiek directeur van Ancienne Belgique. "We kunnen soms artiesten buiten Europa niet boeken door vergunningen of visa. Dat is eigenlijk een vorm van loonroof: die mensen zijn goed in wat ze doen, maar krijgen geen kans door de grenzen die er bestaan. Maar voorlopig doen we gewoon voort, want we hebben nog geen idee hoe de situatie er gaat uitzien."
We kunnen soms artiesten niet boeken door vergunningen of visa.
Daarnaast zal er misschien ook geen vrij verkeer van goederen meer zijn. Indien een post-brexit Verenigd Koninkrijk ervoor kiest om dit af te schaffen, zal materiaal (muziekinstrumenten, technische benodigdheden, et cetera) moeilijker vervoerd of over de grens gebracht kunnen worden. Dit impliceert strengere douanecontroles en verhoogde import- en exportkosten van en naar het Verenigd Koninkrijk.
Overbergh schat dit vooral problematisch in voor beginnende artiesten. "Extra administratieve rompslomp en kosten: voor groepen als Coldplay of Editors maakt dat niet veel uit, maar jonge bands zijn er niet tegen gewapend."
Jonge bands zijn hier niet tegen gewapend
De brief aan Theresa May
In oktober 2018 schrijft Bob Geldof, de Ierse frontman van the Boomtown Rats en oprichter van Live Aid, een open brief naar premier Theresa May. In die brief uit hij zijn zorgen omtrent de nakende brexit. Het is volgens hem een grote vergissing, die vooral de muziekindustrie hard zal treffen. De brief wordt ondertekend door een resem artiesten uit het Verenigd Koninkrijk, waaronder Ed Sheeran, Rita Ora en Damon Albarn.
(Lees verder onder de foto van Bob Geldof.)
"Brexit bedreigt onze globale culturele invloed. We staan op het punt een ernstige vergissing te begaan wat betreft onze industrie en het onontdekt talent dat leeft op dit eiland", schrijft Geldof. "We hebben ervoor gekozen om onszelf op te sluiten in een culturele gevangenis. Dit is complete waanzin. Laten we onze muziek redden, onze muzikanten, onze jobs en onze liedjes."
We hebben ervoor gekozen om onszelf op te sluiten in een culturele gevangenis
Geldof vreest problemen van zowel financiële als culturele aard na de brexit. Naast de kosten baart het hem ook zorgen dat de pioniersfunctie van het Verenigd Koninkrijk in de muziekindustrie mogelijk zou verzwakken. Dat het Britse pond een serieuze klap heeft gekregen sinds het referendum in 2016 zou er bovendien al voor zorgen dat muziekmateriaal duurder is geworden en dat mensen minder geld uitgeven aan concerten en platen.
Overbergh bewondert de poging van de Britse artiesten, maar schat de slaagkansen laag in. "Ik vind de brief van Geldof een geweldig initiatief, maar Theresa May is vooral bezig met haar gezicht te redden. They don't give a fuck about culture."
Het is voor ons moeilijk in te schatten vanaf wanneer welke maatregelen nodig zijn.
De precieze gevolgen voor de muziek- en podiumkunstensector inschatten is nog niet mogelijk, aangezien het onduidelijk is hoe de brexit er zal gaan uitzien. Toch wordt de situatie nauwlettend in de gaten gehouden, zegt Liesbeth Dejonghe van Overleg Kunstenorganisaties (oKo).
"We hebben al vragen gekregen over tournees die plaatsvonden na de voorziene uittrededatum, en bevolen onze leden aan om alle formaliteiten te voorzien alsof ze naar een derde land zouden gaan. Maar het is voor ons moeilijk om in te schatten vanaf wanneer welke maatregelen nodig zijn."