Mueller vindt geen bewijzen van samenzwering tussen Trump en Russen, maar is “niet in staat” hem vrij te pleiten in belemmering onderzoek

"Dankzij het grondige onderzoek van de speciale aanklager, weten we nu dat de Russische agenten die deze plannen uitvoerden, geen samenwerking hadden met president Trump of de Trump-campagne, of de bewuste hulp van ook maar één Amerikaan", zei de minister. Een geredigeerde versie van het rapport is om 17 uur Belgische tijd openbaar gemaakt.  In het rapport zijn verschillende passages met zwart doorstreept. Volgens het ministerie van Justitie is dat noodzakelijk bij wet om informatie voor een ‘grand jury’, informatie over het verzamelen van inlichtingen en ander gevoelig materiaal te beschermen.

De speciale aanklager vond "geen collusie door Amerikanen", aldus Barr. "De speciale aanklager vond geen bewijs dat ook maar één Amerikaan, onder wie iemand verbonden aan de Trump-campagne, heeft samengezworen of gecoördineerd met de Russische regering of de IRA (het Internet Research Agency, een Russisch agentschap dat beschouwd wordt als een trollenleger, nvdr.) in het uitvoeren van dit illegale plan."

Trump heeft wel geprobeerd Mueller te ontslaan, zo blijkt uit het rapport. Op 17 juni 2017 heeft het staatshoofd het hoofd van de juridische diensten van het Witte Huis, Don McGahn, “opgedragen” Mueller van “belangenvermenging” te beschuldigen en zijn “herroeping” te vragen. McGahn heeft geweigerd zich daarnaar te plooien, zegt het rapport. 

Ook hebben leden uit de entourage van Trump op 9 juni 2016 Russen ontmoet in de hoop dat zij zijn campagne zouden “helpen”. “De campagne verwachtte informatie van Rusland te krijgen die kandidaat Trump zou kunnen helpen in zijn electorale onderneming”, schrijft Mueller. Maar die Russische gesprekspartners hebben dergelijke informatie niet verstrekt, voegt hij eraan toe. 

Hij zegt “talrijke” contacten tussen het campagneteam-Trump en vertegenwoordigers van Rusland te hebben geïdentificeerd, maar de bewijzen wegen onvoldoende door om aanwijzingen van een strafbare daad te hebben. Met name dat iemand uit de entourage van de vastgoedmagnaat met Russische vertegenwoordigers had samengespannen bij de veronderstelde inmenging van Rusland in de verkiezingsstrijd.

 Volgens Mueller hadden al in 2015 lieden met banden met de Russische regering beginnende interesse voor Trump als kandidaat van de Republikeinse partij. Een van de talrijke door Mueller omschreven contacten is tussen de toenmalige campagneleider Paul Manafort met zijn jarenlange zakenpartner Konstantin Kilimnik, die banden met de Russische geheime diensten, zou hebben gehad.

Het rapport overweegt ook of “sommige acties van de president belemmering van het onderzoek van de speciale aanklager kunnen vormen”, aldus Barr. “Het rapport somt tien episodes op waarbij de president is betrokken, en bespreekt mogelijke wettelijke theorieën om deze acties te verbinden met elementen van een overtreding.”

Barr zegt de feiten en theorieën in het rapport grondig te hebben onderzocht. “De viceminister en ikzelf besluiten dat het bewijs dat de speciale aanklager naar voor brengt, niet voldoende is om vast te stellen dat de president een overtreding van belemmering van de rechtsgang heeft gepleegd.”

Mueller verwoordt het in zijn rapport zelf anders: hij is niet in staat om Trump vrij te pleiten van verdenkingen van belemmering van de rechtsgang. “Als we zeker zouden zijn, na een diepgravend onderzoek, dat de president duidelijk geen belemmering van de rechtsgang heeft gepleegd, zouden we dat zeggen. Op basis van de feiten en de toepasbare wettelijke standaarden, zijn we niet in staat dat oordeel uit te spreken”, klinkt het.

Toen Trump van zijn toenmalige minister van Justitie Jeff Sessions hoorde dat Mueller in mei 2017 was benoemd om een onderzoek in te stellen naar “collusie” tussen zijn campagneteam en Moskou, zei de president “gekl..t” te zijn. “Mijn God, dit is verschrikkelijk, dit is het einde van mijn presidentschap”, zei het staatshoofd volgens het rapport.

Trump werd toen boos op zijn toenmalige justitieminister. “Hoe heb je dit kunnen laten gebeuren, Jeff”, zei de president, die eraan toevoegde dat Sessions hem had laten vallen. “Iedereen vertelt me dat als je één van die onafhankelijke aanklagers hebt, dat dit je presidentschap ruïneert. Het (onderzoek) duurt jaren en jaren en ik zal niks kunnen doen. Dit is het ergste wat mij ooit is overkomen.”

Barr stelt dat het belangrijk is om de context in gedachten te houden. “President Donald Trump had te maken met een ongeziene situatie.” Federale agenten en aanklagers onderzochten zijn gedrag voor en na hij aan de macht kwam, net als het gedrag van sommige van zijn partners, klonk het. “Tegelijkertijd werd er niet-aflatend gespeculeerd in de nieuwsmedia over de president zijn persoonlijke aansprakelijkheid.”

Een selecte groep leden van het Amerikaanse Congres krijgt volgende week een samenvatting van het Mueller-rapport onder ogen, waarin beduidend minder feiten onzichtbaar zijn gemaakt, dan in de versie die vandaag is geopenbaard.

In het rapport zijn immers tientallen pagina’s en passages onleesbaar gemaakt uit veiligheidsoverwegingen. Barr heeft met speciale kleurcodes aangegeven waarom dat zo is. Vaak om staatsgeheimen of onderzoeksmethodes te verhullen. Ook privacy van betrokkenen is een reden voor geheimhouding.

President Trump reageerde eerder al euforisch toen de eerste conclusies van het rapport bekend werden gemaakt, enkele weken geleden. Vandaag reageert hij op Twitter met een verwijzing naar Game of Thrones: “Geen collusie, geen obstructie. Voor de haters en de radicaallinkse Democraten: Game Over”, jubelt hij.  

Trump zei later nog zelf een goede dag te hebben, nu het rapport is gepubliceerd. “Geen ‘collusie’, geen belemmering. Dat was er nooit en zal er nooit zijn”, aldus de president. “Dit zou nooit een andere president nog mogen overkomen, deze hoax.”

De Amerikaanse president is nog steeds van mening dat hij speciaal aanklager Robert Mueller had kunnen ontslaan. “Ik had het recht de hele heksenjacht te beëindigen, als ik dat gewild had. Ik had ze allemaal kunnen ontslaan, ook Mueller, als ik dat gewild had. Ik heb beslist om het niet te doen”, schreef hij op Twitter.