Begin vorig jaar besliste Hongarije zijn hoofdstedelijke regio Közép-Magyarország in twee verschillende Europese regio’s op te splitsen. De nieuwe indeling scheidde de hoofdstad Boedapest administratief van het omliggende gebied. Hongarije is echter niet de enige lidstaat van de Europese Unie die de voorbije jaren tot een administratieve herindeling van zijn grondgebied is overgegaan.

Eerder hadden ook al Litouwen en Polen gelijkaardige initiatieven genomen. Telkens was er een verwijzing naar een gelijkaardig motief. De ingrepen moesten de betrokken lidstaten immers helpen om grotere Europese budgetten aan te trekken.

Ontwikkeling

De Europese Unie reserveert een derde van zijn budget – 50 miljard euro – aan zijn economisch minder ontwikkelde regio’s. Deze gebieden kunnen daarbij op bijzondere Europese steun rekenen. Dat geldt onder meer voor investeringen in infrastructuur, zoals scholen of ziekenhuizen.

Wanneer die regio’s echter aan welvaart winnen, dreigen ze niet langer voor de ondersteuning in aanmerking te komen. Onder meer Litouwen, Polen en Hongarije liepen de voorbije jaren in toenemende mate dat risico. Om de stroom Europese subsidies te kunnen blijven garanderen, beslisten de betrokken landen om hun grondgebied administratief te herschikken. Telkens beslisten de nationale autoriteiten de onderscheiden hoofdsteden van hun omliggende regio’s te scheiden.

In vele landen is er een aanzienlijke welvaartskloof tussen de hoofdsteden en hun omliggende regio’s. Wanneer de rijkere stedelijke gebieden als een afzonderlijk administratief geheel kunnen worden geïsoleerd, daalt dan ook de gemiddelde welvaart van de resterende omliggende regio.

Op die manier maakte Litouwen drie jaar geleden al een administratieve scheiding tussen zijn hoofdstad Vilnius en de rest van het land. Op die manier kon het land vermijden door zijn toegenomen welvaart volledig buiten de Europese steun te vallen. Polen volgde een gelijkaardige strategie met zijn hoofdstad Warschau en diens omliggende regio’s.

Jeugdwerkloosheid

De Europese Unie biedt zijn lidstaten de mogelijkheid om één keer in een periode van drie jaar een interne gebiedsherschikking aan te vragen. Daarbij moet wel met een aantal criteria rekening worden gehouden. Onder meer moeten de nieuwe regio’s zijn opgebouwd uit bestaande administratieve of geografische eenheden. Er mogen in het nationale territorium geen leemtes overblijven.

Elke regio moet bovendien tussen achthonderdduizend en drie miljoen inwoners tellen. Tevens moeten uitgebreide statistische gegevens over het nieuwe gebied worden ingediend. Indien deze criteria zijn ingevuld, kan de Europese Commissie de gevraagde gebiedsherschikking goedkeuren.

De Europese Unie denkt wel aan de introductie van een alternatief systeem. Daarbij zou niet alleen meer het bruto binnenlands product de basis vormen voor het ontwikkelingsniveau van de regio. Ook zouden andere parameters, zoals onderwijsniveau of jeugdwerkloosheid, in de berekening worden opgenomen.

“Op die manier zouden de beschikbare middelen efficiënter moeten kunnen worden toegewezen aan de regio’s die de grootste hulp nodig hebben,” aldus woordvoerders van de Europese Commissie.